Սիզամարգի խաղեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կանաչ գնդախաղ Էդգվորթում, Լանկաշիր, Անգլիա:

Սիզամարգի խաղ, բացօթյա խաղ, որը կարելի է խաղալ սիզամարգերի վրա[1]։ Գոյություն ունեն սիզամարգերի խաղերի բազմաթիվ տեսակներ և տարբերակներ, որոնք ներառում են խաղեր, որոնք օգտագործում են գնդակներ և առարկաներ նետելը որպես խաղի հիմնական միջոց։ Սիզամարգերի որոշ խաղեր իրենց բնույթով պատմական են, որոնք դարեր շարունակ մշակվել և խաղացել են տարբեր ձևերով։ Որոշ սիզամարգերի խաղեր ավանդաբար խաղում են խաղադաշտում (սպորտային դաշտ)։ Որոշ ընկերություններ արտադրում և վաճառում են տանը կից` ներսի և դրսի բակերում խաղալու համար մարգագետնային խաղեր։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիայի կանցլեր Կոնրադ Ադենաուերը Իտալիայում գնդակախաղ (բոչի) է խաղում, 1958 թվականին

Սիզամարգի բոուլինգը ծագել է Անգլիայում միջնադարյան շրջանում[2]։ Խաղերի շատ տեղական ձևեր, որոնք ներառում են կլոր գնդակ նետելը և գլորելը, ինչպիսիք են բոչչեն Իտալիայում և բոուլինգը Անգլիայում, տարածված են դարձել Վերածննդի դարաշրջանում[2]։ Ենթադրվում է, որ գավաթներն իրենք, հավանաբար, ծագել են Հին Հռոմում հռոմեացի զինվորների խաղից, որի ժամանակ գնդակը պետք էր գլորել «գետնի վրա նշումին հնարավորինս մոտ»[2]։

Մարգագետինների խաղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գնդակով խաղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունեն գնդակով խաղերի բազմաթիվ տեսակներ և տարատեսակներ[3][4]։ Մի քանի մշակույթներ ստեղծել են գնդակով խաղերի ձևեր[3]։ Օրինակ՝ մայա և ացտեկ ժողովուրդները գնդակով խաղ էին խաղում՝ օգտագործելով ռետինե գնդակ[3]։ Բրազիլիայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Յանոամ ժողովուրդը խաղ է խաղացել՝ օգտագործելով կապիկի միզապարկից պատրաստված գնդակ, որի մասնակիցները ոտքով հարվածում են գնդակին և խաղում շրջանաձև[3]։ Բոչին սովորաբար խաղում է բոչիի խաղահրապարակում[5]։ Այս խաղի ժամանակ գնդակը գետնին գլորում են` ձգտելով այն հասցնել ավելի փոքր թիրախային գնդակին[6]։

Bowls խաղում գնդակը ձեռքով գլորում են դեպի ավելի փոքր թիրախային գնդակ, որպեսզի գլորված գնդակը հնարավորինս մոտ ընկնի թիրախին[2]։ Կրոկետը ներառում է փայտե կամ պլաստմասսե գնդիկներին մուրճով հարվածել մի շարք պլատմասայե օղակների միջով[7]։ Կրոկետը հայտնի դարձավ Անգլիայում 1860-ական թվականներին։ Միացյալ Նահանգներում խաղը կառավարվում է Կրոկետների ազգային ասոցիացիայի կողմից, որը համակարգում է ամենամյա մրցաշարերը[7]։ Խաղի մի քանի տարբերակ կա. Petanque-ը գավաթների[8], որտեղ նպատակն է նետել սնամեջ մետաղական գնդակներ, որքան հնարավոր է մոտ փոքր փայտե գնդակին, որը կոչվում է կոխոնետ (բառացիորեն «խոզ») կամ / jack[9], երբ կանգնած շրջանակի ներսում՝ երկու ոտքերը գետնին դրած են խաղում։ Պետանկ /Petanque անվանվել է «աշխարհում բուլեների ամենահայտնի ձևը»։ Պետանկն անվանվել է «աշխարհում ամենահայտնի գնդակով խաղը»[8]։ Տնամերձ բակում գոլֆը խաղում են Միացյալ Նահանգներում, որը ներառում է գոլֆի տարրեր[10]։ Կարելի է օգտագործել գոլֆի կամ վիֆլի գնդակներ[10], իսկ թիրախները կարող են ներառել բակային կահույքը, դույլերը և ծառերի ճյուղերը, ի թիվս այլ բաների։ Շոլֆը խաղ է, որը սեղանի վրա դրված խաղատախտակի և գոլֆի միջանկյալ տեսակ է։ Խաղացողները հերթով խփում են գոլֆի գնդակները կանաչի վրա տպված գոլֆի գոտիների մեջ[11]։

