Նոսֆերատու
 գերմ.՝ Nosferatu – Eine Symphonie des Grauens | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Գերմանիա.svg){kind=small} Վայմարյան Հանրապետություն |
| Ժանր | վամպիրների մասին ֆիլմ, սարսափ ֆիլմ, համր կինո, վեպի էկրանավորում և դրամա |
| Թեմա | contamination?[1], Վարակ[1], connectedness?[1], սեռական ցանկություն[2], մարդու սեռականություն[2] և contagiousness?[1] |
| Հիմք | Դրակուլա |
| Թվական | փետրվարի 17, 1922[3] և մարտի 15, 1922[4] |
| Լեզու | գերմաներեն և անգլերեն[3] |
| Ռեժիսոր | Ֆրիդրիխ Վիլհելմ Մուրնաու[5] |
| Պրոդյուսեր | Albin Grau? |
| Սցենարի հեղինակ | Henrik Galeen? |
| Դերակատարներ | Մաքս Շրեք[6], Wolfgang Heinz?, Gustav von Wangenheim?[6], Գրետա Շրյոդեր[6], Ալեքսանդր Գրանախ[6], Georg H. Schnell?[6], John Gottowt?[6], Gustav Botz?[6], Max Nemetz?[6], Ruth Landshoff?[6], Albert Venohr?[6], Hardy von Francois?, Guido Herzfeld?, Karl Etlinger?, Heinrich Witte?, Ֆաննի Շրեք և Loni Nest? |
| Օպերատոր | Günther Krampf? և Ֆրից Առնո Վագներ |
| Երաժշտություն | Hans Erdmann? |
| Պատմվածքի վայր | Տրանսիլվանիա և Հյուսիսային Գերմանիա |
| Նկարահանման վայր | Orava Castle? |
| Կինոընկերություն | Prana Film? |
| Տևողություն | 94 րոպե |
 Nosferatu Վիքիպահեստում | |
«Նոսֆերատու։ Սարսափի սիմֆոնիա» (գերմ.՝ Nosferatu, eine Symphonie des Grauens), 1922 թվականի գերմանական էքսպրեսիոնիստական սարսափ ֆիլմ է, որը նկարահանել է Ֆրիդրիխ Վիլհելմ Մուրնաուն, իսկ գլխավոր՝ վամպիր Կոմս Օռլոկի դերում է Մաքս Շրեքը։
Ֆիլմը նկարահանվել է 1921 թվականին և թողարկվել 1922 թվավանին։ Այն համարվում է Բրեմ Սթոքերի «Դրակուլա» վեպի ադապտացիան, սակայն փոխված անուններով և դետալներով, քանի որ ստուդիան չէր կարողացել ձեռք բերել գրքի հեղինակային իրավունքները (օրինակ՝ «վամպիրը» դարձավ «Նոսֆերատու» և «Դրակուլան»՝ «Կոմս Օռլոկ»)։ Սթոքերի ժառանգությունը դատական կերպով հետապնդվում էր ողջ ադապտացիայի ընթացքում, քանի որ դատարանի որոշումը պահանջել էր վերացնել ֆիլմի բոլոր կրկնօրինակները։ Այնուամենայնիվ, «Նոսֆերատու»-ի որոշ պատճեններ փրկվեցին, և ֆիլմը ընդունվեց որպես կինոյի ոգեշնչող գլուխգործոց[7][8]։ 2015 թվականի տվյալներով այն Rotten Tomatoes-ի բոլոր ժամանակների երկրորդ ամենաշատ դիտված սարսափ ֆիլմն է[9]։
Ֆիլմը Միացյալ Նահանգներում մեծ էկրաններին բարձրացավ 1929 թվականի հունիսի 3-ին՝ Գերմանիայում պրեմիերայից յոթ տարի անց, որտեղ էլ այն դարձավ հիթ։
Սյուժե
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թոմաս Հյութերն ապրում է (հորինված) Ուիսբորգ գերմանական քաղաքում։ Նրա գործատու Նոքը Հյութերին ուղարկում է Տրանսիլվանիա՝ այցելելու նոր հաճախորդ Կոմս Օռլոկին։ Հյութերն իր կնոջը՝ Էլենի խնամակալությունը վստահում է իր լավ ընկեր Հարդինգին և Հարդինգի քույր Էնիին՝ մինչ իր երկար ճանապարհորդությունից վերադառնալը։ Կարպատների մոտ նա կանգնում է ընթրելու։ Տեղացիները վախենում են, երբ խոսվում է Օռլոկի մասին և փորձում համոզել նրան չգնալ նրա