Միջազգային ֆինանսներ
| Ենթակատեգորիա | Ֆինանսական տնտեսագիտություն, banking, finance and investment studies  | |
|---|---|---|
Միջազգային ֆինանսներ (նաև կոչվում է միջազգային արժութային տնտեսագիտություն կամ միջազգային մակրոէկոնոմիկա), Ֆինանսական տնտեսագիտության ճյուղ, որը լայնորեն վերաբերում է երկու կամ ավելի երկրների միջև դրամավարկային և մակրոտնտեսական
փոխհարաբերություններին[1][2]։ Միջազգային ֆինանսներն ուսումնասիրում են համաշխարհային ֆինանսական համակարգի, միջազգային Արտարժույթային համակարգերի,վճարային հաշվեկշիռի, փոխարժեքների, օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների դինամիկան և նաև, թե ինչպես են այդ թեմաները առնչվում Միջազգային առևտուրի հետ[1][2][3]։
Երբեմն, այսպես կոչված բազմազգ կորպորատիվ ֆինանսների համակարգը, միջազգային ֆինանսները լրացուցիչ մտահոգված են միջազգային ֆինանսական կառավարման հարցերով՝ Միկրոէկոնոմիկայով: Ներդրողները և բազմազգ կորպորացիաները պետք է գնահատեն և կառավարեն միջազգային ռիսկերը, ինչպիսիք են քաղաքական ռիսկը և արտարժույթի ռիսկը, ներառյալ գործարքների, տնտեսական ազդեցության և թարգմանության ազդեցությանը[4][5]։
Բազմազգ ֆինանսական համակարգը՝ Մանդել-Ֆլեմինգի մոդելի, այդ թվում միջազգային ֆինանսների հարցերը լուրջ մտահոգություններ են առաջացնում գնողունակության համարժեքություն և միջազգային ֆինանսական կառավարման հարցերով զբաղվողների շրջանում։ Ներդրողները և բազմազգ կորպորացիաները պետք է գնահատեն և կառավարեն միջազգային ռիսկերը, ինչպիսիք են քաղաքական ռիսկը և տոկոսադրույքի համարժեքություն, արտարժույթի ռիսկը, այդ թվում՝ գործարքների, տնտեսական ազդեցության և թարգմանչական ազդեցության, ներդրողները հետ աշխատանքը և այլն։ Բազմազգ կորպորացիաները գնահատում են իրականացնում ,որի միջոցով փորձում են կառավարել միջազգային ռիսկերը, բացի դա կան քաղաքական ռիսկեր։ Նաև պետք է հաշվի առենել արտաքին տնտեսական իրավիճակը։
Միջազգային ֆինանսների արտարժութային և քաղաքական ռիսկի չափումները հիմնականում բխում են ինքնիշխան պետություններից, որոնք իրավունք և իշխանություն ունեն արժույթներ թողարկելու, սեփական տնտեսական քաղաքականությունը ձևավորելու, հարկեր սահմանելու և մարդկանց, ապրանքների և կապիտալի տեղաշարժը կարգավորելու իրենց սահմաններով[6]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստանը և ֆիատ փողերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիատ փողեր արժույթի գաղափարը ստեղծվել է ավելի քան հազար տարի առաջ Չինաստանում Թան դինաստիայի , Սոնգ, Մին դինաստիաների ժամանակ։ Թան դինաստիայում (618-907) կար մետաղական արժույթի մեծ պահանջարկ, որը գերազանցում էր թանկարժեք մետաղների հատմանը։ Մարդիկ արդեն ծանոթ էին թղթադրամների օգտագործմանը, և նրանք արագորեն սկսեցին ընդունել և ստեղծել թղթի կտորներ կամ թղթի նախագծեր[7]։ Մետաղադրամների պակասը ստիպեց այս մարդկանց մետաղադրամներից թղթադրամների անցնել։ Սոնգ դինաստիայի ժամանակ (960-1276) Սիչուանի շրջանում աճում էր բիզնեսը, որը հանգեցրեց պղնձի մետաղադրամների ՝ փողի պակասի։ Սա հանգեցրեց նրան, որ թրեյդերները թողարկեցին մասնավոր թղթադրամներ, որոնք ծածկված էին դրամական պահուստով։ Սա համարվում էր առաջին օրինական վճարումը։ Թղթադրամային փողը դարձավ Յուան դինաստիայի (1276-1367) միակ օրինական վճարումը, և նոտաների թողարկումը տրվեց Ֆինանսների նախարարությանը Մին դինաստիայի ժամանակ (1368-1644)[7]։ Ֆիատ փողերը կարող է լավ արժույթ ծառայել, եթե այն կարողանա կատարել իր դրամական միավորի դերը, որն անհրաժեշտ է երկրի տնտեսությանը՝ արժեքի պահպանում, թվային հաշիվ տրամադրելու և փոխանակման հեշտացում[8]։ Այն նաև ունի գերազանց սինյորացիա, ինչը նշանակում է, որ այն ավելի ծախսարդյունավետ է, քան արտարժույթը, որն ուղղակիորեն կապված է արտադրությանը, քան այն արժույթը, որն ուղղակիորեն կապված է ապրանքի հետ։
Միջազգային հարթակում Ֆիատ փողերը իսկապես արդիական չէին, քանի դեռ 1971 թվականին ԱՄՆ-ը հանեց իր արժույթը ոսկու ստանդարտից[8]։ Մինչ այդ, ազգի արժույթը, որը չհավատարմագրված էր թանկարժեք մետաղներով, չէր ընդունվի այն ընդունող երկրից դուրս ապրանքների և ծառայությունների դիմաց, որտեղ այն արտադրվում էր[9]։
Բրետտոն Վուդսի կոնֆերանս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արժույթի միջազգային հիմնադրամ (ԱՄՀ) և Համաշխարհային բանկի ստեղծումը միջազգային ֆինանսների պատմության ամենակարևոր շրջադարձային կետերից են։ Միջազգային տերությունների տասնամյակների բանակցությունների և տնտեսական գերտերությունների համառության ընթացքում ոչ մի իրադարձություն չներշնչեց առևտրի և դրամավարկային քաղաքականության արդար կանոնների որոշման միասնություն, քան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։ Բրետտոն Վուդսում, Նյու Հեմփշիր, 44 երկրների պատվիրակներ հավաքվեցին՝ որոշելու, պատերազմից հետո միջազգային առևտրի կանոնները[10]։
