Տամարա Յուֆա
Տամարա Յուֆա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 2, 1937 |
| Ծննդավայր | Կոլոդեզնայա, Բոլխովսկի գյուղխորհուրդ, Զադոնսկի շրջան, Central Black Earth Oblast, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | հոկտեմբերի 6, 2022[1] (85 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի |
| Ոճ | գրաֆիկա |
| Պարգևներ | |
 Tamara Yufa Վիքիպահեստում | |
Տամարա Գրիգորևնա Յուֆա (ծննդյամբ` Չվանովա, մարտի 2, 1937, Կոլոդեզնայա, Բոլխովսկի գյուղխորհուրդ, Զադոնսկի շրջան, Central Black Earth Oblast, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 6, 2022[1]), Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր նկարիչ (1999), Կարելիայի ժողովրդական նկարիչ, Կարելական ԻԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1985), Կարելական ԻԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1979), Պետրոզավոդսկի պատվավոր քաղաքացի։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տամարա Յուֆան ծնվել է Լիպեցկի մարզի Կոլոդեզնայա գյուղում, 1956-1960 թվականներին սովորել է Լենինգրադի արվեստի և մանկավարժական ուսումնարանում։ 1960 թվականից դասավանդել է Կարելական ԻԽՍՀ Լադվա գյուղի դպրոցում[2], 1964 թվականից բնակվում է Պետրոզավոդսկում։
Յուֆայի գծանկարները հիմնականում ստեղծվել են «Կալևալա» էպոսի սյուժեների հիման վրա։ Նրա առաջին տարիների աշխատանքներից են՝ «Սյուոյատար» (1962), «Լոուխին և դուստր», «Պոխելիի հարսնացուն», «Այնո» (1963), «Ռունոերգիչները» (1966) և այլն։ Կոմպոզիցիաները նկարվում էին սպիտակ և սև գույնով, երբեմն օգտագործվում է օքրա («Տուոնելի Կարապը», 1965, «Մարիատտա», 1968; «Հարսնացուի լացը», 1973; «Մահվան կարապի հետևում», 1974)։ Ժամանակի ընթացքում կոլորիտը դարձավ ավելի բազմազան, ոճը դարձավ ավելի հղկված` «Կանթլիստ» (1977), «Կոմպոզիցիա» (1984), «Հարսնացու» (1982), «Պոխելա» (1984), «Այնո» (1987)։
Ստեղծել է հաստոցային կոմպոզիցիաներ՝ «Ասք Իգորի ճակատամարտի մասին» (եռածալ նկար, 1966), նկարազարդումներ կատարեց «Կալևալա» էպոսի (1966, 1970 և 2000 թվական), «Քնած դշխուհու և յոթ քաջերի հեքիաթը» (1970, 1978) հեքիաթի, Անդերսենի, Տոպելիուսի, Գրիմ եղբայրների, Պեռոյի և այլ հեղինակների հեքիաթների հրատարակությունների համար։ Յուֆան նաև գեղարվեստական գրապիտակների հեղինակ է[3]։
Յուֆան աշխատել է Կարելիայի ազգային թատրոնում, Կարելական տիկնիկային թատրոնում որպես բեմանկարիչ, ձևավորել է Տոպելիուսի, Իբսենի և Լինդգրենի ստեղծագործությունների հիման վրա բեմադրված ներկայացումներ։
Ստեղծագործությունների ամենամեծ հավաքածուն գտնվում է Պետրոզավոդսկում գտնվող Կարելիայի Հանրապետության գեղարվեստի թանգարանում։ Յուֆայի աշխատանքները պահվում են նաև Կարելիայի Հանրապետության ազգային թանգարանում, Արխանգելսկի և Սիկտիվկարի թանգարաններում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Справочник членов Союза художников СССР. Т. 2. М.: Советский художник, 1979. С. 628.
- Карелия: энциклопедия: В 3 т. / Гл. ред. А. Ф. Титов. Т. 3: Р — Я. — Петрозаводск: «ПетроПресс», 2011. — 384 с.: ил., карт. ISBN 978-5-8430-0127-8 (т. 3) — С. 305.
- Калинин Е. С. Художники Карелии. — Петрозаводск, 2000.