«Տաճարականների միաբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: → (3) oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Molay.jpg|250px|մինի|Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici, Քրիստոսի ասպետների միաբանություն]] |
[[Պատկեր:Molay.jpg|250px|մինի|Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici, Քրիստոսի ասպետների միաբանություն]] |
||
'''Քրիստոսի և Սողոմոնի տաճարի աղքատ ասպետներ''' կամ '''Տաճարականների հոգևոր-ասպետական միաբանություն''' ({{lang-la|Pauperes commilitones Christi Templique Salomonici}}; {{lang-fr|''Ordre du Temple'' կամ ''Templiers''}}), նաև '''Տամպլիերներ''' ({{lang-fr|templiers}} «թեմփլ», տաճար, «տաճարականներ»<ref name="Տամպլիեր2">Նովիկով,1985, էջ 435</ref>), կաթոլիկական ռազմավանական |
'''Քրիստոսի և Սողոմոնի տաճարի աղքատ ասպետներ''' կամ '''Տաճարականների հոգևոր-ասպետական միաբանություն''' ({{lang-la|Pauperes commilitones Christi Templique Salomonici}}; {{lang-fr|''Ordre du Temple'' կամ ''Templiers''}}), նաև '''Տամպլիերներ''' ({{lang-fr|templiers}} «թեմփլ», տաճար, «տաճարականներ»<ref name="Տամպլիեր2">Նովիկով,1985, էջ 435</ref>), կաթոլիկական ռազմավանական<ref name="Տամպլիեր2" /> (հոգևոր-ասպետական) [[միաբանություն]] է, որը հիմնվել է [[Սուրբ Երկիր|Սուրբ Երկրում]] [[Խաչակրաց առաջին արշավանք|Առաջին խաչակրաց աշրավանքից]] հետո, [[1119]] թվականին, ասպետների սակավաթիվ խմբով՝ Գուգո դը Փեյնի գլխավորությամբ<ref>Walter Map. De nugis curialium / ed. M. R. James, rev. C. N. L. Brooke and R. A. B. Mynors. — Oxford, 1983, էջ 54-55</ref>։ [[Հիվանդախնամների միաբանություն|Հիվանդախնամների միաբանության]] հետ միասին համարվում է առաջին կրոնական ռազմական միաբանություններից մեկը։ |
||
[[12]]- [[13]] դարերին միաբանությունը բավականին հարուստ էր, նրան էին պատկանում ընդարձակ հողատարածքները ինչպես [[Պաղեստին]]ի և [[Սիրիա]]յի տարածքներում, այնպես էլ [[Եվրոպա]]յում։ Միաբանությունը տիրապետում էր նաև եկեղեցական և իրավաբանական արտոնություններին, որպես պարգև [[Հռոմի պապ]]ից, ում անվերախոս ենթարկվում էր միաբանությունը, ինչպես նաև վանականներից, որոնց հողերում միաբանությունն ուներ հողեր և անշարժ գույք։ Միաբանությունը բազմիցս իրականացնում էր պետությունների ռազմական պաշտպանության գործառնություն, որոնք ստեղծվել էին արևմուտքում խաչակիրների կողմից, չնայած որ միաբանության առաջնային նպատակը, հաստատակարգում հռչակված, համարվում էր ուխտագնացների պաշտպանությունը Սուրբ Հողում<ref name="Տամպլիեր2">Նովիկով,1985, էջ 435</ref>։ |
