Մասնակից:Meidaita/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Օքսիգենոթերապիա, հավելյալ թթվածնի աղբյուր, օգտագործում են բժշկության մեջ՝ բուժման նպատակներով[1]: Այն կիրառվում է արյան մեջ թթվածնի ցածր մակարդակի, շմոլ գազով թունավորման, կլաստերային գլխացավերի ժամանակ, ինչպես նաև ինհալյացիոն անեսթետիկներ շնչելու ընթացքում՝ արյան մեջ թթվածնի բավարար քանակը պահպանելու նպատակով [2]: Թթվածնի երկարատև կիրառումը հաճախ օգտագործում են քրոնիկ թթվածնաքաղցով անձանց շրջանում, որը հանդիպում է ԹՔՕՀ - ի կամ ցիստիկ ֆիբրոզի [3][1] ժամանակ: Թթվածինը տրվում է տարբեր եղանակներով, այդ թվում ՝ թթվածնային բեղիկների, թթվածնային դիմակների և հիպերբարիկ խցիկի օգնությամբ[4][5]:

Թթվածինը պետք է բջջի նորմալ նյութափախանակության[6] համար, բայց միևնույն ժամանակ թթվածնի չափազանց բարձր կոնցետրացիան կարող է բերել թթվածնով թունավորման՝ առաջացնելով թոքային հյուվածքի վնասում կամ շնչառական անբարարություն [7] հատկապես այն անձանց մոտ, ովքեր ունեն դրանց նկատմամբ նախատրամարվածություն[2]: Թթվածնի բարձր կոնցենտրացիաները հատկապես ծխելու ընթացքում բարձրացնում են այրվելու ռիսկը: Առանց տրվող թթվածնի խոնավեցման հնարավոր է քթի խոռոչների չորացում[1]:Թթվածնով արյան հագեցումը կախված է բուժման պայմաններից[1]: Նորմայում խորհուրդ է տրվում արյան հագեցվածությունը պահպանել 94 - 96 % - ի վրա, իսկ այն հիվանդների մոտ ովքեր ունեն ածխաթթու գազի կուտակման ռիսկ խորհուրդ է տրվում արյան հագեցվածությունը պահպանել 88 – 92 % -ի վրա: Շմոլ գազով թունավորվածներին կամ սրտի կաթվածով հիվանդներին պետք է հնարավորինս արագ հագեցնել թթվածնով[1][8]: Օդում թթվածնի մակարդակը կազմում է 21 %, իսկ թթվածնաթերապիայում այն հասնում է 100 % - ի[7]:

Թթվածնի կիրառումը բժշկության մեջ ընդհանուր տարածում ունեցավ 1917թ - ին [9][10]: Այն ներառված է Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակեպության Հիմնական Դեղամիջոցների ցանկում՝ որպես առողջապահական համակարգի[11] ամենաէֆեկտիվ և ապահով թերապիայի միջոց: Տնային պայմաններում կիրառվող թթվածնի մեկ ամսյա արժեքը Բրազիլիայում կազմում է մոտ 150 ԱՄՆ դոլլար, իսկ Միացյալ Նահանգներում՝ 400 ԱՄՆ դոլլար[3]: Տնային պայմաններում կիրառվող թթվածինը տրամադրվում է նաև թթվածնային բալոնների կամ թթվածնային խտացուցիչների տեսքով[1]: Զարգացաց երկրներում [12][1]թթվածինը հաճախ կիրառում են բուժման նպատակով:

Բժշկական կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թթվածնային բեղիկներ


Թթվածնաթերապիայի համար նախատեսված խողովակաշար և կարգավորիչ, հոսքաչափիչով, նախատասեված շտապ օգնության համար:
Պին-ինդեքսավորված թթվածնային կարգավորիչ:
Թթվածնային բալլոնի փական

Թթվածնային թերապիայի կիրառվում է և՛ քրոնիկական և՛ սուր վիճակներում, կարող է օգտագործվել հիվանդանոցային, մինչ-հիվանդանոցային կամ արտահիվանդանոցային պայմաններում:

