Նիկ Հոլոնյակ
Նիկ Հոլոնյակ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 3, 1928[1] Zeigler, Ֆրանկլին շրջան, Իլինոյս, ԱՄՆ կամ ԱՄՆ[2] |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 20, 2022[3] (93 տարեկան) Ուրբանա, Իլինոյս, ԱՄՆ[3] |
| Բնակության վայր(եր) | ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս, գյուտարար, ճարտարագետ, էլեկտրիկ-ինժեներ և գիտնական |
| Հաստատություն(ներ) | Ուրբանա-Շամպեյնի Իլինոյսի համալսարան, Ջեներալ էլեկտրիկ և Բելլի լաբորատորիա |
| Գործունեության ոլորտ | ֆիզիկա, light-emitting diode?[2], Կիսահաղորդիչներ[2], գերհաղորդականություն[2], քվանտային էլեկտրոնիկա[2], optoelectronics?[2] և history of technology?[2] |
| Անդամակցություն | ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[4] |
| Ալմա մատեր | Ուրբանա-Շամպեյնի Իլինոյսի համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[2] |
| Գիտական ղեկավար | Ջոն Բարդին |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Joe C. Campbell? |
| Պարգևներ | |
 Nick Holonyak Վիքիպահեստում | |
Նիկ Հոլոնյակ (անգլ.՝ Nick Holonyak, ուկրաիներեն՝ Микола Голоняк, նոյեմբերի 3, 1928[1], Zeigler, Ֆրանկլին շրջան, Իլինոյս, ԱՄՆ և ԱՄՆ[2] - սեպտեմբերի 20, 2022[3], Ուրբանա, Իլինոյս, ԱՄՆ[3]), ամերիկացի գիտնական և գյուտարար, Իլինոյսի համալսարանի պրոֆեսոր, ԱՄՆ Գիտությունների ազգային և Ազգային ճարտարագիտական ակադեմիաների անդամ։ Նրան անվանում են ժամանակակից լուսադիոդների հայր՝ տեսանելի լույսի առաջին կիսահաղորդչային LED-ի գյուտի համար[6]։ Այն նաև կարևոր ներդրում է կատարել սիլիկոնային p-n-p-n բանալիների և կառավարվող սիլիկոնային ուղղիչների (տիրիստորների) ստեղծման գործում։ Էներգաարդյունավետ տեխնոլոգիաների զարգացման գործում անգնահատելի ներդրման համար Նիկ Հոլոնյակը 2003 թվականի ապրիլին դարձել է Գլոբալ էներգիա Միջազգային էներգետիկ մրցանակի առաջին դափնեկիրը։
Գյուտեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բացի LED-ի գյուտից, Նիկ Հոլոնյակը ստացել է այլ գյուտերի 41 արտոնագիր։ Դրանք ներառում են կարմիր կիսահաղորդչային լազերային, սովորաբար կոչվում է լազերային դիոդ (այն օգտագործվում է CD-և DVD-նվագարկիչների և բջջային հեռախոսների) և p-n-p-n բանալին փակ թողարկողի (օգտագործվում է dimmers և էլեկտրական գործիքներ)։ Նա ուղղակիորեն մասնակցել է General Electric ընկերության առաջին դիմերի ստեղծմանը։
2006 թվականին ֆիզիկայի Ամերիկյան ինստիտուտն իր 75-ամյակի կապակցությամբ ընտրել է իր ամսագրերում հրապարակված հինգ ամենակարևոր հոդվածները։ Այս հինգ հոդվածներից երկուսը, որոնք հրապարակվել են Applied Physics Letters ամսագրում, գրվել են Հոլոնյակի համահեղինակությամբ։ Առաջինը, որը գրվել է Ս. Ֆ. Բևակուայի համահեղինակությամբ 1962 թվականին, հաղորդել Է տեսանելի լույսի առաջին LED-ի ստեղծման մասին։ Երկրորդը, որը գրվել է 2005 թվականին Միլթոն Ֆանգի համահեղինակությամբ, հաղորդել է տրանզիստորային լազերի ստեղծման մասին, որն աշխատում է սենյակային ջերմաստիճանում։ 1963 թվականի Reader-ի Digest-ի փետրվարյան համարում Cholonyak-ը կանխատեսել է, որ LED-ները կփոխարինեն ավանդական շիկացած լամպերը, քանի որ դրանք