[[12]]- [[13]] դարերին միաբանությունը բավականին հարուստ էր, նրան էին պատկանում ընդարձակ հողատարածքները ինչպես [[Պաղեստին]]ի և [[Սիրիա]]յի տարածքներում, այնպես էլ [[Եվրոպա]]յում։ Միաբանությունը տիրապետում էր նաև եկեղեցական և իրավաբանական արտոնություններին, որպես պարգև [[Հռոմի պապ]]ից, ում անվերախոս ենթարկվում էր միաբանությունը, ինչպես նաև վանականներից, որոնց հողերում միաբանությունն ուներ հողեր և անշարժ գույք։ Միաբանությունը բազմիցս իրականացնում էր պետությունների ռազմական պաշտպանության գործառնություն, որոնք ստեղծվել էին արևմուտքում խաչակիրների կողմից, չնայած որ միաբանության առաջնային նպատակը, հաստատակարգում հռչակված, համարվում էր ուխտագնացների պաշտպանությունը Սուրբ Հողում<ref name="Տամպլիեր2">Նովիկով,1985, էջ 435</ref>։ |
||
Սակայն [[1291]] թվականին խաչակիրները վտարվել են Պաղեստինից եգիպտական սուլթան Հալիլ ալ-Աշրաֆի կողմից, իսկ տամպլիերները անցում կատարեցին դեպի վաշխառություն և առևտուր, կուտակեցին զգալի հարստություն և հայտնվեցին դժվար գույքային հարաբերությունների մեջ պապի և եվրոպական պետությունների թագավորների հետ |
Սակայն [[1291]] թվականին խաչակիրները վտարվել են Պաղեստինից եգիպտական սուլթան Հալիլ ալ-Աշրաֆի կողմից, իսկ տամպլիերները անցում կատարեցին դեպի վաշխառություն և առևտուր, կուտակեցին զգալի հարստություն և հայտնվեցին դժվար գույքային հարաբերությունների մեջ պապի և եվրոպական պետությունների թագավորների հետ<ref name="Տամպլիեր2"/>։ |
||
[[1307]]-[[1314]] թթ. միաբանության անդամները ենթարկվեցին ձերբակալությունների, տանջաքների և մահապատիժների ֆրանսիացի թագավոր [[Ֆիլիպ IV]], խոշոր [[ֆեոդալ]]ների և Հռոմեական կաթոլիկական եկեղեցու կողմից, ինչի հետևանքով միաբանությունը լուծարվեց [[Կլիմենտ V]] պապի կողմից [[1312]] թվականին |
[[1307]]-[[1314]] թթ. միաբանության անդամները ենթարկվեցին ձերբակալությունների, տանջաքների և մահապատիժների ֆրանսիացի թագավոր [[Ֆիլիպ IV]], խոշոր [[ֆեոդալ]]ների և Հռոմեական կաթոլիկական եկեղեցու կողմից, ինչի հետևանքով միաբանությունը լուծարվեց [[Կլիմենտ V]] պապի կողմից [[1312]] թվականին<ref name="Տամպլիեր2"/>։ |
||
Միաբանության համբավի պատճառով պատմագրության մեջ առկա է նրանց հետևորդների թվաքանակի չափազանցության միտումը։ Վիլկեն համարում էր, որ միաբանությունում կար մոտավորապես 15 000 [[ասպետ]] (այս թիվը ներկայացված է նաև «Աթեիստական բառարանում»<ref name="Տամպլիեր2"/>), իսկ Ցեկլերը ներկայացնում է ասպետների 20000 թվաքանակ, Մալյար դը Շամբյուրը՝ 30000 ասպետ։ Այս բոլոր թվերը այնքան էլ մեծ չեն և չեն համապատասխանում ասպետների թվաքանակի հետ, որոնք մասնակցել են Ֆիլիպ V պատերազմին միաբանության հետ։ [[Ֆրանսիա]]յում ձերբակալվել է 538 ասպետ, [[Կիպրոս]]ում` 75, [[Մայորկա]]յում կռվել են 25 ասպետ, և բոլորը պարտության են մատնվել։ Թե' Կիպրոսը, թե' Մայորկան և թե' Ֆրանսիան եղել են միաբանության ուղղորդողները։ Ակնհայտ է, որ պատմաբանները Միաբանության աշխատողներին, ծառաներին և զինակիրներին ներառում են ասպետների թվաքանակի մեջ։ |
