Նավաստի Ստյոպան

Նավաստի Ստյոպան
Տեսակ	կարճամետրաժ մուլտիպլիկացիոն ֆիլմ
Ռեժիսոր	Վալենտինա Բրումբերգ և Զինաիդա Բրումբերգ
Սցենարիստ	Սերգեյ Երմոլինսկի
Հնչյունավորում	Լիլիա Գրիցենկո, Գալինա Նովոժիլովա, Միխայիլ Յանշին և Եվգենիա Մորես
Բեմադրող նկարիչ	Լանա Ազարխ և Գրիգորի Կոզլով
Երաժշտություն	Անդրեյ Վոլկոնսկի
Օպերատոր	Ելենա Պետրովա
Երկիր	ԽՍՀՄ
Ընկերություն	Սոյուզմուլտֆիլմ
Տևողություն	1547 s
Թվական	1955

«Նավաստի Ստյոպան» (ռուս.՝ «Стёпа-моряк»), 1955 թվականի խորհրդային նկարված մուլտֆիլմ, որը ստեղծել են Վալենտինա և Զինաիդա Բրումբերգները^[2]։ Պատմություն է այն մասին, թե ինչքան կարևոր է սովորել մաթեմատիկա, եթե ցանկանում ես ապագայում լինել նավաստի։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պիոներ Ստեփանն ունի կյանքի կարևոր նպատակ՝ հասցնել կատարել աշխարհագրական հայտնագործություն: Արդեն հայտնաբերել են Հարավային բևեռը և Բերինգի նեղուցը, պետք է շտապել, և ուստի ժամանակ չի մնում դասերի համար։

Քույրը՝ Տանյան, խնդրում է օգնել լուծել թվաբանական խնդիր: Պատասխանը կասկածելի է ստացվում, բայց դա կարևոր չէ, ամեն դեպքում, նավավարությունն ավելի լուրջ է:

Սպասելով իր հարևանին՝ նավաստի Միխալ Միխալիչին, որ խոստացել էր նրան կողմնացույց տալ, Ստյոպան կարդում է «Ճամփորդություն «Յաստրեբով» գիրքը և քնում։ Երազում նա «Յաստրեբ» առագաստանավի նավապետն է, իր ընկեր Վոլոդյան՝ շտուրմանն ու սննդի գծով օգնականը, իսկ Միխալ Միխալիչը՝ բոցման։ Նրանք պատրաստվում են ճանապարհորդել աշխարհով մեկ։ Անհրաժեշտ է ուղղությունը որոշել, բայց Ստյոպան չգիտի, թե ինչպես աշխատել սեքստանտով, ուստի ուղղությունը նա հաստատում է առանց ստուգելու։

Իր ճանապարհին «Յաստրեբը» հանդիպում է բազմաթիվ վտանգների: Նավի հետևից շարժվում է շնաձուկը՝ անձնակազմին ուտելու համար, բայց նրան կանգնեցնում է Վոլոդյայի կողմից նավից դուրս նետված ուտելիքը (շոկոլադե տորթ, լիմոնադ բիսկվիթներով և հարյուր բաժին պաղպաղակ), որից շնաձուկը սառչում է՝ վերածվելով սառցաբեկորի: Այնուհետև «Յաստրեբը» հայտնվում է բևեռային ջրերում, որտեղ, սառույցը ճեղքելով, վերցրել է երկու սպիտակ արջի ձագեր, որոնք հետագայում դառնում են Միխալ Միխալիչի օգնականները: Ստյոպան նկատում է անհայտ կղզի և հրամայում լողալ դեպի այն՝ հուսալով հայտնաբերել նոր, դեռևս չբացահայտված հող, բայց դա լինում է մարջանային խութ, և միայն Միխալ Միխալիչի փորձառությունն ու նավաստիների քաջությունն են նավը փրկում խորտակումից: Վերջապես, գիշերը Ստյոպան և Վոլոդյան տեսնում են լույսեր ջրի մեջ և որոշում են, որ օվկիանոսը այրվում է, նրանք հայտարարում են, թե հրդեհ է բռնկվել, բայց Միխալ Միխալիչը բացատրում է, որ «Յաստրեբը» արևադարձային ջրերում է, որտեղ լողում են լուսարձակող ձկներ:

Առագաստանավի ռադիստը ստանում է SOS ազդանշան: Կանաչ Կակտուսների կղզու շրջանում խորտակվում է «Ծիծեռնակ» շոգենավը: Նրա ուղևորներն են Ստյոպայի քույր Տանյան և նրա սիրելի խաղալիքները: Պետք է հաշվարկ կատարել, որպեսզի «Յաստրեբը» չմոտենա տեղատվության ժամանակ, այլապես փրկությունն անհնար կլինի (պարզվում է, որ դա հենց դասագրքի խնդիրն է):

Ճանապարհին Վոլոդյան համոզում է ղեկավարին կարճ կանգառ անել կղզում, որտեղ աճում են բազմաթիվ մրգատու ծառեր: Սակայն այնտեղ նրանց վրա հարձակվում են կապիկները, որոնք առևանգում են Վոլոդյային և ծաղրում նրան: Անհավանական ջանքերի գնով հաջողվում է նրան փրկել:

Կղզում սկսվում է հրաբխի ժայթքում, իսկ փրկարարներ չկան: Երբ նավը մոտենում է կղզուն, սկսվում է տեղատվությունը: Նավապետ Ստյոպան նորից սխալ է թույլ տվել խնդիրը լուծելիս: Նավաստիները իջեցնում են նավակը և մոլեգնող ալիքների միջով հազիվ հասնում են ափ: Տանյային տիկնիկների հետ նստեցնում են նավակի մեջ, բայց ուժեղ ժայթքումից նավակը՝ անձնակազմի անդամների և փրկվածների հետ, շրջվում է, և այստեղ Ստյոպան արթնանում է:

Արթնանալուց հետո Ստեփանը հասկանում է, որ առանցջանասիրաբար սովորելու լավ ծովային չես դառնա, և որոշում է առայժմ ծով չգնալ: Իսկ տուն եկած Միխալ Միխալիչից նա խնդրում է ոչ թե կողմնացույց, այլ օգնություն տասնորդական կոտորակների լուծման հարցում:

Ֆիլմի սխալները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմում մաթեմատիկական խնդիրը ձևակերպվում է այսպես. «Յաստրեբ» նավը մեկ ժամում անցնում է 17 հանգույց»: Այս անիմաստ նախադասությունը կարող է նշանակել, որ «Յաստրեբ» նավի արագությունը 17 հանգույց է, այսինքն՝ 17 ծովային մղոն ժամում, կամ 17 · 1,852 = 31,5 կմ/ժ: Խնդրում նշվում է, որ նավը պետք է անցնի 1830,9 կմ այս արագությամբ, ինչի պատճառով Ստյոպան, բաժանելով հեռավորությունը հանգույցներով արտահայտված արագության վրա, ստանում է սխալ պատասխան՝ 108,7 ժամ, իսկ ճիշտ պատասխան է հայտարարվում 107,7 ժամը («Ես մեկ ամբողջ ժամով սխալվել եմ»,- բացականչում է Ստյոպան): Սակայն, ելնելով նավի իրական արագությունից հանգույցներով, խնդրի ճիշտ լուծումը կազմում է 1830,9/31,5 = 58,1 ժամ: Բայց ֆիլմի հանդիսատեսները այդպես էլ չեն իմանում այս մասին:

Ֆիլմի վրա աշխատանքներ են կատարել[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սցենարի հեղինակ՝ Սերգեյ Երմոլինսկի
Ռեժիսորներ՝ Վալենտինա և Զինաիդա Բրումբերգներ
Գեղարվեստական ղեկավարներ՝ Լանա Ազարխ, Գրիգորի Կոզլով
Նկարիչ՝ Անատոլի Սազոնով
Կոմպոզիտոր՝ Անդրեյ Վոլկոնսկի
Օպերատոր՝ Ելենա Պետրովա
Ձայնային օպերատոր՝ Նիկոլայ Պրիլուցկի
Դիրիժոր՝ Գրիգորի Համբուրգ
Անիմատորներ՝ Նիկոլայ Ֆյոդորով, Ելիզավետա Կոմովա, Վադիմ Դոլգիխ, Բորիս Բուտակով, Վասիլի Ռյաբչիկով, Ֆեոդոր Խիտրուկ, Իգոր Պոդգորսկի, Տատյանա Ֆյոդորովա, Տատյանա Տարանովիչ, Վլադիմիր Կրումին, Գեննադի Նովոժիլով, Նադեժդա Պրիվալովա, Ռենատա Միրենկովա, Կոնստանտին Չիկին
Ֆոնային նկարիչներ՝ Օլգա Գեմմերլինգ, Ելենա Տաննենբերգ, Գալինա Նևզորովա, Կոնստանտին Մալիշև
Ռեժիսորի օգնականներ՝ Տատյանա Ֆյոդորովա, Գալինա Անդրեևա
Մոնտաժի օգնական՝ Վալենտինա Իվանովա