Քրոնիկական վիճակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օքսիգենոթերապիան կիրառություն ունի թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունների, հաճախակի զարգացող բրոնխիտների և էմֆիզեմաների ժամանակ: Դա ցուցված է ԹՔՕՀ - ով հիվանդներին ում թթվածնի զարկերակային պարցիալ ճնշումը PaO
2 ≤ 55 մմսս. է կամ զարկերակային հագեցվածությունը SaO
2 ≤ 88 %[13][14][15]:

Թթվածնի կիրառումը նախատեսված է հևոցով հիվանդների համար սրտային կամ շնչական անբավարարության, տերմինալ փուլի քաղծկեղի և նեյրոդեգեներատիվ հիվանդությունների ժամանակ: Չնայած այս դեպքերում արյան մեջ պահպանված է թթվածնի նորմալ մակարդակը: 2010թ. - ին 239 սուբյեկտների վրա կատարված փորձերը պարզել են որ հևոցը կանխելու համար թթվածնաթերապիայի և պարզապես օդի ներմուծման մեջ չկա էական տարբերություն[16]:

Սուր վիճակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թթվածինը լայնորեն կիրառվում է շտապ բժշկական օգնության մեջ, ինչպես՝ հիվանդանոցային պայմաններում, այնպես էլ շտապ բժշկական ծառայություններ կամ առաջին բուժօգնություն տրամադրող հաստատություններում:

Արտահիվանդանոցային պայմաններում, բարձր դոզաներով թթվածինը նախատեսված է վերակենդանացման, ծանր

վնասվածքների, անաֆիլաքսիայի, ծանր արյունահոսությունների, շոկի, ցնցումների և հիպոթերմիայի ժամանակ[17][18]:

Այն նախատեսված է նաև այն հիվանդների համար, որոնք վնասվման կամ հիվանդության հետևանքով ունեն թթվածնի ցածր մակարդակ արյան մեջ: Այս դեպքում թթվածնի հոսքը պետք է լինի չափավոր, որպեսզի բերի թթվածնով հագեցվածությանը արյան մեջ՝ հիմնվելով պուլս օքսիմետրիայի վրա (թիրախային մակարդակը՝ 94 – 96 % կամ 88 - 92 % ԹՔՕՀ - ով անձանց մոտ)[17][8] : Թթվածնի չափազանց մեծ քանակը կարող է լինել մահացու նույնիսկ սուր վիճակում գտնվող հիվանդերի համար[8]:

2018թ. - ի Բրիտանական Բժշկական ամսագրի խորհուրդների համաձայն սատուրացիայի 96 % - ի դեպքում թթվածնաթերապիան պետք է դադարեցվի և չպետք է վերսկսվի սատուրացիայի 90 - 93 % - ի դեպքում[19]: Բացառություն են կազմում՝ շմոլ գազով թունավորումը, կլաստերային գլխացավը, մանգաղաբջջային անեմիայի գրոհները և պնևմոթորաքսը:[19]

Թթվածնի մեծ կոնցետրացիաները անձական օգտագործման համար կիրառվում է տնային պայմաններում բուժման նպատակներով՝ ընդհատելու համար կլաստերային գլխացավի գրոհները, շնորհիվ դրա անոթասեղմիչ[20] ազդեցությամբ:

Մարդիկ ովքեր ստանում են թթվածնաթերապիա սուր հիվանդության կամ հոսպիտալիզացման պատճառով, առանց բժշկի որոշման չպետք է շարունակեն թթվածնով բուժումը[21]: Հիվանդի լավացման զուգահեռ թթվածնաքաղցը վերանում է[21]:

Կողմնակի էֆեկտներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Many EMS protocols indicate that oxygen should not be withheld from any patient, while other protocols are more specific or circumspect. However, there are certain situations in which oxygen therapy is known to have a negative impact on a patient's condition.[22]

Oxygen should never be given to a patient who is suffering from paraquat poisoning unless they are suffering from severe respiratory distress or respiratory arrest, as this can increase the toxicity. (Paraquat poisoning is rare – for example 200 deaths globally from 1958 to 1978).[23] Oxygen therapy is not recommended for patients who have suffered pulmonary fibrosis or other lung damage resulting from bleomycin treatment.[24]

High levels of oxygen given to infants causes blindness by promoting overgrowth of new blood vessels in the eye obstructing sight. This is retinopathy of prematurity (ROP).

