Սուլպիցիա Կրտսեր
Սուլպիցիա Կրտսեր | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1-ին դար |
| Վախճանվել է | 1-ին դար |
| Մասնագիտություն | գրող և բանաստեղծուհի |
| Լեզու | լատիներեն |
Սուլպիցիա Կրտսեր (լատին․՝ Sulpicia Minor; մ․թ․ա․ I դարի կես), հին հռոմեական բանաստեղծուհի Դոմիտիանոս կայսեր ժամանակներից։ «Կրտսեր» մականունը հետագայում տվել են հեղինակները՝ նրան տարբերելու մ.թ.ա 1-ին դարի բանաստեղծուհի Սուլպիցիա Ռուֆայից։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուլպիցիան գրել է էրոտիկ սիրային բանաստեղծություններ[1] իր ամուսնու՝ Կալենի համար, դրանցից մեզ են հասել մի քանիսը։
[si me] cadurc[i] restitutis fasciis
nud[a]m Caleno concubantem proferat
Արտահայտության ենթատեքստի բացակայության, որոշ բառերի անորոշության և տեքստի վատ պահպանման պատճառով այս երկու տողերի ստույգ իմաստը քննարկման առարկա է[2], ամեն դեպքում, պարզ է, որ Սուլպիցիան խոսում է այն մասին, թե ինչպես է նա մերկ (նուդա) սիրով զբաղվում անկողնու վրա կամ պարզապես քնում (կոնկուբաթի) կողքին Կալենի հետ։
Բացի դրանից, 70 հեքսամետրիկ տողերից բաղկացած փոքրիկ երգիծանքը, որը հայտնի է որպես «Սուլպիցիայի բողոքը» (լատին․՝ Conquestio Sulpiciae), պահպանվել է խիստ վնասված տեսքով[3]։ Այն դատապարտում է Դոմիտիանոսին, որի հրամանագրով փիլիսոփաները վտարվեցին Հռոմից. տոնը մոտ է էլեգիայի, Կալենը կրկին հիշատակվում է որպես պատմողի ամուսին։ Բանաստեղծությունը գտնվել է 15-րդ դարի վերջին և տպագրվել Վենետիկում 1498 թվականին։ Դրա իսկությունը կասկածելի է համարվում. սկսած 19-րդ դարի երկրորդ կեսից, որոշ գիտնականներ կարծում են, որ սա Սուլպիցիայի անունից ավելի ուշ գրված կեղծիք է,կարծիք, որը վերաբերում է գերմանացի բանասեր Էմիլ Բեհրենսին[4], բայց 20-րդ դարի վերջից Բեհրենսի փաստարկներն ավելի ու ավելի են վիճարկվում[5]։
Հնագույն ապացույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուլպիցիան հիշատակվում է իրեն փառաբանող երկու էպիգրամներում ժամանակակից բանաստեղծ Մարսիալի կողմից (Գիրք X, No 35 և 38); հակիրճ - Ausonius, Sidonius Apollinaris և Fulgentius Mythographer-ում։
Մարսիալը գովում է Սուլպիցիայի ժիր, սակայն մաքուր բանաստեղծությունները և հիանում է ամուսնու հանդեպ նրա նվիրվածությամբ՝ բանաստեղծուհուն համեմատելով Սապփոյի և Էգերիայի հետ։ Նրա էպիգրամները գրվել են մոտ մ․թ․ա․ 98 թվականին, ըստ երևույթին, Սուլպիցիայի մահից հետո ում հետ Կալենը ըստ Մարսիալի, ապրել է 15 երջանիկ տարի[6]։
Նույն ոգով, Աուսոնիուսը վկայակոչում է Սուլպիցիայի հեղինակությունը էրոտիկ կատակներ պարունակող «Հարսանեկան Չենտո»-ի վերջում (մոտ մ․թ․ա․ 380 թ.)[7]։
Հետագայում քրիստոնյա հեղինակները անհամաձայնությամբ են խոսում Սուլպիցիայի մասին։ Դատելով արտահայտություններից՝ Սիդոնիոս Ապոլինարիսի համար («Բանաստեղծություններ», IX, 261-262, մոտ 477 թ.), նրա պոեզիան անլուրջ է, ընդօրինակման անարժան. Ֆուլգենտիուսի համար (Դիցաբանություններ, I գրքի նախաբան. մոտ 500 մ.թ.) - անկեղծորեն անամոթ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Catullus. The Shorter Poems / Edited with an Introduction, Translation and Commentary by John Godwin. — Aris and Phillips Classical Texts, 1999. — p. 143.
- ↑ A Companion to Persius and Juvenal. Edited by Susanna Braund and Josiah Osgood. — Wiley-Blackwell, 2012. — Chapter 19.10.1.
- ↑ Русский перевод см. в издании: Римская сатира / Перевод и комментарии Ф. А. Петровского. — М.: Государственное издательство художественной литературы, 1957. — Стр. 281—283, комментарий на стр. 314—315.
- ↑ Emil Baehrens. De Sulpiciae quae vocatur satira commendatio philologica. — Frommann, Jenae 1873 (Jena, Universitat, Habilitations-Schrift, 1873).
- ↑ J. L. Butrica. The Fabella of Sulpicia («Epigrammata Bobiensia» 37). — Phoenix. Vol. 60, No. 1/2 (Spring—Summer, 2006). — pp. 70—121.
- ↑ Марк Валерий Марциал. Эпиграммы / Перевод Ф. А. Петровского, вступительная статья В. С. Дурова. — Серия «Античная библиотека». — СПб.: Комплект, 1994. — Стр. 264—266, примечание на стр. 440.
- ↑ Поздняя латинская литература / Составление и вступительная статья М. Л. Гаспарова. — Серия «Библиотека античной литературы». — М.: Художественная литература, 1982. — Стр. 145, примечание на стр. 634.
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- John T. Quinn. The Other Sulpicia (2000)
- James Lawrence Peter Butrica. Sulpicia's Complaint: On the State of the Nation and the Age of Domitian (2000)
- James Lawrence Peter Butrica. Sulpiciae Conquestio (2000)
- Малеин А. И. (1890–1907). «Сульпиция». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Sulpicii // Դասական հնությունների իրական բառարան / հեղ.-կազմող. Ֆրիդրիխ Լյուբկեր ; Խմբագրվել է Բանասերների և պեդագոգների դասական համայնքի անդամներ՝ Ֆրիդրիխ Գելբկեի, Լև Գեորգիևսկիի, Թադեոս Զելինսկիի, Վասիլի Կանսկիի, Միխայիլ Կուտորգայի և Պյոտր Նիկիտինի կողմից։. — Սանկտ Պետերբուրգ, 1885.
| ||||||||||||||||