Պատմության ստեղծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուլտֆիլմի հերոս Միխալ Միխալիչն արտաքինով նման է նրան հնչյունավորող դերասան Միխայիլ Յանշինին։

Միխայիլ Միխայլովիչ Յանշինը դարձավ մեր խմբի մշտական խորհրդատուն դերասանների հետ աշխատանքի հարցում, նա ինքն էր նրանց ընտրում: Դերասաններն ուսումնասիրում էին կերպարների և դեկորացիաների էսքիզները, մտնում էին ֆիլմի մթնոլորտի մեջ: Ընդ որում, մենք նրանց ցույց էինք տալիս կերպարները բոլոր դիտանկյուններից և շրջադարձերից․ ինչպես է յուրաքանչյուր հերոս ժպտում, լացում, բարկանում: Իսկ քանի՜ դուբլ էր ձայնագրվում: Հասցնում էինք կատարելության՝ չէ՞ որ հետո անիմատորները աշխատում էին «դրանց տակ»: Բացի այդ, Յանշինը շատ էր խոսում ձայնի և երաժշտության փոխազդեցության մասին, որ դրանք չպետք է խանգարեն միմյանց:
— Նկարչուհի Լանա Ազարխի հետ հարցազրույցից, 2004 թվական^[3]

Հատված հարցազրույցից:

Սերգեյ Կապկով.– Հեշտ էր Ձեզ աշխատել Բրումբերգ քույրերի հետ:
Լանա Ազարխ.– Այո, նրանք հավատացին ինձ: «Նավաստի Ստյոպան» ֆիլմի համար մենք գնացինք Ռիգա: Այնտեղ՝ Դաուգավայի գետաբերանում, կանգնած էր Գրինի չորս կայմանի առագաստանավը: Մեզ համար կազմակերպեցին ուսումնական տագնապ, ցույց տվեցին, թե ինչպես են հավաքում առագաստները, սովորեցրին տարբեր հրամաններ: Ինձ շատ պետք եկան նավի տարբեր մանրամասների էսքիզները:
— Սերգեյ Կապկով^[4]

Վերահրատարակություններ DVD-ով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուլտֆիլմը բազմիցս վերահրատարակվել է DVD-ով «Արկածների աշխարհ»^[5] մուլտֆիլմերի ժողովածուներում («Սոյուզմուլտֆիլմ», դիստրիբյուտոր՝ «Սոյուզ»):

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

С. Ермолинский Стёпа-капитан // Фильмы-сказки. Сценарии рисованных фильмов. Выпуск 3. — М.: Искусство, 1954. — 248 с. — 90 000 экз..^[6]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Венжер Н. Я., Капков С. В. Animator.ru (ռուս.) — 2000.
↑ «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-08-31-ին. Վերցված է 2014-05-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)«Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-08-31-ին. Վերցված է 2014-05-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Сергей Капков. Мастера дураковаляния // «Киноведческие записки» : журнал. — 2006. — № 80. — ISSN 0235-8212. Архивировано из первоисточника 7 Մարտի 2014.
↑ Сергей Капков. Интервью с Ланой Азарх // «Газета». — 2004. Архивировано из первоисточника 25 հունվարի 2013.
↑ «DVD «Мир приключений»». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-01-ին. Վերցված է 2015-09-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Фильмы-сказки. Сценарии рисованных фильмов. Выпуск III». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-30-ին. Վերցված է 2015-09-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[_206aae2d0852b0b5-1] Венжер Н. Я., Капков С. В. Animator.ru (ռուս.) — 2000.

[И-2] «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-08-31-ին. Վերցված է 2014-05-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)«Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-08-31-ին. Վերցված է 2014-05-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[3] Сергей Капков. Мастера дураковаляния // «Киноведческие записки» : журнал. — 2006. — № 80. — ISSN 0235-8212. Архивировано из первоисточника 7 Մարտի 2014.

[4] Сергей Капков. Интервью с Ланой Азарх // «Газета». — 2004. Архивировано из первоисточника 25 հունվարի 2013.

[5] «DVD «Мир приключений»». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-01-ին. Վերցված է 2015-09-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[6] «Фильмы-сказки. Сценарии рисованных фильмов. Выпуск III». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-30-ին. Վերցված է 2015-09-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]