Միաբանության համբավի պատճառով պատմագրության մեջ առկա է նրանց հետևորդների թվաքանակի չափազանցության միտումը։ Վիլկեն համարում էր, որ միաբանությունում կար մոտավորապես 15 000 [[ասպետ]] (այս թիվը ներկայացված է նաև «Աթեիստական բառարանում»<ref name="Տամպլիեր2"/>), իսկ Ցեկլերը ներկայացնում է ասպետների 20000 թվաքանակ, Մալյար դը Շամբյուրը՝ 30000 ասպետ։ Այս բոլոր թվերը այնքան էլ մեծ չեն և չեն համապատասխանում ասպետների թվաքանակի հետ, որոնք մասնակցել են Ֆիլիպ V պատերազմին միաբանության հետ։ [[Ֆրանսիա]]յում ձերբակալվել է 538 ասպետ, [[Կիպրոս]]ում` 75, [[Մայորկա]]յում կռվել են 25 ասպետ, և բոլորը պարտության են մատնվել։ Թե' Կիպրոսը, թե' Մայորկան և թե' Ֆրանսիան եղել են միաբանության ուղղորդողները։ Ակնհայտ է, որ պատմաբանները Միաբանության աշխատողներին, ծառաներին և զինակիրներին ներառում են ասպետների թվաքանակի մեջ։ |
16:45, 6 Հոկտեմբերի 2016-ի տարբերակ
Քրիստոսի և Սողոմոնի տաճարի աղքատ ասպետներ կամ Տաճարականների հոգևոր-ասպետական միաբանություն (լատին․՝ Pauperes commilitones Christi Templique Salomonici; ֆր.՝ Ordre du Temple կամ Templiers), նաև Տամպլիերներ (ֆր.՝ templiers «թեմփլ», տաճար, «տաճարականներ»[1]), կաթոլիկական ռազմավանական[1] (հոգևոր-ասպետական) միաբանություն է, որը հիմնվել է Սուրբ Երկրում Առաջին խաչակրաց աշրավանքից հետո, 1119 թվականին, ասպետների սակավաթիվ խմբով՝ Գուգո դը Փեյնի գլխավորությամբ[2]։ Հիվանդախնամների միաբանության հետ միասին համարվում է առաջին կրոնական ռազմական միաբանություններից մեկը։
12- 13 դարերին միաբանությունը բավականին հարուստ էր, նրան էին պատկանում ընդարձակ հողատարածքները ինչպես Պաղեստինի և Սիրիայի տարածքներում, այնպես էլ Եվրոպայում։ Միաբանությունը տիրապետում էր նաև եկեղեցական և իրավաբանական արտոնություններին, որպես պարգև Հռոմի պապից, ում անվերախոս ենթարկվում էր միաբանությունը, ինչպես նաև վանականներից, որոնց հողերում միաբանությունն ուներ հողեր և անշարժ գույք։ Միաբանությունը բազմիցս իրականացնում էր պետությունների ռազմական պաշտպանության գործառնություն, որոնք ստեղծվել էին արևմուտքում խաչակիրների կողմից, չնայած որ միաբանության առաջնային նպատակը, հաստատակարգում հռչակված, համարվում էր ուխտագնացների պաշտպանությունը Սուրբ Հողում[1]։
Սակայն 1291 թվականին խաչակիրները վտարվել են Պաղեստինից եգիպտական սուլթան Հալիլ ալ-Աշրաֆի կողմից, իսկ տամպլիերները անցում կատարեցին դեպի վաշխառություն և առևտուր, կուտակեցին զգալի հարստություն և հայտնվեցին դժվար գույքային հարաբերությունների մեջ պապի և եվրոպական պետությունների թագավորների հետ[1]։
1307-1314 թթ. միաբանության անդամները ենթարկվեցին ձերբակալությունների, տանջաքների և մահապատիժների ֆրանսիացի թագավոր Ֆիլիպ IV, խոշոր ֆեոդալների և Հռոմեական կաթոլիկական եկեղեցու կողմից, ինչի հետևանքով միաբանությունը լուծարվեց Կլիմենտ V պապի կողմից 1312 թվականին[1]։