Oxygen has vasoconstrictive effects on the circulatory system, reducing peripheral circulation and was once thought to potentially increase the effects of stroke. However, when additional oxygen is given to the patient, additional oxygen is dissolved in the plasma according to Henry's Law. This allows a compensating change to occur and the dissolved oxygen in plasma supports embarrassed (oxygen-starved) neurons, reduces inflammation and post-stroke cerebral edema. Since 1990, hyperbaric oxygen therapy has been used in the treatments of stroke on a worldwide basis. In rare instances, hyperbaric oxygen therapy patients have had seizures. However, because of the aforementioned Henry's Law effect of extra available dissolved oxygen to neurons, there is usually no negative sequel to the event. Such seizures are generally a result of oxygen toxicity,[25][26] although hypoglycemia may be a contributing factor, but the latter risk can be eradicated or reduced by carefully monitoring the patient's nutritional intake prior to oxygen treatment.

Oxygen first aid has been used as an emergency treatment for diving injuries for years.[27] Recompression in a hyperbaric chamber with the patient breathing 100% oxygen is the standard hospital and military medical response to decompression illness.[27][28][29] The success of recompression therapy as well as a decrease in the number of recompression treatments required has been shown if first aid oxygen is given within four hours after surfacing.[30] There are suggestions that oxygen administration may not be the most effective measure for the treatment of decompression illness and that heliox may be a better alternative.[31]

Թոքերի քրոնիկական օբստրուկտիվ հիվանդություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օքսիգենոթերապիա իրականացվում է թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունների ժամանակ, ինչպիսիսն թոքերի էմֆիզեման է՝ հատկապես այն դեպքում, երբ ածխաթթու գազը պահվում է թոքերում (շնչական անբավարարություն II աստիճան): Հետագայում, եթե այս հիվանդներին տրվի հավելյավ թթվածին նրանց մոտ կարող է դիտվել ածխաթթու գազի կուտակում և pH- ի նվազում(հիպերկապնիա), որը կարող է նրանց կյանքի համար վտանգ ներկայանալ[32]: Սա վենտիլյացիոն - պերֆուզիոն անհավասարակշռության արդյունք է (տե՛ս Թթվածնի ազդեցությունը քրոնիկական օբստրուկտիվ հիվանդության ժամանակ[33]): Վատագույն դեպքում թթվածնի բարձր դոզաները ծանր էմֆիզեմայով և ածխաթթու գազի բարձր մակարդակով հիվանդների շրջանում կարող է նվազեցնել շնչառությունը և խթանել շնչական անբարարության զարգացումը, նկատելիորեն բարձրացնելով մահացությունը՝ ի տարբերություն այն հիվանդների որոնք ստանում են տիտրացված թթվածին[32]:

2010թ. - ի ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ տիտրված թթվածինը վտանգ չի ներկայացնում ԹՔՕՀ - ով հիվանդների շրջանում[32]:

Fire risk[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Highly concentrated sources of oxygen promote rapid combustion. Oxygen itself is not flammable, but the addition of concentrated oxygen to a fire greatly increases its intensity, and can aid the combustion of materials (such as metals) which are relatively inert under normal conditions. Fire and explosion hazards exist when concentrated oxidants and fuels are brought into close proximity; however, an ignition event, such as heat or a spark, is needed to trigger combustion.[34] A well-known example of an accidental fire accelerated by pure oxygen occurred in the Apollo 1 spacecraft in January 1967 during a ground test; it killed all three astronauts.[35] A similar accident killed Soviet cosmonaut Valentin Bondarenko in 1961.

Combustion hazards also apply to compounds of oxygen with a high oxidative potential, such as peroxides, chlorates, nitrates, perchlorates, and dichromates because they can donate oxygen to a fire.Կաղապար:Relevance inline

Concentrated O
2 will allow combustion to proceed rapidly and energetically.[34] Steel pipes and storage vessels used to store and transmit both gaseous and liquid oxygen will act as a fuel; and therefore the design and manufacture of O
2 systems requires special training to ensure that ignition sources are minimized.[34] Highly concentrated oxygen in a high-pressure environment can spontaneously ignite hydrocarbons such as oil and grease, resulting in fire or explosion. The heat caused by rapid pressurization serves as the ignition source. For this reason, storage vessels, regulators, piping and any other equipment used with highly concentrated oxygen must be "oxygen-clean" prior to use, to ensure the absence of potential fuels. This does not apply only to pure oxygen; any concentration significantly higher than atmospheric (approximately 21%) carries a potential risk.

