Jump to content

Սմբատ Բադալյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բադալյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Սմբատ Բադալյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 11, 1907(1907-12-11)[1][2]
Բռնակոթ, Զանգեզուրի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2]
Մահացել էհունվարի 21, 1986(1986-01-21)[2] (78 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունտնտեսագետ
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան[1]
Ալմա մատերՀայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1934)[1]
Կոչումպրոֆեսոր[1][2]
Գիտական աստիճանտնտեսագիտության դոկտոր[1][2] (1963)
Պարգևներ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]

Սմբատ Աղալոյի Բադալյան (դեկտեմբերի 11, 1907(1907-12-11)[1][2], Բռնակոթ, Զանգեզուրի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2] - հունվարի 21, 1986(1986-01-21)[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), հայ խորհրդային տնտեսագետ։ Տնտեսական գիտությունների դոկտոր (1963), պրոֆեսոր (1964), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1967ԽՄԿԿ անդամ 1931 թվականից։ Երևանի պետական համալսարանի քաղաքատնտեսության ամբիոնի վարիչ (1971 թվականից)։ Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սմբատ Բադալյանը ծնվել է 1907 թվականին Սիսիանի Բռնակոթ գյուղում, չքավոր գյուղացու ընտանիքում։ 1927-1930 թվականներին սովորել և ավարտել է Գորիսի մանկավարժական ուսումնարանը, պատմություն է դասավանդել Գորիսի դպրոցներում[3]։ Եղել է Սիսիանի շրջժողկրթբաժնի վարիչ, մինչև 1934 թվականը։ 1934 թվականին ավարտել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտի հեռակա բաժնի պատմության ֆակուլտետը։ Աշխատել է կուսշրջկոմի բաժնի վարիչ։ Շրջանում պարտուսի, անգրագիտության վերացման աշխատանքները հաջող կազմակերպելու համար արժանացել է Հայկական ԽՍՀ Կենտգործկոմի պարգևի։ 1936 թվականին ավարտել է մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի ասպիրանտուրայի նախապատրաստական բաժինը և աշխատել Սիսիանի կուսշրջկոմում, որպես պրոպագանդայի և ագիտացիայի բաժնի վարիչ։ Տեղափոխվել է Երևան և 1938-1942 թվականներին աշխատել Կիրովյան շրջանի ժողկրթբաժնի վարիչ։

1942 թվականին մեկնել է գործող բանակ։ 408-րդ հայկական հրաձգային դիվիզիայում որպես քաղբաժնի պրոպոգանդիստ-մարտիկ մասնակցել է Հյուսիսային կովկասի պաշտպանությանը։ Այստեղ ծավալված թեժ մարտերից մեկում վիրավորվել է։ 1943 թվականի դեկտեմբերին ազատվել է ծառայությունից և սովորել ասպիրանտուրայում։ 1971-1978 թվականներին աշխատել է Երևանի պետական համալսարանի քաղաքատնտեսության ամբիոնի վարիչ[4]։

Գիտական աշխատությունները վերաբերում են քաղաքի և գյուղի սոցիալիստական զարգացման օրինաչափությունների, սոցիալիզմի տնտեսական օրենքների կիրառման հարցերին։