Նետելու խաղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նետելու խաղերը ներառում են տարբեր առարկաների նետում, որպես խաղի հիմնական ձև։

  • Horseshoes խաղում խաղացողները պայտերը նետում են գետնին ցցերի վրա՝ նպատակ ունենալով, որ պայտը փաթաթվի ցցի շուրջը (հայտնի է որպես «զանգ») կամ մյուսների համեմատ ավելի մոտ լինի ցցին[12]։
  • Մարգագետինների տեգերը ներառում են խոշոր տեգեր նետել գետնին դրված թիրախների վրա։ Մարգագետինների տեգերը երբեմն հետ են կանչվել այն պատճառով, որ երեխաները մահանում են տեգերի գլխի վերքերից կամ այլ կերպ վիրավորվում դրանց կողմից[13]։ Միացյալ Նահանգներում Սպառողական արտադրանքի անվտանգության հանձնաժողովը 1988 թվականին արգելեց սիզամարգերի տեգերի վաճառքը[14]։ Արգելվել են նաև Կանադայում 1989 թվականին[14]։
  • Ladder Toss[15] ենթադրում է լարային գնդակներ նետել երեք աստիճաններով դարակների վրա՝ միավորներ ստանալով, երբ լարային գնդերը փաթաթվում են աստիճանի շուրջը[16]։
  • Cornhole, որը նաև կոչվում է լոբի տոպրակ[16], պարզ մարգագետինների խաղ է, որը ներառում է եգիպտացորենի տոպրակներ նետելը[16] կամ լոբի տոպրակները մասամբ բարձրացված տախտակի վրա, որն ունի անցք, կանգնեցնում է այն։ Միավորներ են վաստակվում անցքից անցնող կամ տախտակի վրա մնացած պարկերի համար[17]։
  • KanJam-ը ծագել է որպես «Trash Can Frisbee» կոչվող խաղ, որի միջոցով մասնակիցը փորձում է նետված թռչող սկավառակը խփել կամ ապտակել աղբամանի մեջ[18]։ Խաղը վերածվեց KanJam-ի, որը ներառում է նաև սկավառակը տուփի մեջ սեղմելը, ինչպես նաև միավորները, որոնք վաստակել են նետված սկավառակի տուփին հարվածելու համար[18]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Rowell & Tukey 2012
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Sports and Games of the Renaissance – Andrew Leibs
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Craig, S. (2002). Sports and Games of the Ancients. Sports and games through history. Greenwood Press. էջեր 136–138. ISBN 978-0-313-31600-5.
  4. Stillinger, D. (2005). Ball Games. Klutz Series. Klutz. ISBN 978-1-57054-254-1.
  5. Sports Fields: A Manual for Design, Construction and Maintenance – Jim Puhalla, Jeff Krans, Mike Goatley
  6. Let's Play Bocce!
  7. 7,0 7,1 Chadwick, H. The reliable book of outdoor games. էջ 42. ISBN 978-5-87241-019-5.
  8. 8,0 8,1 Weird Sports and Wacky Games around the World: From Buzkashi to Zorbing – Victoria Williams Ph.D.
  9. The cochonnet is also sometimes called a bouchon (literally "little ball", from the Occitan bochon) or le petit ("the small one").
  10. 10,0 10,1 Rowell & Tukey 2012, pp. 14–16
  11. Sholf featured on Good Morning Arizona
  12. Horseshoes – Steve Boga
  13. Lawn darts: 1988 – Most notorious recalls ever – CNNMoney
  14. 14,0 14,1 Top 5 product recalls in US history – Jarts (lawn darts) – CSMonitor.com
  15. Rowell & Tukey 2012, p. 134
  16. 16,0 16,1 16,2 – Go outside and play
  17. The Browns Fan's Tailgating Guide – Peter Chakerian
  18. 18,0 18,1 'Trash Can Frisbee' – a local game – goes global as KanJam | WBFO

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]