գերազանցում են իրենց որակով և արդյունավետությամբ[7]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հոլոնյակի ծնողները՝ ռուսիններ են, Զակարպատյայից (այժմ՝ Ուկրաինա) գաղթել են Միացյալ Նահանգներ և հաստատվել Իլինոյս նահանգի հարավում։ Հայրը աշխատել է ածուխի հանքում։ Նիկը ընտանիքի անդամներից առաջինն է ստացել դպրոցական կրթություն։ Մի անգամ նա ստիպված էր աշխատել 30 ժամ շարունակ երկաթուղում, և նա հասկացավ, որ ծանր աշխատանքը այն չէ, ինչ իրեն դուր է գալիս, նա փոխարենը կգերադասեր գնալ դպրոց։ Ինչպես սրամիտ նկատել են Knight Ridder հրատարակչության հրապարակման մեջ, էժան և հուսալի կիսահաղորդչային լազերները, առանց որոնց անհնար են DVD-նվագարկիչները, շտրիխ ընթերցողները և բազմաթիվ այլ սարքեր, իրենց գոյության համար որոշակի չափով պարտական են երկաթուղային բրիգադների վրա մի քանի տասնամյակ առաջ մեծ ծանրաբեռնվածությանը[8]։
Հոլոնյակը Ուրբանի Իլինոյսի համալսարանի Ջոն Բարդինի և Շամպեյնի առաջին ասպիրանտն էր։ Նա ստացել է բակալավրի, մագիստրոսի և գիտությունների դոկտորի աստիճան (1954) նույն համալսարանում։ Նա ստեղծել է տեսանելի լույսի առաջին կիսահաղորդչային լազերը 1960 թվականին։ 1963 թվականին նա կրկին սկսել է համագործակցել Բարդինի, տրանզիստորի գյուտարարի հետ և զբաղվել քվանտային փոսերի և քվանտային փոսերի լազերների խնդիրներով։
2007 թվականից նա ղեկավարել է Բարդինից ժառանգած էլեկտրատեխնիկայի, հաշվողական տեխնիկայի և ֆիզիկայի ամբիոնը Իլինոյսի Ուրբանի և Շամպեյնի համալսարանում և քվանտային կետերի վրա լազերային հետազոտություններ է իրականացնում։ Հոլոնյակը իր կնոջ՝ Եկատերինայի հետ ապրել է 51 տարի։ Նա այլևս դասեր չի վարում, բայց հետազոտություններով զբաղվում է լրիվ դրույքով։ Նրանք Միլթոն Ֆանգի հետ միասին սկիզբ են դրել համալսարանին կից տրանզիստոր լազերների հետազոտական կենտրոնին, որը ֆինանսավորում է ԱՄՆ-ի հեռանկարային պաշտպանական գիտահետազոտական մշակումների գործակալությունը (DARPA):
60 ասպիրանտներից 10-ը զբաղվում են Սիլիկոնյան հովտում գտնվող Ֆիլիպս ֆիրմայի լուսավորության սարքերի ընկերությունում նոր լուսադիոդային տեխնոլոգիաների մշակմամբ։
Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1992 թվականին ստորագրել է «Նախազգուշացում մարդկությանը»[9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Czech National Authority Database
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 https://news.illinois.edu/view/6367/1920044460
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ https://www.nationalmedals.org/laureates
- ↑ http://www.esave.ru/history/ Archived 2010-01-28 at the Wayback Machine. История развития светодиодов
- ↑ http://www.businessweek.com/magazine/content/05_21/b3934030.htm Nick Holonyak: He Saw The Lights(անգլ.)
- ↑ http://www.highbeam.com/doc/1G1-96919218.html Archived 2011-05-16 at the Wayback Machine. Nice Guys Can Finish As Geniuses at University of Illinois in Urbana-Champaign.(անգլ.)
- ↑ «World Scientists' Warning To Humanity» (անգլերեն)։ stanford.edu։ 1992-11-18։ Արխիվացված է օրիգինալից 1998-12-06-ին։ Վերցված է 2019-06-25
| ||||||||||||||||
