Jump to content

Վիլանովի պալատի թանգարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիլանովի պալատի թանգարան
Տեսակպատկերասրահ
Երկիր Լեհաստան
ՏեղագրությունՎիլյանուվ
ՎայրՎիլանով պալատ
Հիմնադրվել է1805
Կայքwilanow-palac.pl​(անգլ.)​(լեհ.)
Քարտեզ
Քարտեզ

Թագավոր Յան III-ի պալատի թանգարան Վիլանովում (լեհ.՝ Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie) կամ Պալատ թանգարան Վիլանովում (մինչև 2013 թվականը, Muzeum Pałac w Wilanów)[1], թանգարան Վարշավայի Վիլանով քաղաքային արվարձանում, որը ստեղծվել է 1805 թվականին[2]: 1995 թվականին` համաձայն Վարշավայի Ազգային թանգարանից Վիլանովի մասնաճյուղը առանձնացնելու և նրան իրավաբանական անձ շնորհելու մասին Լեհաստանի Մշակույթի և ազգային ժառանգության նախարարության հրամանագրի։ Թանգարանի նստավայրը բարոկկո ոճով կառուցված պալատն է Վիլանովում, որն ի սկզբանե եղել է Լեհաստանի թագավոր Յան III Սոբեսկիի նստավայրը[3]։

Հավաքածուն բաղկացած է արժեքավոր իրերից, որոնք պատկանել են Յան III Սոբեսկիին և Վիլանովի պալատի հետագա սեփականատերերին:

Պատմություն

1805 թվականին սեփականատեր Ստանիսլավ Կոստկա Պոտոցկին Վիլանովի պալատի մի մասում բացել է թանգարան՝ Լեհաստանի առաջին հանրային թանգարաններից մեկը[2]։ Հավաքածուներից ամենանշանավոր օրինակ է Պոտոցկիի ձիու վրա դիմանկարը, որի հեղինակն է ֆրանսիացի հայտնի նեոդասական նկարիչ Ժակ-Լուի Դեյվիդը, 1781 թվականին[4]։

Նկարագրություն

Յան III թագավորի պալատի թանգարանը Վիլանովում հոգ է տանում և ցուցադրում արվեստի հավաքածուներ, որոնց հիմնական և ամենաարժեքավոր մասը Վիլանովի պատմական հավաքածուն է, որը ստեղծվել է Ստանիսլավ Կոստկա Պոտոցկիի կողմից և հասանելի է դարձել լեհ հանրությանը 1805 թվականին: Յան III թագավորի պալատի թանգարանը հոգ է տանում Վիլանովում գտնվող 89 հեկտարանոց պատմական պալատի և պարկի համալիրի մասին, որի կենտրոնը Վիլանովի պալատն է:

Բացի պալատից, թանգարանը ներառում է ավելի քան 30 փոքր ու մեծ ճարտարապետական կառույցներ, որոնք գրանցված են մշակութային արժեք ներկայացնող հուշարձանների գրանցամատյանում (օրինակ՝ խոհանոցի կցակառույց, պահակատուն, ախոռ, ծաղկաջերմոց, այգեպանի տուն, կամուրջ, պոմպակայան)[5]: Թանգարանը կառավարում է նաև Վիլանով զբոսայգին[6] և Մորիսին արգելոցը[7], ինչպես նաև դրանք իրար հետ կապող Վիլանովի լիճը:

  • Պոմպակայանի նեոգոթական շենքը Վիլանովի այգում
    Պոմպակայանի նեոգոթական շենքը Վիլանովի այգում
  • Վիլանովի լիճը և Հռոմեակամ կամուրջը, որով կապվում են Վիլանով զբոսայգին և Մորիսին արգելոցը
    Վիլանովի լիճը և Հռոմեակամ կամուրջը, որով կապվում են Վիլանով զբոսայգին և Մորիսին արգելոցը
  • Ձիանոցի շենքը, որը 1968 թվականից վերածվել է Պաստառի թանգարանի
    Ձիանոցի շենքը, որը 1968 թվականից վերածվել է Պաստառի թանգարանի

2006 թվականից թանգարանը հանդիսանում է Եվրոպական թագավորական նստավայրերի ասոցիացիայի անդամ[8]: 2013 թվականին Վիլանովի պալատական թանգարանը փոխել է իր անունը՝ դառնալով Յան III թագավորի պալատի թանգարան Վիլանովում[9]։

Տնօրեններ

  • Վոյցեխ Ֆիյալկովսկի` որպես Ազգային թանգարանի մասնաճյուղի տնօրեն (1962-1991)
  • Թերեզա Պոչեչ-Պերկովսկա (1991-2002)
  • Պավել Յասկանիս (2002 թվականից)

Պատկերասրահ

Գեղանկարչություն

  • Jan Gossaert zwany Mabuse - według, Nieznany malarz niderlandzki z warsztatu Joosa van Cleve?
    «Մադոննան Մանկան հետ Վերածննդի ճարտարապետության ֆոնի վրա», Ջոս վան Կլևե (մոտ 1535)
  • Jan Lievens, Chłopiec zapalający żagiew (ok. 1625)
    «Ջահ վառող տղան» Յան Լիվենս (մոտ 1625)
  • Warsztat Petera Paula Rubensa - przypisywany, "Madonna z Dzieciątkiem", po 1632
    «Մադոննան և Մանկիկը» (Էրազմուս Քվելինուս II-ի հետ) Պիտեր Ռուբենս,մոտ 1630 թ
  • Pompeo Batoni, Apollo i dwie Muzy (po 1741)
    «Ապոլոնը և երկու մուսաները», Պոմպեո Բատոնի (1741 թվականից հետո)
  • Թանգարանի ցուցասրահ
    Թանգարանի ցուցասրահ

