Շեկլիկ խոտադիր
| Շեկլիկ խոտադիր | ||||
| Գիտական դասակարգում | ||||
|---|---|---|---|---|
|
ՍԽԱԼԻ ՄԱՍԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
latin և parent արժեքները դատարկ են | ||||
| Միջազգային գիտական անվանում | ||||
|
ՍԽԱԼԻ ՄԱՍԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
latin արժեքը նշված չէ | ||||
| ||||
Շեկլիկ խոտադիրը (Ochotona rufescens ) փոքր կաթնասունի տեսակ է` խոտադիների ընտանիքում։ Տարածված է Աֆղանիստանում, Իրանում, Պակիստանում և Թուրքմենստանում, Հայաստանում և IUCN- ն այն նշում է որպես « քիչ մտահոգող տեսակ»[1]։
Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շեկլիկ խոտադիրը առաջին անգամ նկարագրrվել է 1842-ին Ջոն Էդվարդ Գրեյի կողմից նշելով վայրը որպես Հնդկաստան, Քաբուլ, քարքարոտ բլուրներում Բեյքեր Գերեզմանի մոտակայքում՝ մոտ 6000 կամ 8000 ոտնաչափ [մոտ 1829 կամ 2438 մ բարձրության վրա», (հավանաբար նկատի ունենալով Քաբուլը Աֆղանստում)։ Հայտնի է երեք ենթատեսակ ՝ Ochotona r. rufescens, Ochotona r. regina և Ochotona r. shukurovoi :
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շեկլիկ խոտադիրը պատկանում է նապաստականմաննեի կարգի խոտադիրների ընտանիքին։ Այն փոքրիկ կաթնասուն, որը կապված է նապաստակների և նապաստակների հետ և ունի փոքրիկ գլուխ՝ կլորացված ականջներով, կարճ, խիտ մորթված ոտքերով և ոտքերի վրա մորթյա մանգաղներով։ Մորթեղը կարմրավուն շագանակագույն է`կրեմի գույնի օձիքով, պարանոցի և պալարների տակ գտնվող շուրջը[2][3]։
Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շեկլիկ խոտադիրը հանդիպում է Աֆղանիստանում, Իրանում, Պակիստանում, Հայաստանում և Թուրքմենստանի հարավարևմտյան լեռնային շրջաններում`1900-ից մինչև 3500 մ բարձրության վրա։ Տարածված է քարքարոտ անապատային բնակավայրերում, որտեղ բուսական ծածկույթը նոսր է և ընդգրկում է հողի 60% -ից պակաս տարածք, ինչպես նաև գիհուտներում[1]։
Թեև Բնության պահպանության միջազգային միության կայքում չի նշվում, որ այս տեսակը հանդիպում է նաև Հայաստանում, մի քանի հեղինակավոր աղբյուրներ նշում են, որ Շեկլիկ խոտադիրը տարածված է նաև Հայաստանում[2][4][5][6]։
Վարքագիծ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շեկլիկ խոտադիրը ապրում է որջային համակարգում։ Ցերեկային կենդանի է, առավոտյան գագաթնակետային ակտիվությամբ[7]։ Սնվում է բուսական նյութերով, ներառյալ Ephedra-ով, Artemisia-ով և տատասկափշերով ։ Որոշ ցողուններ և տերևներ կտրվում են երկայնքով և չորանում բաց երկնքի տակ՝ նախքան որջի մեջ պահեստավորելը։ Բազմացման սեզոնը տևում է Մարտից մինչև Սեպտեմբեր, որի ընթացքում էգը կարող է ունենալ հինգ ծին, որից յուրաքանչուրում կարող է լինել միջինում վեց ձագ[1]։ Ձագերը շուտ են ծնվում և այնքան շուտ հասունանում, որ հասցնում են նույնպես ձագեր ունենալ նույն տարում։
Կարգավիճակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շեկլիկ խոտադիրն ունի լայն տարածում, և պոպուլացիան կայուն է թվում։ Չնայած նրան, որ սովորաբար տարածված է ժայռոտ կիսաանապատային բնակավայրում, այն կարող է բնակություն հաստատել մշակվող հողերի եզրերին, այգիներում և նույնիսկ դաշտերում կառուցված պատերի մեջ և կավե աղյուսներից պատրաստված տների մեջ։ Որոշ շրջաններում այն համարվում է վնասատու, քանի որ այն ուտում է բերքը և վնասում է պտղատու ծառերի կեղևը, և այդ շրջաններում այն կարող է ոչնչացվել։ Բնության պահպանման միջազգային միությունը կենդանուն թվարկել է որպես « նվազագույն մտահոգություն», բայց Փոքր Բալխան լեռնաշղթայի մեկուսացված պոպուլացիան կարող է վտանգված լինել։ Այս կենդանին ընտելացվել է և օգտագործվել է գիտական մասնավորապես Ֆրանսիայում և Ճապոնիայում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Smith, A.T.; Boyer, A.F. (2008). "Ochotona rufescens". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Retrieved 2014-09-17.CS1 maint: ref=harv (link)
- ↑ 2,0 2,1 Paulo C. Alves, Nuno Ferrand, Klaus Hackländer (Eds.) (2008). Lagomorph Biology: Evolution, Ecology, and Conservation. Springer. էջեր 397.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Triepke, Michael (2007). «Ochotona rufescens: Afghan pika». Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
- ↑ Stanislav Čermák, Ján Obuch, Petr Benda (2006). «Notes on the genus Ochotona in the Middle East (Lagomorpha: Ochotonidae)» (PDF). Lynx (Praha). Վերցված է 4/25/2020-ին.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ DeeAnn M. Reeder, Don E. Wilson (2005). Mammal Species of the World։ A Taxonomic and Geographic Reference · Volume 1. Johns Hopkins University Press. էջ 192.
- ↑ Andrew Duff, Ann Lawson (2004). Mammals of the World։ A Checklist. Yale University Press. էջեր 34.
- ↑ Aulagnier S.; P. Haffner, A. J. Mitchell-Jones, F. Moutou & J. Zima (2009) Mammals of Europe, North Africa and the Middle East, A&C Black, London.