Դիանա Սկուլտորի

Դիանա Սկուլտորի; իտալ.՝ Diana Scultori Ghisi
Ծնվել է	1547[…]
Ծննդավայր	Մանտովա, Մանտուա, Լոմբարդիա
Մահացել է	ապրիլ 1612[…]
Մահվան վայր	Հռոմ, Պապական մարզ
Քաղաքացիություն	Իտալիա
Մասնագիտություն	փորագրիչ, քանդակագործ, նկարչուհի, արվեստագետ և վիզուալ արտիստ
Ամուսին	Francesco Capriani?
Ծնողներ	հայր՝ Giovanni Battista Scultori?
	Diana Scultori Ghisi Վիքիպահեստում

Դիանա Սկուլտորի (իտալ.՝ Diana Scultori Ghisi; հայտնի է նաև որպես Դիանա Գիզի (իտալ.՝ Diana Ghisi)^[8] և Դիանա Մանտովանա իտալ.՝ Diana Mantovana (Mantuana), 1547^[1]^[2]^[3]^[…], Մանտովա, Մանտուա, Լոմբարդիա - ապրիլ 1612^[1]^[4]^[2]^[…], Հռոմ, Պապական մարզ^[5]), իտալացի նկարչուհի, քաղդակագործ և պղնձի վրա փորագրող։

Կենսագրություն

Դիանա Սկուլտորին ծնվել է 1547 թվականին Մանտուա քաղաքում՝ Իտալիայի Լոմբարդիա մարզի համանուն գավառի կենտրոնում, Մանտուայից փորագրիչ Ջովաննի Բատիստա Սկուլտորիի և նրա կնոջ՝ Օսաննայի ընտանիքում՝ Ակուանեգրայից^[9]^[10]։ Նրա եղբայրը՝ Ադամո Սկուլտորին^[en] (մոտավորապես 1530-1585), գնացել է իր հոր ճանափարհով՝ ընտրելով արվեստը որպես իր կյանքիհիմնական ուղղություն^[11]։

Դիանա Սկուլտորին իր առաջին գեղարվեստական դասերը վերցրել է հորից և եղբորից^[12]։ Նրա առաջին ինքնուրույն աշխատանքները թվագրվում են 1560 թվականին։

Մոտ 1565 թվականին Մանտուայում նա հանդիպել է քանդակագործ և ճարտարապետ Ֆրանչեսկո Կապրիանի դա Վոլտերային (1535-1594) հետ, ում հետ էլ ամուսնացել է։

1575 թվականին ամուսինները միասին մեկնել են Հռոմ, որտեղ Սկուլտորին դարձել է միակ կինը, որը ստացել է Հռոմի պապի արտոնությունը՝ հրատարակելու իր փորագրությունները Ջուլիո Ռոմանոյի որմնանկարների հիման վրա։ Նա նաև ոգեշնչվել է այնպիսի նկարիչների աշխատանքներից, ինչպիսին են Ջուլիո Կլովիոն, Դանիելե դա Վոլտերան, Ֆեդերիկո Ցուկարին, Ռաֆայելինո դա Ռեջիոն, ինչպես նաև հնագույն քանդակագործությունից՝ «Speculum Romanae Magnificantiae» փորագրության համար։ 1580 թվականին նա դարձել է առաջին կանանցից մեկը, որը դարձել է Պանթեոնում և Սան Ջուզեպպե դի Տերրա Սանտա Compagnia di San Giuseppe di Terra Santa-ի Գեղարվեստի և վիրտուոզ նամակների Հռոմի պապի ակադեմիայի անդամ, ինչը ցույց է տալիս նրա համընդհանուր ճանաչումը որպես տաղանդավոր արվեստագետ: Իր ստեղծագործությունները նա ստորագրել է որպես «Diana Mantuana, civis Vollaterrana»^[9]։

