Jump to content

Սուրեն Երզնկյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Երզնկյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Սուրեն Երզնկյան
Դիմանկար
Ծնվել է1881
ԾննդավայրԹիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է1963
Մահվան վայրՇվեդիա
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  ՌԽՖՍՀ,  Ֆինլանդիա և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունԹբիլիսիի հոգևոր ճեմարան, Փարիզի համալսարան և Ժնևի համալսարան
Մասնագիտությունդիվանագետ, հեղափոխական և Q4461065?
ԱշխատավայրՄարտակոչ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ

Սուրեն Երզնկյան (Սուրեն Երզնկյան Լորելլի (շվեդ.՝ Sourène Erzinkian-Lorelli), կեղծանուններ՝ Իմամ Ռագուզա, Հ․ Լորելլի, Արսեն կամ Արսեն Ազատիանի[1], 1881, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն - 1963, Շվեդիա), հայ, խորհրդային դիվանագետ, որը 1920-1930-ական թվականներին խորհրդային առևտրական կոմիսար է եղել Ֆինլանդիայում։ Երզնկյանին հովանավորել է Անաստաս Միկոյանը։ Սուրեն Երզնկյանի և Ֆինլանդիայում 1929-1932 թվականների խորհրդային դեսպան Իվան Մայսկիի միջև տարաձայնությունների ու պայքարի արդյունքում, Երզնկյանը 1930 թվականին Ֆինլանդիայից քաղաքական ապաստան է խնդրել[2]։ 1944 թվականին Ֆինլանդիայից տեղափոխվել է Շվեդիա։

Սուրեն Երզնկյանը 1938 թվականին՝ Իմամ Ռագուզա կեղծանունով, Ստալինի մասին գիրք է գրել, որը հրատարակվել է Ֆինլանդիայում 1941 թվականին «Մոսկվայի սարսափը» վերնագրով (ֆիններեն՝ Moskovan hirmuvaltias)։ Ստեղծագործությունը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Ֆինլանդիայում արգելված գրքերի շարքում էր[3]։ Երզնկյանը շարունակել է գրել նաև Շվեդիա տեղափոխվելուց հետո[1]։ Նրա կինը՝ Գետա Երզնկյանը (շվեդ.՝ Göta Erzinkianista), ում հետ նա ծանոթացել է Հելսինկիում, 1997 թվականին նկարահանվել է Սուրեն Երզնկյանի մասին պատնող «Նրա հայ արքայազնը» վավերագրական կինոնկարում[4]։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իմամ Ռագուզա կեղծանունով՝

  • La vie de Staline, Paris : Fayard, 1938.; engl. The Life of Stalin; suomeksi Moskovan hirmuvaltias, WSOY, 1941
  • Iivana mushikka ja kunnon neuvostolehmä, Omakustanne 1941
  • Sovetismin luhistuminen Suur-Saksan iskuista, Omakustanne 1941
  • Kaukasien min fosterjord, Dagens böcker, Malmö, tryckt i Lovisa 1944
  • Kaukasiska folksagor, Helsingfors Söderström 1945 ja Stockholm : Koop. förb., 1945[5]

Այլ կեղծանուններով՝

  • Lorelli, H.: Kamo – tsaarivallan vihollinen. Gummerus 1934
    • Lorelli, Kamó tsarismens bekämpare, Lenins vän och lärjunge, Stalins kamrat och landsman. – Helsingfors, 1934.
  • Azatiani, Arsene, Stalin och Sovjetunionen. Uppsala : Nyblom & Hårshagen,1945.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 «Sourène Erzinkian-Lorelli». Immigrant-institutet. 19.8.2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 12-ին. (շվեդ.)
  2. Leppänen, Veli-Pekka (19.8.2007). «Puolueen ja rakkauden soturi - Kimmo Rentola ravistaa pölyt tärkeimmästä neuvostoloikkarista, s. C3». Helsingin Sanomat. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 12-ին. (ֆին.)
  3. Kai Ekholm (2000). «Kielletyt kirjat (Väitöskirjan tiivistelmä)» (PDF). Jyväskylä. Viitattu. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 12-ին. (ֆին.)
  4. «Hennes armeniske prins». 19.8.2007. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 12-ին.(շվեդ.)
  5. «Kaukasiska folksagor LIBRIS-ի կայքում». Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 13-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Kimmo Rentola: Neuvostodiplomaatin loikkaus Helsingissä 1930. Supo, 2007. (Ei myynnissä, saatavana Suposta)