«Աքեմենյաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

06:48, 17 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Աքեմենյաններ, մ.թ.ա. 550-330 թվականների պարսկական թագավորական հարստություն: Անունն ստացել են իրենց նախնու՝ պարսկական ցեղերի միության առաջնորդ Աքեմենի անունից:

Աքեմենը և նրա սերունդներ Չիշպիշը, Կյուրոս I-ը, Կյուրոս II Մեծը եղել են Պարսուա և Անշան երկրների թագավորներ, վասալական կախման մեջ գտնվել Ասորեստանի, ապա Մարաստանի թագավորներից: Կյուրոս II Մեծը 550 թվականին տապալեց Մարաստանի թագավորին և նվաճողական արշավանքներով հիմնեց ծավալուն աշխարհակալություն՝ Աքեմենյան պետությունը:
Կյուրոսի երիտասարդության ժամանակվա որսընկերն էր հայոց արքա Տիգրան I Երվանդյանը:
Մ.թ.ա. 546թ. Կյուրոսը պարտության է մատնում Լիդիայի արքա Կրեսոսին և տիրում Փոքր Ասիային: Մ.թ.ա. 539թ. նա գրավում է Բաբելոնը:
Կյուրոս Մեծը սպանվել է սկյութների դեմ պատերազմներում:
Նրա որդի Կամբյուսեսը մ.թ.ա. 525թ. նվաճում է Եգիպտոսը: Իմանալով, որ Պարսկաստանում խռովություն է բարձրացրել քուրմ Գաումատան (Սմերդիս), նա շուտափույթ վերադառնում է Պարսկաստան, բայց ճանապարհին դավադրաբար սպանվում է: Գահի համար սկսվում է պայքար, որում հաղթում է Վշտասպի որդին ` Դարեհը:

Տես նաև. Աքեմենյան պետություն

Աքեմենյանները՝

Աքեմենես(հին պարսկերեն` Հախամանիշ), իշխել է մոտ. 700–675 մ.թ.ա.
Տեիսպես (հունարեն`Τεΐσπης, հին պարսկերեն` Չիշպիշ), իշխել է մոտ. 675-640 մ.թ.ա.

Տոհմի ավագ գիծը

Տոհմի կրտսեր գիծը

Կյուրոս I(հին պարսկերեն` Քուրուշ), իշխել է մոտ. 640–600 մ.թ.ա.
Կամբյուսես I(հին պարսկերեն` Կամբուջիյա), իշխել է 600–559 մ.թ.ա.
Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 559–550 մ.թ.ա., եղել է Աքեմենյանների տերության հիմնադիրը:

Արիարամնես, իշխել է մոտ. 640–595 մ.թ.ա.
Արշամ, իշխել է 595–550 մ.թ.ա.

Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 550-529 մ.թ.ա.
Կամբյուսես II, իշխել է 529-522 մ.թ.ա.
Դարեհ I Մեծ(հին պարսկերեն` Դարայավահուշ, նշանակում է` բարեհոգի), իշխել է 522-486 մ.թ.ա.
Քսերքսես I(հին պարսկերեն` Խշայարշա), իշխել է 486-465 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես I, իշխել է 464-425 մ.թ.ա.
Քսերքսես II, իշխել է 425 մ.թ.ա.
Սոգդիանոս, իշխել է 425-424 մ.թ.ա.
Դարեհ II, իշխել է 423-404 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես II, իշխել է 404-358 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես III(հին պարսկերեն` Արտախշասա), իշխել է 358-338 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես IV Արշես, իշխել է 338-336 մ.թ.ա.
Դարեհ III, իշխել է 336-330 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես V (Բեսոս), իշխել է 330-329 մ.թ.ա.

Աքեմենյանների տոհմածառը

Աքեմենես

Պարսից արքա
705 — 675

Թեիսպես

Պարսից արքա
675 - 640

Արիարամնես

Արքայազն

Կյուրոս I

Պարսկաստանի արքա
640 — 600

Արշամ

Արքայազն

Կամբիւսես I

Պարսկաստանի արքա
600 — 559

Վշտասպ

Արքայազն

Կյուրոս II Մեծ

Պարսկաստանի արքա
559 — 530/28

Դարեհ I Մեծ

Պարսից արքա
Եգիպտոսի փարավոն

522 - 486

Atossa

Արքայադուստր

Կամբիւսես II

Պարսից արքա
530 - 522

Եգիպտոսի փարավոն

525-522

Բարդիա

Արքայազն

(ինքնակոչ Գաումատա
իշխել է որպես Սմերդիս)