Կապրիանին և Սկուլտորին ապրում էին Իտալիայի մայրաքաղաքում՝ Հռոմում՝ Վիա դելլա Սկրոֆայի մոտ։ Նրանք ունեցել են որդի՝ Ջովաննի Բատիստա, որը կոչվել է իր պապի անունով և մկրտվել 1577 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Սուրբ Ավգուստինի եկեղեցում (Մարսի դաշտում)։

Կապրիանիի մահից հետո՝ 1596 թվականին, Դիանա Սկուլտորին նորից ամուսնացել է․ այս անգամ ճարտարապետ Ջուլիո Փելոսիի (իտալ.՝ Giulio Pelosi) հետ, ում հետ նա ապրել է Վիա դել Կորսոյում^[9]։

Դիանա Սկուլտորին եղել է առաջին փորագրողը, որը իր տպագրական թիթեղների վրա օգտագործել է ընկերության անվանումը («DIANA MANTOVANA» կամ «DIANA CIVIS VOLATERRANA» կամ «DIANA INCIDEBAT»)։ Առավել հայտնի են հետևյալ փորագրությունները՝ «Մեղավորը Փրկչի դիմաց», «Քրիստոսը գերեզմանում», «Հորացիոս Կոկլեսը անցնում է Տիբերը»^[12]։

Դիանա Սկուլտորին մահացել է 1612 թվականի ապրիլի հենց սկզբին։ Նրա մարմինը ապրիլի հինգին ամփոփել են Սան Լորենցոյի ին Լուչինայի բազիլիկում^[13]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Artcyclopedia
↑ ^3,0 ^3,1 CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Diana ° Mantuana / Scultori
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Allgemeines Künstlerlexikon (գերմ.): Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy, W. Tegethoff — E. A. Seemann, K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter.
↑ Union List of Artist Names — 2020.
↑ ^7,0 ^7,1 Уманский А. М. Гизи (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. VIIIа. — С. 663—664.
↑ Согласно биографическому словарю treccani.it, ни она, ни её отец никогда не носили фамилию Гизи, ошибочно присвоенную им Джорджо Вазари.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Կաղապար:DBI
↑ В «ЭСБЕ», в статье «Гизи» Уманского А. М., годом рождения назван «1536 г.», а годом смерти 1558 год; впоследствии эта ошибка была широко растиражирована по Рунету
↑ Allgemeines Künstlerlexikon
↑ ^12,0 ^12,1 Уманский А. М. (1890–1907). «Гизи». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ Paola Bellini. L’opera incisa di Adamo e Diana Scultori. Vicenza 1991.

Գրականություն

Уманский А. М. (1890–1907). «Гизи». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

Works by Scultori in the Metropolitan Museum of Art.

[_5bfaffb62cafb2f5-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 RKDartists (նիդերլ.)

[_96d51d995d4b4e7e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Artcyclopedia

[_87f5bd37b77b877e-3] 3,0 ^3,1 CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries.

[_f90ff059eaadcc06-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Diana ° Mantuana / Scultori

[_5a678c67139407c6-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Allgemeines Künstlerlexikon (գերմ.): Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy, W. Tegethoff — E. A. Seemann, K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter.

[_545e013d1a22d1d1-6] Union List of Artist Names — 2020.

[_18b516ee00843c7f-7] 7,0 ^7,1 Уманский А. М. Гизи (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. VIIIа. — С. 663—664.

[8] Согласно биографическому словарю treccani.it, ни она, ни её отец никогда не носили фамилию Гизи, ошибочно присвоенную им Джорджо Вазари.

[treccani-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Կաղապար:DBI

[10] В «ЭСБЕ», в статье «Гизи» Уманского А. М., годом рождения назван «1536 г.», а годом смерти 1558 год; впоследствии эта ошибка была широко растиражирована по Рунету

[11] Allgemeines Künstlerlexikon

[Викитека_ЭСБЕ-12] 12,0 ^12,1 Уманский А. М. (1890–1907). «Гизи». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[13] Paola Bellini. L’opera incisa di Adamo e Diana Scultori. Vicenza 1991.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]