Պալատի տիրակալների դիմանկաներ

  • Bartłomiej Strobel Portret Władysława Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego (1654)
    «Վլադիսլավ Դոմինիկ Զասլավսկի-Օստրոգսկիի դիմանկարը», Բարտլոմիեյ Շտրոբել (1654)
  • Jerzy Siemiginowski-Eleuter, Portret królowej Marii Kazimiery z dziećmi (1684)
    «Թագուհի Մարիա Կազիմիերայի դիմանկարը երեխաների հետ», Եժի Սեմիգինովսկի-Էլեուտեր (1684)
  • Marcello Bacciarelli, Portret Izabeli Lubomirskiej (Elżbiety Czartoryskiej) „Błękitnej markizy” (1733–1816), (II poł. XVIII wieku)
    «Իզաբելա Լյուբոմիրսկայի դիմանկարը» (Էլժբիետա Չարտորիսկա (1733-1816), «Կապույտ մարկիզուհի»), Մարչելո Բակիարելի (18-րդ դարի երկրորդ կես)
  • Jacques-Louis David, Portret konny Stanisława Kostki Potockiego (1781)
    «Կոմս Ստանիսլաս Պոտոցկիի դիմանկարը», Ժակ-Լուի Դավիդ (1781)
  • Angelika Kauffmann, Portret Krystyny Potockiej podlewającej kwiaty na grobie matki, (1783–1784)
    «Կրիստինա Պոտոցկայի դիմանկարը, որը ծաղիկներ է ջրում մոր գերեզմանին», Անգելիկա Քաուֆման (1783–1784)

Կիրառական արվեստ

Կորած մշակութային նմուշներ

Ըստ 17-րդ դարի պալատական գույքագրումի` Պալատում ժամանակակից և հնագույն մեծագույն վարպետների բազմաթիվ աշխատանքներ են եղել, թանկարժեք կահավորանք, ինչպես արծաթյա շիրմա, արծաթե բուրգ՝ 11 զամբյուղներով, եռահարկ արծաթյա շատրվան կամ մետաքսե ամպհովանի (բալդաչին), որը նվիրել էր Պարսկաստանի շահը[10]։ Հետագայում, դրանք ցրվել են հաջորդող սեփականատերերի կողմից, յուրացրել են Ֆրիդրիխ Օգոստոսը Սաքսոնացին և տեղափոխվել են Դրեզդեն[11] կամ թալանվել գերմանացիների կողմից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Դրանցից Յան III Սոբեսկիի պահարանը, որը պատրաստված էր կրիայի պատյանից և որը նրան նվիրել էր Հռոմի պապ Ինոկենտիոս XI-ը Վիեննայի հաղթական ճակատամարտից հետո, թալանվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ալֆրեդ Շելենբերգի կողմից Վարշավայի Վիլանովի պալատից։ Այն այդպես էլ չի վերադարձվել[12]։

  • Szkatułka zdobiona pietra durą należąca do królowej Marysieńki, lata 80. XVII wieku
    Թագուհի Մարիսենկայի զարդատուփը` զարդարված պիետրա դուրա (pietra dura) ընդելուզմամբ, (1680-ական թվականներ)
  • Szkatułka na klejnoty na nóżkach z porcelanowymi plakietami z Sèvres, po 1774 r.
    Ճենապակյա թիթեղներով զարդատուփ ոտիկների վրա (Սևրի մանուֆակտուրա, 1774 թվականից հետո)
  • Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանացիների կողմից Վիլանովի պալատից թալանված Ջոն III Սոբեսկու կրիայի պատյանից պահարան
    Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանացիների կողմից Վիլանովի պալատից թալանված Ջոն III Սոբեսկու կրիայի պատյանից պահարան
  • «Թագուհու ննջասենյակը», որտեղ երևում են որոշ կորած իրերը, գեղանկար (1873), Ալեքսանդր Գրիգլևսկի (1833–1879)
    «Թագուհու ննջասենյակը», որտեղ երևում են որոշ կորած իրերը, գեղանկար (1873), Ալեքսանդր Գրիգլևսկի (1833–1879)

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2013 r. w sprawie zmiany nazwy Muzeum Pałacu w Wilanowie i nadania statutu» (PDF). bip.mkidn.gov.pl. 11 września 2013.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Palace». wilanow-palac.art.pl. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.
  3. ↑ «Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie». Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (լեհերեն). Վերցված է 2024-05-06-ին. {{cite web}}: no-break space character in |website= at position 25 (օգնություն)
  4. ↑ «Equestrian portrait of Stanislaw Kostka Potocki». wilanow-palac.art.pl. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  5. ↑ «Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie». Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (լեհերեն). Վերցված է 2024-05-06-ին. {{cite web}}: no-break space character in |website= at position 25 (օգնություն)
  6. ↑ «Archeologia w Wilanowie». seiren.pl. Վերցված է 2024-05-06-ին.
  7. ↑ «Rezerwat przyrody Morysin – miejsce spotkania przyrody i historii». Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (լեհերեն). Վերցված է 2024-05-06-ին. {{cite web}}: no-break space character in |website= at position 25 (օգնություն)
  8. ↑ «Full members». europeanroyalresidences.eu.
  9. ↑ «Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2013 r. w sprawie zmiany nazwy Muzeum Pałacu w Wilanowie i nadania statutu» (PDF). bip.mkidn.gov.pl. 11 września 2013.
  10. ↑ Fijałkowski 1983, էջեր. 96–97
  11. ↑ Kieniewicz 1984, էջ. 149,212
  12. ↑ Monika Kuhnke (2000). «Cenny dar dla zwycięzcy spod Wiednia» (PDF).

Արտաքին հղումներ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիլանովի_պալատի_թանգարան&oldid=9937442» էջից