Շանդոր Շարա

Շանդոր Շարա;
Ծնվել է	նոյեմբերի 28, 1933
Ծննդավայր	Տուրա, Aszód District, Հունգարիա
Մահացել է	սեպտեմբերի 22, 2019[…] (85 տարեկան)
Մահվան վայր	Բուդապեշտ, Հունգարիա
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կրթություն	Բուդապեշտի թատրոնի և կինոյի ակադեմիա (1957)
Մասնագիտություն	օպերատոր-բեմադրիչ, կինոռեժիսոր, սցենարիստ, կինոսցենարիստ և կինոպրոդյուսեր
Ամուսին	Marianna Moór? և Erika Szegedi?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Կոշութի մրցանակ Բելա Բալաշի մրցանակ Ալֆյոլդի մրցանակ SZOT մրցանակ Հունգարիայի վաստակավոր արտիստ Հունգարական ֆիլմի վարպետ Հունգարիայի վաստակավոր նկարիչ «Հունգարիայի ժառանգություն» մրցանակ Ազգային արվեստագետի մրցանակ և Kossuth Grand Prize?
Անդամություն	Hungarian Art Academy?
Երեխաներ	Júlia Sára? և Balázs Sára?
	Sándor Sára Վիքիպահեստում

Շանդոր Շարա (հունգարերեն՝ Sándor Sára, նոյեմբերի 28, 1933(1933-11-28)^[1]^[2]^[3], Տուրա, Aszód District, Հունգարիա^[4] - սեպտեմբերի 22, 2019(2019-09-22)^[5]^[2]^[3]^[…], Բուդապեշտ, Հունգարիա^[4]^[7]^[8]), ժամանակակից հունգարացի կինոօպերատոր և կինոռեժիսոր^[9]։

Հակիրճ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1957 թվականին ավարտել է Բուդապեշտի թատրոնի և կինոյի բարձրագույն դպրոցի օպերատորական ֆակուլտետը և անմիջապես աշխատանքի անցել «Մաֆիլմ» կինոստուդիայում։ Կարճ ժամանակում լայն ճանաչման է արժանացել՝ որպես վարպետ օպերատոր. նրա ստեղծագործական աշխատանքը գնահատվել է բազմաթիվ միջազգային կինոփառատոներում։ Իր ուժերը հաջողությամբ փորձել է նաև կինոռեժիսուրայի ասպարեզում։ Աշխատանքում տևական դադարներ չի ունեցել։ Ստեղծագործություններում գլխավորապես անդրադարձել է Հունգարիայի պատմության ողբերգական իրադարձություններին։

Ստեղծել է փորձարարական, հիմնականում՝ փաստավավերագրական կինոնկարներ (ինչպես, օրինակ, Cigányok-ը՝ 1962 թ., Vizkereszt-ը՝ 1967 թ., Pro Patria-ն՝ 1970 թ., Babolna-ն՝ 1985 թ.): Իսկ նրա հեղինակած գեղարվեստական կինոնկարներից հիշարժան է հատկապես 1978 թվականին նկարահանած «80 հուսար»-ը (80 Huzar, 1978)^[10]: Բացի այդ, լուսանկարչական և օպերատորական աշխատանքներ է կատարել ուրիշ կինոռեժիսորների գեղարվեստական ֆիլմերի համար, ինչպես կարճամետրաժ, այնպես էլ լիամետրաժ (օրինակ՝ 1971 թվականին Զոլտան Հուսարիկի նկարահանած «Սինդբադ»-ի համար)^[11]։

Շանդոր Շարայի որդին՝ Բալաժ Շարան, գնացել է հոր ոտնահետքերով, դարձել է կինոօպերատոր։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1967 — Օբերհաուզենի կինոփառատոնի գլխավոր մրցանակ («Մկրտություն» ֆիլմի համար)
1968 — Բելա Բալաժի անվան մրցանակ
1969 — Կաննի 22-րդ կինոփառատոնի մրցանակ («Շպրտված քարը» ֆիլմի համար)
1974 — Հունգարիայի Ժողովրդական Հանրապետության վաստակավոր արտիստի կոչում
1978 — Կոշուտի անվան մրցանակ
1987 — Հունգարիայի Ժողովրդական Հանրապետության ժողովրդական արտիստի կոչում