  • Պարգևատրվել է մարտական շքանշաններով ու մեդալներով։
  • Կոլխոզների խոշորացման դերը սոցիալիստական գյուղատնտեսության զարգացման գործում։ Դասախոսությունների սղագրություն։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Հայկական ՍՍՌ Քաղաքական և գիտական գիտելիքների տարածման ընկերություն, Երևան, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատարակչություն, 1951։
  • Մտավոր և ֆիզիկական աշխատանքի միջև հակադրության ոչնչացման և նրանց միջև եղած էական տարբերության վերացման մասին։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Հայկական ՍՍՌ քաղաքական և գիտական գիտելիքների տարածման ընկերություն, Երևան, Հայկական ՍՍՌ ԳԱ հրատարակչություն, 1953։
  • Քաղաքի ու գյուղի, մտավոր և ֆիզիկական աշխատանքի միջև եղած հակադրության ոչնչացման և նրանց միջև եղած էական տարբերությունների վերացման մասին։ Բադալյա Սմբատ Աղալոյի, Երևանի պետական համալսարան, Վ. Մ. Մոլոտովի անվան, Երևան, ԵՊՀ, 1953։
  • Արտադրությունն ու սպառումը սոցիալիզմի ժամանակ։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
  • Կապիտալիզմի հիմնական հակասությունը և նրա վերացումը ՍՍՌՄ-ում։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Խոջաբեկյան Վլադիմիր Եղիշեի, Երևան, Հայպետհրատ, 1958[5]։
  • Սոցիալիստական սեփականության ձևերի զարգացման մասին։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևան, Հայպետհրատ, 1960[6]։
  • Աշխատանքի արտադրողականության և հասարակական արտադրության արդյունավետության բարձրացման հարցեր / Вопросы повышения производительности труда и эффективности общественного производства, Բաշինջաղյան Զաքար Գևորգի, Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևանի պետական համալսարան, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 1970[7]։
  • Սոցիալիզմի քաղաքատնտեսության հարցեր։ (Հոդվածների ժողովածու), Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևան, ԵՊՀ, 1974[8]։
  • Զարգացած սոցիալիզմի էկոնոմիկայի հիմնական գծերի մասին։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևանի պետական համալսարան, Երևան, Երևանի համալս. հրատ., 1975[9]:
  • Вопросы политэкономии: Межвузовский сборник научных трудов. Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, МВиССО АрмССР. - Ереванский государственный университет, Ереван, ЕГУ, 1978.[10]
  • Սոցիալիզմի տնտեսական օրենքների օգտագործումը տնտեսավարման պրակտիկայում։ Բադալյան Սմբատ Աղալոյի, Երևանի պետական համալսարան, Երևան, ԵՊՀ, 1982[11]։
  • Սոցիալիստական ապրելակերպի տնտեսական հիմքերի հետագա կատարելագործումը զարգացած սոցիալիզմի պայմաններում։ Երևան։ ԵՊՀ, 1982[12]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.)Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
  3. «ԲԱԴԱԼՅԱՆ ՍՄԲԱՏ ԱՂԱԼՈՅԻ». -= ԶԱՆԳԵԶՈՒՐ=- (ռուսերեն). 2010 թ․ ապրիլի 26. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 10-ին.
  4. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005։
  5. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի (1958). Խոջաբեկյան, Վլադիմիր Եղիշեի (ed.). Կապիտալիզմի հիմնական հակասությունը և նրա վերացումը ՍՍՌՄ-ում. Երևան: Հայպետապ.
  6. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի (1960). Սոցիալիստական սեփականության ձևերի զարգացման մասին. Եր: Հայպետհրատ.
  7. Բաշինջաղյան, Զաքար Գևորգի; Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի; Երևանի պետական համալսարան, eds. (1970). Աշխատանքի արտադրողականության և հասարակական արտադրության արդյունավետության բարձրացման հարցեր = Вопросы повышения производительности труда и эффективности общественного производства. Երևան: ԵՊՀ հրատ.
  8. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի, ed. (1974). Սոցիալիզմի քաղաքատնտեսության հարցեր։ Հոդվածների ժողովածու. Երևան: ԵՊՀ.
  9. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի (1975). Զարգացած սոցիալիզմի էկոնոմիկայի հիմնական գծերի մասին. Երևանի պետական համալսարան. Երևան: Երևանի համալս. հրատ.
  10. Ереванский государственный университет; Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի; Ереванский государственный университет, МВиССО АрмССР, eds. (1978). Вопросы политэкономии: Межвузовский сборник научных трудов. Ереван: ЕГУ.
  11. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի (1982). Սոցիալիզմի տնտեսական օրենքների օգտագործումը տնտեսավարման պրակտիկայում. Երևանի պետական համալսարան. Երևան: ԵՊՀ.
  12. Բադալյան, Սմբատ Աղալոյի; Ղարիբյան, Գրիգոր Ալեքսանդրի, eds. (1982). Սոցիալիստական ապրելակերպի տնտեսական հիմքերի հետագա կատարելագործումը զարգացած սոցիալիզմի պայմաններում. Երևան: ԵՊՀ.
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սմբատ Բադալյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 204