Hospitals in some jurisdictions, such as the UK, now operate "no-smoking" policies, which although introduced for other reasons, support the aim of keeping ignition sources away from medical piped oxygen. Recorded sources of ignition of medically prescribed oxygen include candles, aromatherapy, medical equipment, cooking, and unfortunately, deliberate vandalism. Smoking of pipes, cigars and cigarettes is of special concern. These policies do not entirely eliminate the risk of injury with portable oxygen systems, especially if compliance is poor.[36]

Այլընտրանքային բժշկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլընտրանքային բժշկության որոշ գործիչներ առաջ են բերել են «թթվածնաթերապիա»-ով ՁԻԱՀի ,Ալցհեյմերի հիվանդության և ուռուցքների բուժուման փաստը: Համաձայն Ամերիկյան Ուռուցքաբանական Կազմակերպության՝ «հասանելի գիտական ապացույցները չեն աջակցում այն միտքը, որ թթվածին ատադրող քիմիկատների ներարկումը մարդու օրգանիզմ կարող է էֆեկտիվ լինել ուռուցքի բուժման համար»[37]:

Պահպանման վայր և աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Gas cylinders containing oxygen to be used at home. When in use a pipe is attached to the cylinder's regulator and then to a mask that fits over the patient's nose and mouth.
A home oxygen concentrator in situ in an emphysema patient's house

Oxygen can be separated by a number of methods, including chemical reaction and fractional distillation, and then either used immediately or stored for future use. The main types of sources for oxygen therapy are:

  1. Liquid storage – Liquid oxygen is stored in chilled tanks until required, and then allowed to boil (at a temperature of 90.188 K (−182.96 °C)) to release oxygen as a gas. This is widely used at hospitals due to their high usage requirements, but can also be used in other settings. See Vacuum Insulated Evaporator for more information on this method of storage.
  2. Compressed gas storage – The oxygen gas is compressed in a gas cylinder, which provides a convenient storage, without the requirement for refrigeration found with liquid storage. Large oxygen cylinders hold 6,500 litres (230 cu ft) and can last about two days at a flow rate of 2 litres per minute. A small portable M6 (B) cylinder holds 164 or 170 litres (5.8 or 6.0 cu ft) and weighs about 1.3 to 1.6 կիլոgrams (2.9 to 3.5 lb).[38] These tanks can last 4–6 hours when used with a conserving regulator, which senses the patient's breathing rate and sends pulses of oxygen. Conserving regulators may not be usable by patients who breathe through their mouths.
  3. Instant usage – The use of an electrically powered oxygen concentrator[39] or a chemical reaction based unit[40] can create sufficient oxygen for a patient to use immediately, and these units (especially the electrically powered versions) are in widespread usage for home oxygen therapy and portable personal oxygen, with the advantage of being continuous supply without the need for additional deliveries of bulky cylinders.

Առաքում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թթվածնի կառավարման համար կիրառվում են տարբեր սարքեր: Թթվածինը առաջնահերթ անցնում է ճնշման կարգավորիչի միջով, որը կարգավորում է թթվածնի բարձր ճնշման մատակարարումը(տվյալ սարքավորումից) դեպի թթվածնի ցածր ճնշում: Այս ցածր ճնշումը կառավարվում է հոսքաչափիչիով, որը կարող է լինել տոկոսային կամ ընտրողական և այս հոսքը վերահսկվում է լիտրերով մեկ րոպեյի ընթացքում(լ/ր): Բժշկական թթվածնի համար հոսքաչափիչի միջակայքը տատանվում է 0 - ից մինչև 15 լ/ր, իսկ որոշ ագրեգատների հետ կարող է հասնել մինչև 25 լ/ր :

Թթվածնի ցածր դոզա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ հիվանդներ կարիք ունեն միայն անշշան թթվածնի իրենց շնչառական ուղիներում, այլ ոչ թե մաքուր թթվածնի[41]: Կախված իրավիճակից սա կարող է մատուցվել տարբեր սարքերի միջոցով:

Թթվածնային բեղիկները (ԹԲ)՝ երկու փոքր խողովակածայրով բարակ խողովակ է, որը մոտեցվում է հիվանդի քթանցքներին: Սա կարող է մատակարարել միայն ցածր հոսքով թթվածին՝ 2 - 6 լ / ր , 24 - 40 % կոնցենտրացիայի մատակարարումը:

Գոյություն ունեն նաև թթվածնային դիմակների մի շարք ֆունկցիաներ՝ ինչպիսին պարզ թթվածնային դիմակն է հաճախ կ There are also a number of face mask options, such as the simple face mask, often used at between 5 and 8 LPM, with a concentration of oxygen to the patient of between 28% and 50%. This is closely related to the more controlled air-entrainment masks, also known as Venturi masks, which can accurately deliver a predetermined oxygen concentration to the trachea up to 40%.

In some instances, a partial rebreathing mask can be used, which is based on a simple mask, but featuring a reservoir bag, which increases the provided oxygen concentration to 40–70% oxygen at 5–15 LPM.

Non-rebreather masks draw oxygen from attached reservoir bags, with one-way valves that direct exhaled air out of the mask. When properly fitted and used at flow rates of 8–10 LPM or higher, they deliver close to 100% oxygen. This type of mask is indicated for acute medical emergencies.

Demand oxygen delivery systems (DODS) or oxygen resuscitators deliver oxygen only when the person inhales, or, in the case of a non-breathing person, the caregiver presses a button on the mask. These systems greatly conserve oxygen compared to steady-flow masks, which is useful in emergency situations when a limited supply of oxygen is available and there is a delay in transporting the patient to higher care. They are very useful in performing CPR, as the caregiver can deliver rescue breaths composed of 100% oxygen with the press of a button. Care must be taken not to over-inflate the patient's lungs, and some systems employ safety valves to help prevent this. These systems may not be appropriate for unconscious patients or those in respiratory distress, because of the effort required to breathe from them.

High flow oxygen delivery[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

In cases where the patient requires a high concentration of up to 100% oxygen, a number of devices are available, with the most common being the non-rebreather mask (or reservoir mask), which is similar to the partial rebreathing mask except it has a series of one-way valves preventing exhaled air from returning to the bag. There should be a minimum flow of 10 L/min. The delivered FIO2 (Inhalation volumetric fraction of molecular oxygen) of this system is 60–80%, depending on the oxygen flow and breathing pattern.[42][43] Another type of device is a humidified high flow nasal cannula which enables flows exceeding a patient's peak inspiratory flow demand to be delivered via nasal cannula, thus providing FIO2 of up to 100% because there is no entrainment of room air, even with the mouth open.[44] This also allows the patient to continue to talk, eat and drink while still receiving the therapy.[45] This type of delivery method is associated with greater overall comfort, and improved oxygenation and respiratory rates than with face mask oxygen.[46]

In specialist applications such as aviation, tight fitting masks can be used, and these also have applications in anaesthesia, carbon monoxide poisoning treatment and in hyperbaric oxygen therapy

Positive pressure delivery[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Patients who are unable to breathe on their own will require positive pressure to move oxygen into their lungs for gaseous exchange to take place. Systems for delivering this vary in complexity (and cost), starting with a basic pocket mask adjunct which can be used by a basically trained first aider to manually deliver artificial respiration with supplemental oxygen delivered through a port in the mask.

Many emergency medical service and first aid personnel, as well as hospitals, will use a bag-valve-mask (BVM), which is a malleable bag attached to a face mask (or invasive airway such as an endotracheal tube or laryngeal mask airway), usually with a reservoir bag attached, which is manually manipulated by the healthcare professional to push oxygen (or air) into the lungs. This is the only procedure allowed for initial treatment of cyanide poisoning in the UK workplace.[47]

Automated versions of the BVM system, known as a resuscitator or pneupac can also deliver measured and timed doses of oxygen direct to patient through a facemask or airway. These systems are related to the anaesthetic machines used in operations under general anaesthesia that allows a variable amount of oxygen to be delivered, along with other gases including air, nitrous oxide and inhalational anaesthetics.