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես կինոօպերատոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Pályamunkások, ռեժիսոր՝ Իշտվան Գալ (1957)
Szorongó varázs, ռեժիսոր՝ Դյուլա Ռեմիաշ (1960)
Գրոտեսկ (Groteszk)
Միայնություն (Egyedül)
Asszony a telepen, ռեժիսոր՝ Իմրե Ֆեհեր (1963)
Sodrásban, ռեժիսոր՝ Իշտվան Գալ (1964)
Մանկական հիվանդություններ (Gyerekbetegségek), ռեժիսոր՝ Ֆերենց Կարդոշ և Յանոշ Ռոսա (1966)
Հայրը (Apa) ռեժիսոր՝ Իշտվան Սաբո (1966)
Մկրտություն (Vízkereszt), ռեժիսոր՝ Շանդոր Շարա (1967)
10.000 օր (Tízezer nap), ռեժիսոր՝ Ֆերենց Կոշա (1967)
Ünnepnapok
Շպրտված քարը (Feldobott kö)
Դատավճիռ (Ítélet)
Szindbád, ռեժիսոր՝ Զոլտան Հուսարիկ (1971)
Տյուզոլտո փողոց, 25 (Tüzoltó utca 25.), ռեժիսոր՝ Իշտվան Սաբո (1973)
Ժամանակ չկա (Nincs idö), ռեժիսոր՝ Ֆերենց Կոշա (1973)
Ձյուն է գալիս (Hószakadás), ռեժիսոր՝ Իշտվան Սաբո (1974)
Holnap lesz fácán, ռեժիսոր՝ Շանդոր Շարա (1974)
Suomi, ռեժիսոր՝ Իշտվան Սինտաի - film TV (1975)
Որբուկը (Árvácska)
Բուդապեշտյան պատմություններ (Budapesti mesék), ռեժիսոր՝ Իշտվան Սաբո (1977)
80 հուսար (80 huszár)
Circus maximus
Մատչ (A mérközés)
Bábolna
Օրփեոս և Էվրիդիկե (Orpheus és Eurydiké), ռեժիսոր՝ Իշտվան Գալ - film TV (1986)
In memoriam Gyöngyössy Imre

Որպես ռեժիսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գնչուներ (Cigányok)
Միայնություն (Egyedül)
Մկրտություն (Vízkereszt) (1967)
Շպրտված քարը (Feldobott kö)
Վաղը փասիանը կլինի (Holnap lesz fácán) (1974)
80 հուսար (80 huszár)
Ժողովրդական ուսուցիչներ (Néptanítók)
Հունգարական երկրորդ բանակը Դոնի մոտ (Krónika: A második magyar hadsereg a Donnál)
Bábolna
Տխուր է գնալիք ճամփաս (Sír az út elöttem)
Խաչմերուկ (Keresztúton)
Tüske a köröm alatt
Չոնկա ափը (Csonka Bereg)
Դու դեռ ո՝ղջ ես (Te még élsz?)
Անգութ ժամանակներ (Könyörtelen idök)
Հետևողները (Vigilanti)
Մեղադրանք (A vád)
Հունգարուհիները ԳՈւԼԱԳ-ում (Magyar nök a gulágon)
Եվրոպայից Եվրոպա (Európából Európába)

Որպես սցենարիստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գնչուներ (Cigányok)
Շպրտված քարը (Feldobott kö)
Վաղը փասիանը կլինի (Holnap lesz fácán) (1974, ռեժոսորը նույնպես Շանդոր Շարան է)
80 հուսար (80 huszár)
Ժողովրդական ուսուցիչներ (Néptanítók)
Խաչմերուկ (Keresztúton)
Tüske a köröm alatt
Չոնկա ափը (Csonka Bereg)
Անգութ ժամանակներ (Könyörtelen idök)
Հետևողները (Vigilanti)
Մեղադրանք (A vád)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 filmportal.de — 2005.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 https://mmakademia.hu/alkoto/-/record/MMA23044
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 https://444.hu/2019/09/22/meghalt-sara-sandor
↑ https://index.hu/kultur/cinematrix/hirblog/2011/01/28/sara_julia_a_mozgokep_helyzeterol_filmezett/
↑ «Personalidade: Sándor Sára (Hungria)» (պորտուգալերեն). InterFilmes.com. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
↑ Horváth Bence (2019-09-22). «Meghalt Sára Sándor» (հունգարերեն). 444.hu. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ «Sándor Sára» (անգլերեն). Listal. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
↑ «Sándor Sára» (ֆրանսերեն). AlloCiné. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
↑ «Sándor Sára» (հունգարերեն). port.hu. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Nowa encyklopedia powszechna PWN red. Barbara Petrozolin-Skowrońska, Warszawa 1998, t. 5, s. 745.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շանդոր Շարա» հոդվածին։

[_a89680285d67cd17-1] 1,0 ^1,1 filmportal.de — 2005.

[_eaf559b41d111b1d-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_13d368c6f92b7e7a-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_058165d74da66a3d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 https://mmakademia.hu/alkoto/-/record/MMA23044

[_87acbbc8bb3e4793-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 https://444.hu/2019/09/22/meghalt-sara-sandor

[_72ea3421c7f4e443-6] ttps://index.hu/kultur/cinematrix/hirblog/2011/01/28/sara_julia_a_mozgokep_helyzeterol_filmezett/

[interfilmes-7] «Personalidade: Sándor Sára (Hungria)» (պորտուգալերեն). InterFilmes.com. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

[meghalt-8] Horváth Bence (2019-09-22). «Meghalt Sára Sándor» (հունգարերեն). 444.hu. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[9] «Sándor Sára» (անգլերեն). Listal. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

[10] «Sándor Sára» (ֆրանսերեն). AlloCiné. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

[11] «Sándor Sára» (հունգարերեն). port.hu. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]