ամրոց գիշերով՝ վախենալով մարդագայլից։ Հաջորդ առավոտյան Հյութերը փոխադրամիջոց է վարձում, որպեսզի գնա մեծ լեռը, սակայն ձիավարը մերժում է նրան կամրջից հեռու տանել, քանի որ մութը շուտով կընկնի։ Սև փաթաթաններով ձիավարը հայտնվում է այն ժամանակ, երբ Հյութերն անցնում է կամուրջը և հրավիրում վերջինիս նստել իր սայլակը։ Հյութերը Կոմս Օռլոկի կողմից հրավիրվում է ապարանք։ Ընթրիքի ժամանակ Հյութերը պատահմամբ կտրում է իր մատը և Օռլոկը փորձում է ծծել նրա արյունը, սակայն հյուրն իր ձեռքը ետ է քաշում։
Հյութերն արթնանում է առավոտյան անապատացած ամրոցում և իր պարանոցին նկատում թարմ վերքեր և կնոջն ուղարկած նամակում ասում, որ դրանք մոծակներն են արել։ Այդ գիշերն Օռլոկը ստորագրում է Հյութորի դիմացի տան սեփականության փաստաթղթերը և տեսնում Հյութերի կնոջ նկարն ու նկատում նրա գեղեցիկ վիզը։ Կարդալով վամպիրների մասին գիրք, որը նա վերցրել էր տեղի հյուրասենյակից, Հյութերը սկսում է Օռլոկին կասկածել որպես Նոսֆերատու՝ «Մահվան թռչուն»։ Կեսգիշերը մոտենալուն պես նա թաքնվում է իր սենյակում, սակայն չի լինում դուռը կողպելու որևէ հնարավորություն։ Դուռն ինքն իրեն բացվում է, ներս է մտնում Օռլոկը։ Նա բացահայտում է իր իրական բնույթը, իսկ Հյութերը թաքնվում է վերմակի տակ և կորցնում գիտակցությունը։ Այդ դեպքերը կատարվելուց նրա կինն արթնանում է և խոր էքստազի ազդեցությամբ և սկսում է քայլել պատշգամբով և ճաղաաշարի վրա։ Խուճապի մատնվելով Հարդինքը բղավում է Էլենի անունը և նա գունատվում է, երբ խնդրում է բժիշկ կանչել։ Բժշկի գալուց հետո նա տրանսի մեջ մնալով բղավում է Հյութերի անունը և կարողանում է տեսնել Օռլոկին իր ամրոցում, որը փորձում է վնասել իր անգիտակից ամուսնուն։ Բժիշկը կարծում է, որ տրանսանման այդ երևույթը արյունախառնման պատճառով է։ Հաջորդ օրը Հյութերը խուզարկում է ամրոցը։ Ի դժբախտություն իրեն, նա գտնում է այն դագաղը, որտեղ Օռլոկը քնում է։ Հյութերը սարսափահար վերադառնում է իր սենյակ։ Ժամեր անց նա պատուհանից տեսնում է Օռլոկին, ով դագաղներ է դասավորում կառքի վրա, իսկ վերջում մտնում դրանցից մեկի մեջ՝ մինչ կառքի գնալը։ Հյութերը մազապուրծ եղած փախչում է ապարանքի պատուհանից, սակայն ընկնելուց կորցնում է գիտակցությունը և արթնանում արդեն հիվանդանոցում։
Երբ նա վերջապես ապաքինվում է, սկսում է շտապել դեպի տուն։ Մինչ այդ դագաղները նավով փոխադրվում են։ Սակայն մինչև տեղափոխվում են առագաստանավի վրա, նավի անձնակազմի աշխատակիցներից մեկը բացելով դագաղներից մեկը տեսնում է այնտեղ բազմաթիվ առնետներ։ Նավի անձնակազմը հերթով սկսում է կաթվածահար լինել, ինչից էլ մահանում են։ Կասկածելով իրողությունը, առաջին աշխատակիցը իջնում է ներքև ոչնչացնելու դագաղները։ Այնուամենայնիվ, Օռլոկն արթնանում և սարսափահար նավաստին ընկնում է ծովը։ Չհասկանալով նրա վտանգավորությունը, կապիտանը դառնում է Օռլոկի վերջին զոհը, երբ վերջինս ինքն իրեն կապում է ակին։ Երբ նավը հասնում է Ուիզբորգ, Օռլոկը տեղափոխելով իր դագաղները գնում է իր նոր տուն։ Հաջորդ առավոտ, երբ նավը գտնվում է, գտնվում են նաև մեռած կապիտանն ու նավատորմի անձնակազմը։ Երբ հետաքննություն է գնում, բժիշկներն ասում են, որ նրանք հանդիպել են աղետի հետ։ Քաղաքը սկսում է խուճապի մատնվել, և մարդիկ վախենում են դրսում մնալ։