522

Artystone

Արքայադուստր

Քսերքսես I Մեծ

Պարսից արքա
Եգիպտոսի փարավոն

485 - 465

Արտաքսերքսես I

Պարսից արքա
Եգիպտոսի փարավոն
465 - 424

Քսերքսես II

Պարսից արքա
Եգիպտոսի փարավոն
424

Սոգդիանոս

Պարսից արքա
Եգիպտոսի փարավոն
424 - 423

Դարեհ II

Պարսից արքա
423 - 404

Եգիպտոսի փարավոն

423-405

Arsites

Արքայազն

Parysatis

Արքայադուստր

Bagapaios

Արքայազն

Արտաքսերքսես II

Պարսից արքա
404 - 358

Amestris

Արքայադուստր

Կյուրոս Կրտսեր

Արքայազն

Կյուրոս (IV)

Արքայազն

Ostanes

Արքայազն

Արտաքսերքսես III

Պարսից արքա
358 - 338

Ocha

Արքայազն

Rodrogune

Արքայադուստր

Apama

Արքայադուստր

Sisygambis

Արքայադուստր

Արշամ (II)

Արքայազն

Արտաքսերքսես IV

Պարսից արքա
338 - 336

Parysatis (II)

Արքայադուստր

Դարեհ III

Պարսից արքա
336 - 330

Oxathres

Արքայազն

Արտաքսերքսես V
(Բեսոս)