Բրետտոն Վուդսի կոնֆերանսի ավարտից հետո ԱՄՀ-ի և Համաշխարհային բանկի շրջանակները մշակվեցին և սկսեցին մշակվել։ Արդյունքում, միջազգային առևտուրը կտրուկ աճեց, քանի որ երկրների և մայրցամաքների միջև փոխանակումը վերջապես ստացավ փոխարժեքները և արժույթի իրական արժեքը որոշելու չափելի միջոց[11]։ Առանձին երկրների բանկերն այլևս որոշիչ գործոն չէին արդար փոխարժեքի որոշման գործում՝ վերացնելով առանձին երկրների դրամավարկային համակարգերի միջև եղած անհամապատասխանությունները[12]:Բրետտոն Վուդսի համաժողով երկար չտևեց, քանի որ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Միացյալ Նահանգները աշխարհի ոսկու պաշարների մեծ մասի ֆիզիկական սեփականատերն էր։ Սա նշանակում էր, որ երկրների արժույթները պետք է կապված լինեն մի ռեսուրսի հետ, որի վրա ԱՄՆ-ը գրեթե մենաշնորհ ուներ։ Իրերի այս վիճակը տևեց ընդամենը մոտ 20 տարի, քանի որ հատկապես 1971 թվականին ֆրանսիացիները, ովքեր թերահավատորեն էին վերաբերվում ԱՄՆ դոլարին համաշխարհային պահուստային արժույթին, վերադարձրեցին իրենց ոսկու մեծ մասը, որը նրանք արտահանեցին ԱՄՆ պաշտպանության համար[13]։ Այս գործողությունը, ըստ էության, ապակայունացնող ուժ էր ԱՄՆ դոլարի համար, քանի որ մինչ այդ ցանկացած ժամանակ անհատները կամ ձեռնարկությունները կարող էին իրենց ԱՄՆ դոլարը փոխանակել ոսկու հետ։ Շատ այլ երկրներ հետևեցին փոխաբերական «ոսկու տենդին»՝ դոլարի փոխանակման միջոցով ԱՄՆ-ից ոսկի ստանալու համար։ Այս գործողության արդյունքը դարձավ համաշխարհային պահուստային արժույթը՝ ԱՄՆ դոլարը, որն այլևս կապված չէր ոսկու հետ 1971 թվականից, երբ Ռիչարդ Նիքսոնը հանեց ԱՄՆ դոլարի փոխարկելիության գործոնը։ Սա հիմնովին փոխեց միջազգային ֆինանսները, քանի որ այլևս աշխարհի արժույթը հիմնված չէր որևէ ֆիզիկական բանի վրա, այն անցավ Ֆիատ փողեր) ֆիատ արժույթի (փող առանց ներքին արժեքի, որն օգտագործվում է որպես փող կառավարության որոշման պատճառով[14]):
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Gandolfo, Giancarlo (2002). International Finance and Open-Economy Macroeconomics. Berlin, Germany: Springer. ISBN 978-3-540-43459-7.
- ↑ 2,0 2,1 Pilbeam, Keith (2006). International Finance, 3rd Edition. New York, NY: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-4837-3.
- ↑ Feenstra, Robert C.; Taylor, Alan M. (2008). International Macroeconomics. New York, NY: Worth Publishers. ISBN 978-1-4292-0691-4.
- ↑ Madura, Jeff (2007). International Financial Management: Abridged 8th Edition. Mason, OH: Thomson South-Western. ISBN 978-0-324-36563-4.
- ↑ Eun, Cheol S.; Resnick, Bruce G. (2011). International Financial Management, 6th Edition. New York, NY: McGraw-Hill/Irwin. ISBN 978-0-07-803465-7.
- ↑ Eun, Cheol S.; Resnick, Bruce G. (2015). International Financial Management, 7th Edition. New York, NY: McGraw-Hill/Irwin. ISBN 978-0-07-786160-5.
- ↑ 7,0 7,1 «Fiat Money». Corporate Finance Institute (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ 8,0 8,1 «Fiat Money - Meaning, Characteristics and Working». MBA Knowledge Base (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ հոկտեմբերի 5. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ «What Is Fiat Money?». Investopedia (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ (Blume, Lawrence; Steven N. Durlauf, eds. (2008). The new Palgrave dictionary of economics (2nd ed.). Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. pp. 544–546)
- ↑ «Creation of the Bretton Woods System | Federal Reserve History». www.federalreservehistory.org. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
- ↑ «Worldwide export trade value 1950-2020». Statista (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
- ↑ «August 15, 1971». HuffPost (անգլերեն). 2013 թ․ նոյեմբերի 19. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
- ↑ N. Gregory Mankiw Mankiw, N. Gregory (2015). Brief principles of macroeconomics. Stamford, CT. ISBN 978-1-285-16592-9. OCLC 881746876.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)