As a drug delivery route[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Oxygen and other compressed gasses are used in conjunction with a nebulizer to allow the delivery of medications to the upper and/or lower airways. Nebulizers use compressed gas to propel liquid medication into an aerosol, with specific therapeutically sized droplets, for deposition in the appropriate, desired portion of the airway. A typical compressed gas flow rate of 8–10 L/min is used to nebulize medications, saline, sterile water, or a mixture of the preceding into a therapeutic aerosol for inhalation. In the clinical setting room air (ambient mix of several gasses), molecular oxygen, and Heliox[փա՞ստ] are the most common gases used to nebulize a bolus or a continuous volume of therapeutic aerosols.

Exhalation filters for oxygen masks[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Filtered oxygen masks have the ability to prevent exhaled, potentially infectious particles from being released into the surrounding environment. These masks are normally of a closed design such that leaks are minimized and breathing of room air is controlled through a series of one-way valves. Filtration of exhaled breaths is accomplished either by placing a filter on the exhalation port, or through an integral filter that is part of the mask itself. These masks first became popular in the Toronto (Canada) healthcare community during the 2003 SARS Crisis. SARS was identified as being respiratory based and it was determined that conventional oxygen therapy devices were not designed for the containment of exhaled particles.[48][49][50] Common practices of having suspected patients[պարզաբանել] wear a surgical mask was confounded by the use of standard oxygen therapy equipment. In 2003, the HiOx80 oxygen mask was released for sale. The HiOx80 mask is a closed design mask that allows a filter to be placed on the exhalation port. Several new designs have emerged in the global healthcare community for the containment and filtration of potentially infectious particles. Other designs include the ISO-O
2 oxygen mask, the Flo2Max oxygen mask, and the O-Mask. The use of oxygen masks that are capable of filtering exhaled particles is gradually becoming a recommended practice for pandemic preparation in many jurisdictions.[փա՞ստ]

Typical oxygen masks allow the patient to breathe in room air in addition to their therapeutic oxygen, but because filtered oxygen masks use a closed design that minimizes or eliminates the patient's contact with and ability to inhale room air, delivered oxygen concentrations to the patient have been found to be higher, approaching 99% using adequate oxygen flows.[փա՞ստ] Because all exhaled particles are contained within the mask, nebulized medications are also prevented from being released into the surrounding atmosphere, decreasing the occupational exposure to healthcare staff and other patients.[փա՞ստ]

Aircraft[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

In the United States, most airlines restrict the devices allowed on board aircraft. As a result, passengers are restricted in what devices they can use. Some airlines will provide cylinders for passengers with an associated fee. Other airlines allow passengers to carry on approved portable concentrators. However the lists of approved devices varies by airline so passengers need to check with any airline they are planning to fly on. Passengers are generally not allowed to carry on their own cylinders. In all cases, passengers need to notify the airline in advance of their equipment.

Effective May 13, 2009, the Department of Transportation and FAA ruled that a select number of portable oxygen concentrators are approved for use on all commercial flights.[51] FAA regulations require larger airplanes to carry D-cylinders of oxygen for use in an emergency.