Պարսից արքա
330 - 329

Ստատիրա II

Արքայադուստր

Աղեքսանդր Մեծ

Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա
329 - 323

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աքեմենյաններ կատեգորիայում։

Սա պատմության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA

@@ Տող 59. / Տող 59. @@
 {{familytree/start}}
-{{familytree | | | | ACH | | | | | | | | | | | | | | | | | | ACH='''[[Աքեմենես]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br />705 — 675</div>}}
+{{familytree | | | | ACH | | | | | | | | | | | | | | | | | | ACH=<big>'''[[Աքեմենես]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br />705 — 675</div>}}
 {{familytree | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | | | TEI | | | | | | | | | | | | | | | | | | TEI='''[[Թեիսպես]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>675 - 640</div>}}
+{{familytree | | | | TEI | | | | | | | | | | | | | | | | | | TEI=<big>'''[[Թեիսպես]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>675 - 640</div>}}
 {{familytree | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | ARI | | CY1 | | | | | | | | | | | | | | | | ARI=[[Արիարամնես]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CY1='''[[Կյուրոս I]]'''<div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />640 — 600</div>}}
+{{familytree | | ARI | | CY1 | | | | | | | | | | | | | | | | ARI=[[Արիարամնես]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CY1=<big>'''[[Կյուրոս I]]'''</big><div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />640 — 600</div>}}
 {{familytree | | |!| | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | ARS | | CA1 | | | | | | | | | | | | | | | | ARS=[[Արշամ]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CA1='''[[Կամբիւսես I]]'''<div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />600 — 559</div>}}
+{{familytree | | ARS | | CA1 | | | | | | | | | | | | | | | | ARS=[[Արշամ]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CA1=<big>'''[[Կամբիւսես I]]'''</big><div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />600 — 559</div>}}
 {{familytree | | |!| | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | HYS | | CY2 | | | | | | | | | | | | | | | | HYS=[[Վշտասպ]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CY2='''[[Կյուրոս II Մեծ]]'''<div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />559 — 530/28</div>}}
+{{familytree | | HYS | | CY2 | | | | | | | | | | | | | | | | HYS=[[Վշտասպ]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CY2=<big>'''[[Կյուրոս II Մեծ]]'''</big><div class="references-small">Պարսկաստանի արքա<br />559 — 530/28</div>}}
 {{familytree | | |!| | | |)|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.| | | | |}}
-{{familytree | | DA1 |y| ATO || CA2 | | SME | | ART | | | | DA1='''[[Դարեհ I|Դարեհ I Մեծ]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
+{{familytree | | DA1 |y| ATO || CA2 | | SME | | ART | | | | DA1=<big>'''[[Դարեհ I|Դարեհ I Մեծ]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
 - 486<br />
-</div>|CA2='''[[Կամբիւսես II]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>530 - 522<br />
+</div>|CA2=<big>'''[[Կամբիւսես II]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>530 - 522<br />
 Եգիպտոսի փարավոն<br />
--522</div>|SME=[[Բարդիա]]<div class="references-small">Արքայազն <br />
+-522</div>|SME=<big>[[Բարդիա]]</big><div class="references-small">Արքայազն <br />
 (ինքնակոչ [[Գաումատա]] <br />
 իշխել է որպես Սմերդիս)<br />
 </div>|ART=[[Artystone]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|ATO=[[Atossa]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>}}
 {{familytree | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | | | XE1 | | | | | | | | | | | | XE1='''[[Քսերքսես I|Քսերքսես I Մեծ]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
+{{familytree | | | | XE1 | | | | | | | | | | | | XE1=<big>'''[[Քսերքսես I|Քսերքսես I Մեծ]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
 - 465<br />
 </div>}}
 {{familytree | | | | |!| | | | | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | | | AX1 | | | | | | | | | | | | AX1='''[[Արտաքսերքսես I]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
+{{familytree | | | | AX1 | | | | | | | | | | | | AX1=<big>'''[[Արտաքսերքսես I]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
 - 424</div>}}
 {{familytree | |,|-|-|^|v|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.| |}}
-{{familytree | XE2 | | SOG | | DA2 | | ARE | | PAR | | BAG | XE2='''[[Քսերքսես II]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
+{{familytree | XE2 | | SOG | | DA2 | | ARE | | PAR | | BAG | XE2=<big>'''[[Քսերքսես II]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
-</div>|SOG='''[[Սոգդիանոս]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
+</div>|SOG=<big>'''[[Սոգդիանոս]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>Եգիպտոսի փարավոն<br />
-- 423</div>|DA2='''[[Դարեհ II]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>423 - 404<br />
+- 423</div>|DA2=<big>'''[[Դարեհ II]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>423 - 404<br />
 Եգիպտոսի փարավոն<br />
 -405</div>|ARE=Arsites<div class="references-small">Արքայազն</div>|PAR=[[Parysatis]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|BAG=Bagapaios<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
 {{familytree | | |,|-|-|-|v|-|-|^|v|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|.| | |}}
-{{familytree | | AX2 | | AME | | CYY | | CYR | | | | | OST | | AX2='''[[Արտաքսերքսես II]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>404 - 358</div>|CYY=[[Կյուրոս Կրտսեր]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|AME=[[Amestris]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|OST=[[Ostanes (Դարեհ II-ի որդին)|Ostanes]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CYR=Կյուրոս (IV)<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
+{{familytree | | AX2 | | AME | | CYY | | CYR | | | | | OST | | AX2=<br />
+<big>'''[[Արտաքսերքսես II]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>404 - 358</div>|CYY=[[Կյուրոս Կրտսեր]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|AME=[[Amestris]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|OST=[[Ostanes (Դարեհ II-ի որդին)|Ostanes]]<div class="references-small">Արքայազն</div>|CYR=Կյուրոս (IV)<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
 {{familytree | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| |}}
 {{familytree | |,|^|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.| | | |!| |}}
-{{familytree | AX3 | | OCH | | ROD | | APA | | SIS |y| ARS | AX3='''[[Արտաքսերքսես III]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>358 - 338</div>|OCH=Ocha<div class="references-small">Արքայազն</div>|ROD=Rodrogune<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|APA=Apama<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|SIS=[[Sisygambis]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|ARS=Արշամ (II)<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
+{{familytree | AX3 | | OCH | | ROD | | APA | | SIS |y| ARS | AX3=<big>'''[[Արտաքսերքսես III]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>358 - 338</div>|OCH=Ocha<div class="references-small">Արքայազն</div>|ROD=Rodrogune<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|APA=Apama<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|SIS=[[Sisygambis]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>|ARS=Արշամ (II)<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
 {{familytree | |)|-|-|-|.| | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | |}}
-{{familytree | AX4 | | PAR | | | | | | | | | | DA3 | | OXA | | AX4='''[[Արտաքսերքսես IV]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>338 - 336</div>|PAR=[[Parysatis (II)]] <div class="references-small">Արքայադուստր</div>|DA3='''[[Դարեհ III]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>336 - 330</div>|OXA=[[Oxyathres of Persia|Oxathres]]<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
+{{familytree | AX4 | | PAR | | | | | | | | | | DA3 | | OXA | | AX4=<big>'''[[Արտաքսերքսես IV]]'''</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>338 - 336</div>|PAR=[[Parysatis (II)]] <div class="references-small">Արքայադուստր</div>|DA3='''[[Դարեհ III]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>336 - 330</div>|OXA=[[Oxyathres of Persia|Oxathres]]<div class="references-small">Արքայազն</div>}}
 {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | |!| | | |}}
-{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | BES | | BES='''[[Արտաքսերքսես V Բեսես]]'''<div class="references-small">Պարսից արքա<br>330 - 329</div>}}
+{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | BES | | BES=<big>'''[[Արտաքսերքսես V]]'''</big><br />
+<big>('''Բեսոս''')</big><div class="references-small">Պարսից արքա<br>330 - 329</div>}}
 {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | STA |~| ALX | | | | ALX='''[[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Աղեքսանդր Մեծ ]]'''<div class="references-small">Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա<br>329 - 323</div>|STA=[[Ստատիրա II]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>}}
+{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | STA |~| ALX | | | | ALX=<big>'''[[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Աղեքսանդր Մեծ ]]'''</big><div class="references-small">Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա<br>329 - 323</div>|STA=[[Ստատիրա II]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>}}
 {{familytree/end}}