Վճարում QR կոդով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վճարում QR կոդով (անգլ.՝ QR code payment), անհպում վճարման եղանակ է, որտեղ վճարումն իրականացվում է բջջային հավելվածից QR կոդը սկանավորելու միջոցով[1]։ Սա վաճառքի կետում էլեկտրոնային դրամական փոխանցումներ կատարելու այլընտրանք է վճարային տերմինալի միջոցով[2]։ Այն թույլ է տալիս խուսափել էլեկտրոնային վճարումների հետ ավանդաբար կապված ենթակառուցվածքից, ինչպիսիք են վճարային քարտերը, վճարային ցանցերը, վճարային տերմինալները և առևտրային հաշիվները։

QR կոդով վճարում կատարելու համար սպառողը իր սմարթֆոնով սկանավորում է վաճառողի ցուցադրած QR կոդը՝ իր ապրանքների համար վճարելու համար[3]։ Նրանք մուտքագրում են այն գումարը, որը պետք է վճարեն[3]։ Սա առանց քարտի ավելի ապահով մեթոդ է, քան մյուսները[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

QR կոդերի համակարգը հայտնագործվել է 1994 թվականին Մասահիրո Հարան՝ ճապոնական Denso Wave ընկերությունից[4]։

Բիթքոյն կրիպտոարժույթի համար բջջային դրամապանակի առաջին հավելվածը ցուցադրեց QR կոդերի միջոցով վճարումներ ուղարկելու և ստանալու հնարավորությունը 2011 թվականի մարտին[5]։ 2011 թվականին չինական Alipay ընկերությունը նախագծել է QR ծածկագրի վճարման եղանակ, որը թույլ է տալիս գործընկեր օֆլայն խանութներին ընդունել վճարումներ՝ սկանավորելով անհատի QR կոդը Alipay Wallet-ում[6]։ 2014 թվականին չինական Tencent տեխնոլոգիական ընկերությունը ներդրեց նմանատիպ գործառույթ իր WeChat հաղորդագրությունների հավելվածում, որը թույլ կտա իր օգտատերերին կատարել QR կոդով վճարումներ[7]։ QR կոդով վճարումը օգնեց բջջային վճարմանը դառնալ Չինաստանում վճարումների ամենատարածված եղանակը՝ 2018 թվականի դրությամբ կազմելով բոլոր վճարումների 83%-ը[8]։ Մայրցամաքային Չինաստանի գրեթե բոլոր խանութները, փողոցային վաճառողները, մետրոյի համակարգերի, ավտոբուսների և տաքսիների մեծ մասը վճարման համար ընդունում են կամ WeChat Pay-ը, Alipay-ը կամ Cloud QuickPass-ը[9]։

2017 թվականին Հնդկաստանի վճարումների ազգային կորպորացիան (NPCI) գործարկեց BharatQR որպես միասնական, փոխգործունակ QR կոդ, որը կարող է օգտագործվել բանկային հաշիվներից և դրանից վճարումներ կատարելու համար՝ օգտագործելով UPI և դրամապանակներ։ Այն աշխատում է դրամապանակների մատակարարների, ինչպես նաև քարտերի մատակարարների QR կոդերի կողքին, ինչպիսիք են Visa-ի mVisa-ն և Mastercard-ի Masterpass-ը[10]։

2020 թվականին PayPal-ը հայտարարեց իր բջջային հավելվածում QR կոդերով վճարելու հնարավորության մասին[11]։

Օգտագործումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Wuhan Metro-ն ներդրեց QR կոդով վճարումներ ամբողջ ցանցով

Մայրցամաքային Չինաստանի մետրոյի համակարգերի, ավտոբուսների և տաքսիների մեծ մասը վճարման համար ընդունում է կամ WeChat Pay-ը կամ Alipay-ը։ Երկաթուղու ազգային օպերատորը՝ China Railway-ը, նույնպես ընդունում է վճարման երկու հիմնական հավելվածները։

Հնդկաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանի Մումբայի մետրոյի 1-ին գիծը թույլ է տալիս օգտվողներին տոմս գնել իրենց հեռախոսներով՝ օգտագործելով QR կոդով վճարումներ։ RFID քարտը կամ մեկանգամյա օգտագործման նշանը սահեցնելու փոխարեն Paytm հավելվածում ստեղծվում է QR կոդ, որն այնուհետև ընթերցվում է պտտվող պտույտի վրա տեղադրված սկաների միջոցով[12]։

Մալայզիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

QR կոդով վճարումը վերջերս ավելի ու ավելի տարածված է դառնում Մալայզիայում՝ որպես տրանսպորտային ծառայությունների համար վճարելու հարմար և ապահով միջոց։ KTM ETS-ը և KTM Komuter Հյուսիսային հատվածը, ինչպես նաև KLIA Ekspres-ը և Penang Ferry Service-ը, բոլորն առաջարկում են QR կոդով վճարումներ իրենց ուղևորներին[13][14]։

Ուղևորները կարող են իրենց տոմսերը գնել առցանց՝ այս տրանսպորտային ծառայությունների հավելվածի կամ կայքի միջոցով։ Տոմսը գնելուց հետո ստեղծվում է QR կոդ, որը կարելի է սկանավորել բջջային հեռախոսի կամ QR կոդով տպված տոմսի միջոցով։ Այնուհետև ուղևորները կարող են մուտք գործել և ուղղակիորեն անցնել ուղեվարձի դարպասը՝ առանց ֆիզիկական տոմս գնելու անհրաժեշտության։

Քանի որ Մալայզիան շարունակում է արդիականացնել իր տրանսպորտային ենթակառուցվածքը, հավանական է, որ ավելի շատ ծառայություններ, ներառյալ Rapid KL-ը, կընդունեն QR ծածկագրի վճարումներ՝ ուղևորների սպասարկման որակը բարելավելու և գործառնությունները օպտիմալացնելու համար։

Ինտեգրված QR կոդ վճարային համակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ASEAN Ինտեգրված QR Code վճարային համակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս ինտեգրված QR ծածկագրով վճարային համակարգը թույլ է տալիս մարդկանց գործարքներ կատարել բանկերի կամ էլեկտրոնային փողերի հետ, որոնք աջակցում են իրենց տեղական ինտեգրված QR ծածկագրի վճարային համակարգը ցանկացած մասնակից երկրում։ Այս գործարքներում օգտագործվում են տեղական արժույթները, ինչը նշանակում է, որ գործարքները Թաիլանդում, օգտագործելով ինդոնեզական վճարային հավելվածը, ուղղակիորեն կփոխանակեն ռուփին բահտի հետ։ Ներկայումս ASEAN-ում QR ծածկագրի վճարային համակարգերից երեքը միացված են (Ինդոնեզիա, Մալայզիա և Թաիլանդ)։ Սինգապուրը և Ֆիլիպինները նույնպես ծրագրում են ինտեգրել իրենց QR վճարային համակարգերը[15]։ Ստորև ներկայացված են QR վճարային համակարգերը, որոնք կամ շուտով կլինեն ինտեգրված վճարային համակարգում։

QRIS (Արագ արձագանքման կոդի ինդոնեզական ստանդարտ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

QRIS-ը ստանդարտացված ազգային QR վճարային համակարգ է Ինդոնեզիայի համար, որը գործարկվել է Ինդոնեզիայի բանկի կողմից 2019 թվականի օգոստոսի 17-ին[16]։ Այս համակարգին աջակցում են Ինդոնեզիայի գրեթե բոլոր վճարային ծառայությունները, ներառյալ GoPay, OVO, ShopeePay, BCA և BRI[17]: Այն միավորում է տարբեր վճարային ծառայությունների բոլոր առանձին QR կոդերը մեկ QR կոդի մեջ, որը կարող է օգտագործվել առևտրականների կողմից՝ վճարումներ ստանալու ցանկացած էլեկտրոնային դրամապանակներից կամ բանկերից, որոնք աջակցում են QRIS-ին։

DuitNow[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

DuitNow-ը թույլ է տալիս Մալայզիայի բոլոր մասնակից բանկերին և էլեկտրոնային դրամապանակներին օգտագործել նույն QR կոդը գործարքների համար[18]։ Այն գործարկվել է PayNet-ի կողմից Բանկի Negara Malaysia-ի փոխգործունակ վարկային փոխանցման շրջանակի (ICTF) ներքո։

Thai QR Payment[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Thai QR վճարումը (Promptpay) ինտեգրում է QR վճարային համակարգերը Թաիլանդում։ Այն գործարկվել է Թաիլանդի բանկի կողմից։