Քաղաքում սկսում են ավելի ու ավելի շատանալ մահերը, որոնք նույնպես ընդունվում են որպես դժբախտություն։ Նոքը, ով հոգեբուժանարում բուժվում էր, փախչում է, բժշկի սպանությունից հետո։ Մարդիկ սկսում են հետապնդել նրան, սակայն վերջինիս հաջողվում է փախչել՝ բարձրանալով տանիքների վրա։ Մինչ այդ Օռլոկը կլանված նայում է քնած Էլեին։ Ի դեմս իր ամուսնու ցանկության Էլենը կարդում է այն գիրքը, որը նա գտել էր։ Ըստ այդ գրքի վամպիրին կարելի է հաղթել, եթե նա ողջ գիշեր հիանա մաքուր սրտով գեղեցիկ կնոջով, այդպիսով շեղելով նրան։ Նա բացում է պատուհանը և հրավիրում նրան, սակայն ուշաթափվում է։ Երբ Հյութերն արթնացնում է նրան, Էլենն ուղարկում է նրան բերելու պրոֆեսոր Բալուերին։ Երբ նա գնում է Օռլոկը ներս է մտնում։ Նա այնքան է տրված լինում այդ կնոջ արյունը խմելով, որ մոռանում է մոտալուտ բացվող օրվա մասին։ Երբ աքաղաղը կանչում է, Օռլոկը փախչում է ստվերոտ տեղեր։ Վերջին տեսարանը ցույց է տալիս Կոմս Օռլոկի ավերված ամրոցը Կարպատյան լեռներում, ինչը խորհրդանշում է Կոմս Օռլոկի չարագործությունների ավարտը։
Դերակատարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մաքս Շրեք՝ Կոմս Օռլոկ
- Գյուստավ վոն Վանգենհեյմ՝ Թոմաս Հաթեր
- Գրետա Շրոդեր՝ Էլեն Հաթեր
- Ալեքսանդր Գրենեխ՝ Նոք
- Գեորգ․ Հ․ Շնել՝ Շիպաուներ Հարդինգ
- Ռուտ Լենդշոֆ՝ Էնի
- Ջոն Գոտաուտ՝ դասախող Բալուեր
- Գյուստավ Բոց՝ դասախոս Սիվերս
- Մաքս Նեմեց՝ Էմպուսայի Կապիտանը
- Վոլֆգանգ Հայնց՝ Էմպուսայի առաջին օգնականը
- Հենրիխ Ուիթ՝ հոգեբուժարանի պահակ
- Գուիդո Հերզֆելդ՝ հյուրանոցի տեղ
- Կառլ Էտլինգեր՝ Բալուերի ուսանող
- Հարդի վոն Ֆրանսուա՝ հիվանդանոցի բժիշկ
- Ֆենի Շրեք՝ հիվանդանոցի բուժքույր
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Weimar Cinema: An Essential Guide to Classic Films of the Era / N. Isenberg — 2009. — P. 83. — ISBN 978-0-231-13055-4
- ↑ 2,0 2,1 Weimar Cinema: An Essential Guide to Classic Films of the Era / N. Isenberg — 2009. — P. 85. — ISBN 978-0-231-13055-4
- ↑ 3,0 3,1 Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
- ↑ Internet Movie Database — 1990.
- ↑ filmportal.de — 2005.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
- ↑ http://www.empireonline.com/features/100-greatest-world-cinema-films/default.asp?film=21
- ↑ http://www.film.com/movies/whats-the-big-deal-nosferatu-1922
- ↑ http://www.rottentomatoes.com/guides/best-horror-movies/
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Nosferatu: The Ultimate Blu-ray and DVD Guide Comprehensive article detailing the film's history, different versions and every release of the restorations worldwide
- Nosferatu(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոսֆերատու» հոդվածին։ |
| ||||||||||
