Յոզեֆ Ցիգեր-Հրոնսկի

Յոզեֆ Ցիգեր-Հրոնսկի սլովակ.՝ Jozef Cíger-Hronský
Ծնվել է	փետրվարի 23, 1896(1896-02-23)
Ծննդավայր	Զվոլեն, Սլովակիա
Վախճանվել է	հուլիսի 13, 1960(1960-07-13) (64 տարեկան)
Վախճանի վայր	Լուխան, Բուենոս Այրես, Արգենտինա
Գերեզման	National Cemetery in Martin
Մասնագիտություն	գրող, մանկագիր, նկարիչ և խմբագիր
Լեզու	սլովակերեն
Ժանրեր	արձակ և պիես
Jozef Cíger-Hronský Վիքիպահեստում

Յոզեֆ Ցիգեր-Հրոնսկի (սլովակ.՝ Jozef Cíger-Hronský, փետրվարի 23, 1896(1896-02-23), Զվոլեն, Սլովակիա - հուլիսի 13, 1960(1960-07-13), Լուխան, Բուենոս Այրես, Արգենտինա), սլովակ գրող, դրամատուրգ, ուսուցիչ, հրապարակախոս, քարտուղար և Սլովակիայի «Սլովակյան մատիցա» (սլովակ.՝ Matica slovenská) ազգային կրթական մշակութային միության ղեկավարներից մեկը։

Հրոնսկին սերտորեն կապված է եղել Հլինկայի Սլովակիայի ժողովրդական կուսակցության և պատերազմի ժամանակ Սլովակիայի պետության հիմնադրման հետ, ուստի 1945 թվականից հետո գաղթել է Արգենտինա, որտեղ էլ մահացել է։

Կենսագրություն

Վաղ տարիներ

Յոզեֆը ծնվել է Զվոլենում, ատաղձագործ Պետր Պավել Ցիգերի և Ժոզեֆինա Չիգերովայի (ծնունդով` Մարկովա) ընտանիքում։ Նա յոթ երեխաներից էր՝ ուներ չորս եղբայր և երեք քույր։ Նա ամուսնացել է Աննա Վալերիայի՝ Ռուժինակովայի հետ, ում հետ ունեցել է որդի` Յուրայը։

Կրթություն

1902-1907 թվականներին հաճախել է Զվոլենի ժողովրդական դպրոցի մասնաճյուղը, ավելի ուշ՝ 1907-1910 թվականներին՝ Կրուպինայի բուրգերական` հանրակրթական դպրոց, իսկ վերջապես 1910-1914 թվականներին ավարտել է իր կրթությունը Հունգարիայի մանկավարժական քոլեջում, Լևիցեում։ Հետո դասավանդել է։

Գործունեություն

Մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին։ 1917-1918 թվականներին ծառայել է որպես հետևակ իտալական ռազմաճակատում։ Հետագայում՝ 1928-1945 թվականներին, աշխատել է որպես «Slniečko» (Արև) մանկական ամսագրի խմբագիր։ 1933 թվականին դարձել է «Սլովակյան մատիցա» միության քարտուղար, իսկ ավելի ուշ՝ 1940 թվականին՝ նրա ղեկավար՝ այդ պաշտոնում մնալով մինչև 1945 թվականը։

1930-ականների վերջերին միացել է Հլինկայի Սլովակյան ժողովրդական կուսակցությանը։ 1944 թվականին Սլովակիայի ազգային ապստամբությունից հետո ձերբակալվել է, սակայն որոշ ժամանակ անց ազատվել է բանտից։

Սլովակիայի Առաջին Հանրապետության պարտությունից հետո հալածանքներից վախենալով՝ արտագաղթել է Ավստրիա, այնուհետև Իտալիա և վերջապես, 1948 թվականին հաստատվել Արգենտինայում, որտեղ որպես դիզայներ աշխատել է տեքստիլ գործարանում։ Անգամ տարագրության մեջ նա չի հրաժարվել իր գրական գործից։

Արգենտինայում ստեղծել է «Արտասահմանյան Սլովակյան մատիցա» ( Zagranichna Matica Slovakskaya ) միությունը։ Եղել է արտերկրում Սլովակիայի ազգային խորհրդի նախագահը և արտասահմանում սլովակ գրողների և նկարիչների ասոցիացիայի պատվավոր նախագահը։

Մահացել է 1960 թվականին, Արգենտինայում։

1989 թվականի թավշյա հեղափոխությունից հետո նրա աճյունը տեղափոխվել է Չեխոսլովակիա, այնուհետև հանդիսավոր կերպով վերաթաղվել Մարտին քաղաքի ազգային գերեզմանատանը, 1993 թվականին։

Ստեղծագործություն

Համատեղ գերեզման Ջ. Զիգեր-Գրոնսկին և բանաստեղծ Ստեֆան Կրչմերին Մարտին քաղաքի ազգային գերեզմանատանը

Յ. Ցիգեր-Հրոնսկին այսպես կոչված քնարական արձակի ներկայացուցիչ է։ Նա Սլովակիայի ամենասիրված մանկագիրներից է։ Որպես արձակագիր իր դեբյուտը կատարել է 1920-ականներին։ Նրա առաջին գիրքը՝ Kremnické povesti (Կրեմնիցի լեգենդները, 1920), նախատեսված էր պատանիների համար, որին հաջորդել են մի շարք այլ հայտնի մանկական և պատանեկան գրքեր։