Միաբանության համբավի պատճառով պատմագրության մեջ առկա է նրանց հետևորդների թվաքանակի չափազանցության միտումը։ Վիլկեն համարում էր, որ միաբանությունում կար մոտավորապես 15 000 ասպետ (այս թիվը ներկայացված է նաև «Աթեիստական բառարանում»[1]), իսկ Ցեկլերը ներկայացնում է ասպետների 20000 թվաքանակ, Մալյար դը Շամբյուրը՝ 30000 ասպետ։ Այս բոլոր թվերը այնքան էլ մեծ չեն և չեն համապատասխանում ասպետների թվաքանակի հետ, որոնք մասնակցել են Ֆիլիպ V պատերազմին միաբանության հետ։ Ֆրանսիայում ձերբակալվել է 538 ասպետ, Կիպրոսում` 75, Մայորկայում կռվել են 25 ասպետ, և բոլորը պարտության են մատնվել։ Թե' Կիպրոսը, թե' Մայորկան և թե' Ֆրանսիան եղել են միաբանության ուղղորդողները։ Ակնհայտ է, որ պատմաբանները Միաբանության աշխատողներին, ծառաներին և զինակիրներին ներառում են ասպետների թվաքանակի մեջ։
Տամպլիերների Միաբանության նշանավոր մագիստրները
- Գուգո դը Փեյն (1119 — մայիսի 24, 1136)
- Ռոբեր դը Կրաուն (1137 — Հունվարի 13, 1149)
- Էվրար դը Բար (1149—1152)
- Բերնարդ դը Թրեմբլ (1152 —օգոստոսի 16, 1153)
- Անդրե դը Մոնբար (1153—1156)
- Բերտրան դը Բլանշֆոր (1156—1169)
- Ֆիլպ դը Միլի (1169 — 1171)
- Օդո դը Սենտ-Աման (1171 —հոկտեմբերի 8, 1179)
- Արնո դը Տորոժ (1180 — Սեպտեմբերի 30, 1184)
- Ժերար դը Րիդֆոր (1185 — հոկտեմբերի 4, 1189)
- Ռոբեր դը Սաբլե (1191 —Սեպտեմբերի 23, 1193)
- Ժիլբեր Էրայլ (1194—1200)
- Ֆիլիպ դը Պլեսյե (1200 — 1209)
- Գիլմոն դը Շարտր (1209 —Օգոստոսի 26, 1219)
- Պիեր դը Մոնտեգյու (1219 — Հունվարի 28,1232)
- Արման դը Պերիգոր (1232 — Հոկտեմբերի 17, 1244)
- Րիշառ դը Բյուր (1244 — մայիսի 9,1247)
- Գիոմ դը Սոնակ (1247 — փետրվարի 11, 1250)
- Ռենո դը Վիշյե (1250 —հունվարի 20, 1256)
- Տոմա Բեռար (1256 — մարտի 25, 1273)
- Գիլմոն դը Բոժե (մայիսի 13, 1273 — 1291)
- Տիբո Գոդեն (1291—1293)
- Ժակ դը Մոլե (1293 — Մարտի 18, 1314)
Միաբանության պատմությունը
Մոտավորապես 1118 թվականին ֆրանսիացի ազնվական Գուգը դը Փեյնը հավաքեց իր շուրջը ութ իր բարեկամ ասպետներին, ինչպես նաև Գոտֆուրդ դը Սենտ-Օմերին, և հիմնեց Միաբանությունը, որի միակ նպատակը ուխտագնացների պաշտպանությունն էր Սուրբ Հողում, Մերձավոր Արևելքում։ Իրենց միաբանությունը անվանեցին «Աղքատ ասպետներ»։ Նրանք այնքան աղքատ էին, որ երկու մարդու համար նախատեսված էր մեկ ձի։ Այդ իսկ պատճառով նրանց տպագրությունը երկար ժամանակ իրենից ներկայացնում էր ձիու պատկեր, որի վրա նստած են երկու ձիավոր[3]։ Միաբանության գործունեության և ընդհանրապես միաբանության մասին շատ քչերը գիտեին ընդհուպ մինչև Տրուայի տաճարը (1128),որտեղ միաբանությունը պաշտոնապես ընդունվեց, իսկ վանական սբ.Բերնար Կլերովսկիին հանձնարարվեց մշակել միաբանության կանոնադրությունը, որտեղ կամբողջացվեին միաբանության բոլոր օրենքները։ Արքեպիսկոպոս Վիլհելմ Տիրսկին, Երուսաղեմի թագավորության կանցլերը, միջնադարյան խոշորագույն պատմաբաններից մեկը, իր աշխատությունում նծում է միաբանության ստեղծման գործընթացը.