Մասնակից:Meri antonyan/Ավազարկղ 1
Աբրահամ Նեմեթ(անգլ.՝ Abraham Nemeth, ), ամերիկացի մաթեմատիկոս և գյուտարար: Նա Դետրոյթում և Միչիգանում Դետրոյթի Բարեգթության Համալսարանի մաթեմատիկայի պրոֆեսոր էր։ Նեմեթը եղել է կույր։ Առավել հայտնի է դարձել կույրերի համար մաթեմատիկա կարդալու և գրելու համակարգը զարգացնելու համար։ Աբրահամը շնորհալի երեխա էր և սովորեց դաշնամուր նվագել, օգտագործելով բրայլի գրերը։ Նրան աներևակայելիորեն հմայեց այն, ինչը հետո նա անվանեց «մաթեմատիկայի գեղեցկությունը»[1]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մանկություն և երիտասարդություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեմեթը ծնվել է 1918 թվականի հոկտեմբերի 16-ին Նյու Յորքում Ստորին Իստ Սայդում (Մանհեթեն)՝ հունգարիացի հրեա ներգաղթյալների մի մեծ ընտանիքում, որանք խոսում էին իդիշ: Նա կույր է ծնվել։
Սկզբում նա հաճախել է հանրային դպրոցներ, բայց նախնական և միջնակարգ կրթության մեծ մասը ստացել է Նյու Յորքի Յոնկերսի հրեական գիլդիայի կույրերի համար նախատեսված դպրոցում։
Բարձրագույն կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աբրահամն ավարտել է Բրուքլինի քոլեջը, որտեղ սովորել է հոգեբանություն: Ուսանողական տարիներին՝ 1930-ական թվականներին, նրան մի քանի անգամ մերժել են, որն ընտրել էր մաթեմատիկան որպես հիմնական մասնագիտությունուն։
Այն ժամանակ կարծում էին, որ կույր մարդը չի կարողանա հետևել գրատախտակին գրված հավասարումներին և լուծումներին[2]
Չնայած 1940-ին ավարտելուց հետո նա չէր կարողանում աշխատանք գտնել որպես հոգեբան, բայց նրան խորհուրդ տվեցին ավելի մասնագիտորեն կատարելագործվել: 1942 թվականին նա ավարտել է Կոլումբիայի համալսարանը՝ հոգեբանության արվեստի մագիստրոսի կոչումով[3]:
Այնուամենայնիվ, Կոլումբիայի համալսարանի նման հեղինակավոր հաստատության նույնիսկ ամենաբարձր աստիճանը չի օգնել նրան աշխատանք գտնել այդ ոլորտում:
Հետագա կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1944 թվականրն ամուսնացել է Ֆլորենս Ուայզմանի հետ:
Դեռ գործազուրկ լինելով՝ նրան կույրերի ամերիկյան հիմնադրամից մի քանի առաջադրանք հանձնարարվեց, այդ թվում՝ գործարանում բարձ կարելը, բեռնատար մեքենաներում տուփեր բեռնելը և ծրարներում գրամոֆոնային ասեղները հաշվելը:
Խոսակցություններից դրդված՝ նա թողել է իր ցերեկային աշխատանքը և սկսել աշխատել Կոլումբիայի համալսարանի մաթեմատիկայի դոկտորի գիտական աստիճանի վրա[3]:
Նեմեթը սկսել է հաճախել մաթեմատիկայի երեկոյան դասընթացների՝ հաշվարկներ կատարելով իր սեփական կարճ ոճով[2]:
Նա նաև կամավոր հանդես է եկել որպես Բարձրագույն մաթեմատիկայի ուսուցիչ՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո զորացրված զինվորների համար[3]:
Աբրահամը սկսեց ոչ ֆորմալ կերպով կիսվել իր խորհրդանիշներով ուրիշների հետ, նրա ծածկագիրն արագորեն տարածվեց և ընդունվեց:
1950 թվականին նա տպագիր տառերը ներկայացրեց Ամերիկյան բրայլյան կոմիտեին:
1950-ականների կեսերին Նեմեթի օրենսգիրքն ընդունվեց ազգային խմբերի կողմից և ընդգրկվեց գրքերում՝ գյուտարարին հաղորդելով կարիերայի նոր մակարդակ:
1955 թվականին Նեմեթին հրավիրեցին Դեթրոյթի համալսարան՝ կավիճ օգտագործող տեսողություն չունեցող ուսանողներին մաթեմատիկա դասավանդելու համար: Նա շարունակեց դասավանդել մինչ իր կենսաթոշակը `1988 թվականը[3]:
Թոշակի ընթացքում Նեմեթը շարունակել է աշխատել ծածկագրի վրա: Նա մանկուց եղել է հրեական կազմակերպության ակտիվ անդամ, իսկ թոշակի անցնելուց ի վեր եբրայերեն աղոթքների գրքերը բրայլյան լեզվով է արտագրել:
Եղել է Կույրերի ազգային ֆեդերացիայի անդամ: Նա գրել է մի քանի պատմվածքներ և խոսել NSF-ի համար՝ խոսելով կույր մաթեմատիկոսի իր կյանքի մասին:
2006-ի փետրվարին նա սրտի կաթված է ստացել։
2009-ի հուլիսի 9-ին նա արժանացել է «Jacob Bolotin» մրցանակի[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Yardley, William (2013-10-06). = The New York Times «Abraham Nemeth, Creator of a Braille Code for Math, Is Dead at 94». ISSN 0362-4331. Վերցված է 2015-12-20-ին.
{{cite news}}: Check|url=value (օգնություն) - ↑ 2,0 2,1 Schudel, Matt (2013-10-05). = The Washington Post «Abraham Nemeth, 94, developer of Braille math code, dies» (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286. Վերցված է 2015-12-20-ին.
{{cite news}}: Check|url=value (օգնություն) - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 = nfb.org/accessdate = 2015-12-20 «Д Abraham Nemeth: Inventor, Professor, German Scholar, and Federationist Dies at 94».
{{cite web}}: Check|url=value (օգնություն)(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Profile of Abraham Nemeth at the MathSpeak Initiative web site
- North Carolina Conference on Visual Impairment and Blindness page with a biographical section on Nemeth
- Interview with Abraham Nemeth at nextbook.org
- Information on the origins and rules of MathSpeak
- “To Light A Candle with Mathematics”: a short story by Nemeth published in the short story collection “As The Twig Is Bent”, part of the NFB Kernel Book series.
- Nemeth's Braille Award
- «Speech by Nemeth» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006-09-21-ին. Վերցված է 2018-03-21-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - Photo Blog to Nemeth's 3 day visit to The New York Institute for Special Education (October 2007)