Հրոնսկիի գրական գործունեության գագաթնակետը նրա պատմվածքներն ու վեպերն են։ Մեծ մասամբ մշակել է գյուղական կյանքի մոտիվներ՝ քնարական և հումորային ոճով։ Արգենտինայում նա գրել է «Svet na Trasovisku» (1958թ. Աշխարհը մավրի վրա) ժամանակակից պատմական մեծ վեպը, որտեղ նա հանդես է եկել ընդդեմ Սլովակիայի 1944 թվականի ապստամբության։ Ըստ նրա` ապստամբությունը «պատմության պղտոր հորձանուտի» և Սլովակիայի դեմ օտար տերությունների աշխատանքի դրսևորումն էր։

Ամենահայտնի ստեղծագործությունը Յ. Ցիգեր-Հրոնսկու «Յոզեֆ Մակ» վեպն է, որում հեղինակը փորձել է առասպել ստեղծել սլովակիայի մասին։ Նա ճանաչում է ձեռք բերել կենդանիների մասին իր հեքիաթներով («Խիզախ փոքրիկ նապաստակը», «Աֆրիկայում խիզախ փոքրիկ նապաստակը», «Բուդկաչիկը և Դուբկաչիկը», «Երեք խելացի փոքրիկ այծերը»)։ Սլովակիայի առաջին մանկական գեղարվեստական և պատմական ստեղծագործության հեղինակն է իր «Բազե վարժեցնող Թոմասը» պատմվածքով։

Գրողի ստեղծագործությունները թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով՝ անգլերեն, գերմաներեն, լեհերեն, ռուսերենչեխերեն։

Ստեղծագործությունների ընտրանի

Արձակ

Արձակը ռեալիստական ​​է՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով մարդկանց և նրանց սոցիալական և բարոյական խնդիրներին։

1923 - U nás (պատմվածքների ժողովածու) 1925 - Domov (պատմվածքների ժողովածու) 1927 - Žltý dom v Klokočove (վեպ) 1929 - «Մեղրե սիրտ» (Medové srdce), պատմվածքների ժողովածու 1930 - «Բժիշկ Ստանկովսկու մարգարեությունը» (Proroctvo doktora Stankovského ), վեպ 1932 - Չլիբ (վեպ) 1932 - Podpolianske rozprávky (պատմվածքների ժողովածու) 1933 - Յոզեֆ Մակ (վեպ) 1933 - Tomčikovci (պատմվածքների ժողովածու) 1934 - Sedem sŕdc («Սրտի յոթ», վեպ) 1938 - Jarný vietor a iné rozprávky («Գարնանային քամի և այլ հեքիաթներ»)

1939 - «Ճանապարհների խաչմերուկում» (Na krížných cestách), վեպ 1940 - «Ճանապարհորդություն սլովակյան Ամերիկայով» (Cesta slovenskou Amerikou), ճանապարհորդական նշումներ 1940 - «Գրագիր Գրաչը» (Pisár Gráč), վեպ 1944 - «Բուկվովի բակում» (Na Bukvovom dvore), վեպ 1944 - Ճանճի համը (Šmáková mucha), վեպ 1947 - «Երեք տերև» (Tri listy) 1947 - «Թալիսման վաճառող Լիբերիուս Գայուսը Պորտա Կոլինայից» (Predávač talizmanov Liberius Gaius od Porta Colina ), վեպ 1948 - «Անդրեաս Բուր վարպետ» (Andreas Búr Majster ), վեպ 1960 - «Աշխարհը արահետի վրա» (Svet na trasovisku ), վեպ 1997 - «Կտրած ապակե գավաթը» (Pohár z brúseného skla), պատմվածքների ժողովածու

Դրամատուրգիա

• 1926 - «Մավրական ընկերություն» (Firma Moor), երեք գործողությամբ դրամա նախերգանքով
• 1929 - «Կարմիր եռանկյունի» (Červený trojuholnik)
• 1929 - «Վերադարձ» (Návrat):

Մանկապատանեկան ստեղծագործություններ

1924 - «Ամենաերիտասարդ Զավոդսկին» (Najmladši Závodský) 1925 - «Կրեմնիցայի ասեկոսեներ» (Kremnicke povesti) 1926 - «Յանկո Հրաշոկ» (Janko Hrášok) 1928 - «Բուխարի տակ» (Pod kozúbkom) 1930 - «Քաջ նապաստակ» (Smelý Zajko) 1931 - «Քաջ նապաստակը Աֆրիկայում» (Smelý Zajko v Afrike) 1931 - «Թաղված սուրը» (Zakopany meč) 1932 - «Բուդկաչիկ և Դուբկաչիկ» (Budkáčik a Dubkáčik) 1932 - «Բազե որսացող Թոմաշը» (Sokoliar Tomáš) 1932 - «Բրոնդի հեքիաթները» (Brondove rozprávky)

1932 - «Քեռի Կուրկովսկու զվարճանքը» (Zábavky strýca Kurkovského) 1933 - «Ոսկե անձրև» (Zlatý dážď) 1934 - «Ոսկե ժամացույց» (Zlaté hodinky) 1935 - Հորեղբոր կարուսել (Strýcovo vrtielko) 1936 - «Երեք հեքիաթ» (Tri rozprávky) 1937 - «Ոսկեմազիկ քույրը» (Zlatovlasá sestra) 1939 - «Բուդատինի Ֆրգաչովցի» (Budatínski Frgáčovci) 1940 - «Երեք իմաստուն այծ» (Tri múdre kozliatka) 1941 - «Երեք եղբայրներ» (Traja bratia)

Արտաքին հղումներ

• Յոզեֆ Սիգեր Հրոնսկի(սլովակ.)
• Profil na Osobnosti.sk

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոզեֆ Ցիգեր-Հրոնսկի» հոդվածին։