SGQR (Սինգապուրի արագ արձագանքման կոդը)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

SGQR-ը QR ծածկագրի միասնական վճարային համակարգ է, որը գործարկվել է 2018 թվականի սեպտեմբերի 17-ին։ SGQR-ն միավորում է բազմաթիվ QR կոդեր, որոնք օգտագործվում են Սինգապուրի բազմաթիվ վճարային ծառայությունների կողմից, ներառյալ PayNow-ը, մեկ QR կոդի մեջ[19]։ Այս սխեման համասեփականատեր է MAS-ի և IMDA-ի[20]։

QR Ph[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

QR Ph-ն ֆիլիպինյան QR կոդի ստանդարտն է, որը հաստատվել է Philippines Payment Management, Inc.-ի կողմից (PPMI)՝ համաձայն Bangko Sentral ng Pilipinas Circular 1055-ի։ Համակարգը հիմնված է Europay-Mastercard-VISA (EMV) ստանդարտի վրա, որը թույլ է տալիս օգտագործել մեկ QR կոդ՝ տարբեր բանկերից և էլեկտրոնային դրամապանակներից գործարքները մշակելու համար[21]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Scan to pay. How QR code payments work - Dignited». 2018 թ․ հունվարի 11.
  2. ↑ «China begins regulating QR code payments». 2017 թ․ դեկտեմբերի 28.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «How QR codes are changing e-commerce». 2017 թ․ հոկտեմբերի 19.
  4. ↑ 2D Barcodes - Japan's Top Inventions | NHK WORLD-JAPAN On Demand (անգլերեն), Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 23-ին
  5. ↑ Andreas Schildbach (2012 թ․ օգոստոսի 6), Google Playstore: Bitcoin Wallet, Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 6-ին
  6. ↑ «A Hangzhou Story: The Development of China's Mobile Payment Revolution» (PDF).
  7. ↑ Derrick A Paulo (2017 թ․ հոկտեմբերի 29). «WeChat phenomenon: How a messaging app helped spark China's cashless revolution». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 1-ին.
  8. ↑ «Payment methods in China: How China became a mobile-first nation». daxueconsulting.com. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 23-ին.
  9. ↑ «"Cashless is King - Era of Mobile Payments |». chiculture.org.hk (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 23-ին.
  10. ↑ «What is BharatQR? System takes digital payments to next level; 8 FAQs answered». Financialexpress (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 11-ին.
  11. ↑ PayPal Holdings, Inc (2020 թ․ մայիսի 19), PayPal Rolls Out QR Code Payments for a Touch Free Way to Buy and Sell In-Person
  12. ↑ «Paytm introduces QR-based metro tickets for Mumbaikars». Business Today. 2017 թ․ նոյեմբերի 17. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  13. ↑ Station, RailTravel (2020 թ․ հոկտեմբերի 16). «KTM Komuter Northern Sector Online Ticket Booking Guide • KTMB Integrated Ticketing System (KITS) • Komuter Utara Online Ticket Booking • Tempah Tiket KTM Komuter Utara Atas Talian • RailTravel Station». RailTravel Station (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 8-ին.
  14. ↑ Station, RailTravel (2022 թ․ փետրվարի 5). «Penang Fast Ferry from Butterworth Penang Sentral Pangkalan Sultan Abdul Halim (PSAH) to Penang Island Swettenham Pier Cruise Terminal (SPCT) by Ferry • RailTravel Station». RailTravel Station (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 8-ին.
  15. ↑ «Bloomberg - Soon, You Can Scan QR Codes to Pay For Your Southeast Asian Trip». Bloomberg. 2022 թ․ հուլիսի 14. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  16. ↑ «QRIS.id - Tentang QRIS». qris.id. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  17. ↑ Salma, oleh Zahrah Firyal (2022 թ․ մայիսի 5). «10 Aplikasi yang Mendukung QRIS». InvestBro (ինդոնեզերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  18. ↑ «DuitNow QR | Customer». www.duitnow.my. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  19. ↑ «Singapore Introduces World's First Unified Payment QR Code – SGQR». www.mas.gov.sg (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  20. ↑ «Singapore Quick Response Code (SGQR)». www.mas.gov.sg (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 26-ին.
  21. ↑ «QR Ph FAQs» (PDF).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վճարում_QR_կոդով&oldid=9790207» էջից