See also[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

References[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. էջեր 217–218, 302. ISBN 9780857111562.
  2. ↑ 2,0 2,1 WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. էջ 20. ISBN 9789241547659. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 13 December 2016-ին. Վերցված է 8 December 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  3. ↑ 3,0 3,1 Jamison, Dean T.; Breman, Joel G.; Measham, Anthony R.; Alleyne, George; Claeson, Mariam; Evans, David B.; Jha, Prabhat; Mills, Anne; Musgrove, Philip (2006). Disease Control Priorities in Developing Countries (անգլերեն). World Bank Publications. էջ 689. ISBN 9780821361801. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-10-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. ↑ Macintosh, Michael; Moore, Tracey (1999). Caring for the Seriously Ill Patient 2E (անգլերեն) (2 ed.). CRC Press. էջ 57. ISBN 9780340705827. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-18-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. ↑ Dart, Richard C. (2004). Medical Toxicology (անգլերեն). Lippincott Williams & Wilkins. էջեր 217–219. ISBN 9780781728454. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-18-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ Peate, Ian; Wild, Karen; Nair, Muralitharan (2014). Nursing Practice: Knowledge and Care (անգլերեն). John Wiley & Sons. էջ 572. ISBN 9781118481363. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-18-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ 7,0 7,1 Martin, Lawrence (1997). Scuba Diving Explained: Questions and Answers on Physiology and Medical Aspects of Scuba Diving (անգլերեն). Lawrence Martin. էջ H-1. ISBN 9780941332569. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-18-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Chu, DK; Kim, LH; Young, PJ; Zamiri, N; Almenawer, SA; Jaeschke, R; Szczeklik, W; Schünemann, HJ; Neary, JD; Alhazzani, W (28 April 2018). «Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis». Lancet. 391 (10131): 1693–1705. doi:10.1016/S0140-6736(18)30479-3. PMID 29726345.
  9. ↑ Agasti, T. K. (2010). Textbook of Anesthesia for Postgraduates (անգլերեն). JP Medical Ltd. էջ 398. ISBN 9789380704944. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-10-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ Rushman, Geoffrey B.; Davies, N. J. H.; Atkinson, Richard Stuart (1996). A Short History of Anaesthesia: The First 150 Years (անգլերեն). Butterworth-Heinemann. էջ 39. ISBN 9780750630665. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-10-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 13 December 2016-ին. Վերցված է 8 December 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ Wyatt, Jonathan P.; Illingworth, Robin N.; Graham, Colin A.; Hogg, Kerstin; Robertson, Colin; Clancy, Michael (2012). Oxford Handbook of Emergency Medicine (անգլերեն). OUP Oxford. էջ 95. ISBN 9780191016059. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-18-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ McDonald, Christine F; Crockett, Alan J; Young, Iven H (2005). «Adult domicilariary oxygen. Position statement of the Thoracic Society of Australia and New Zealand». The Medical Journal of Australia. 182 (12): 621–26. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-06-14-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ Stoller, JK.; Panos, RJ.; Krachman, S.; Doherty, DE.; Make, B. (Jul 2010). «Oxygen therapy for patients with COPD: current evidence and the long-term oxygen treatment trial». Chest. 138 (1): 179–87. doi:10.1378/chest.09-2555. PMC 2897694. PMID 20605816.
  15. ↑ Cranston, Josephine M.; Crockett, Alan; Moss, John; Alpers, John H. (2005-10-19). The Cochrane Library (անգլերեն). John Wiley & Sons, Ltd. doi:10.1002/14651858.cd001744.pub2.
  16. ↑ Abernethy, Amy P.; McDonald, Christine F.; Frith, Peter A.; Clark, Katherine; Herndon, James E., II; Marcello, Jennifer; Young, Iven H.; Bull, Janet; Wilcock, Andrew; Booth, Sara; Wheeler, Jane L.; Tulsky, James A.; Crockett, Alan J.; Currow, David C. (4 September 2010). «Effect of palliative oxygen versus room air in relief of breathlessness in patients with refractory dyspnoea: a double-blind, randomised controlled trial». Lancet. 376 (9743): 784–93. doi:10.1016/S0140-6736(10)61115-4. PMC 2962424. PMID 20816546.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  17. ↑ 17,0 17,1 «Clinical Guidelines Update – Oxygen» (PDF). Joint Royal Colleges Ambulance Liaison Committee/Warwick University. April 2009. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009-07-11-ին. Վերցված է 2009-06-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  18. ↑ O'Driscoll BR, Howard LS, Davison AG (October 2008). «BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients». Thorax. British Thoracic Society. 63 (Suppl 6:vi): 1–68. doi:10.1136/thx.2008.102947. PMID 18838559. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-04-13-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  19. ↑ 19,0 19,1 Siemieniuk, Reed A C; Chu, Derek K; Kim, Lisa Ha-Yeon; Güell-Rous, Maria-Rosa; Alhazzani, Waleed; Soccal, Paola M; Karanicolas, Paul J; Farhoumand, Pauline D; Siemieniuk, Jillian L K; Satia, Imran; Irusen, Elvis M; Refaat, Marwan M; Mikita, J Stephen; Smith, Maureen; Cohen, Dian N; Vandvik, Per O; Agoritsas, Thomas; Lytvyn, Lyubov; Guyatt, Gordon H (24 October 2018). «Oxygen therapy for acutely ill medical patients: a clinical practice guideline». BMJ: k4169. doi:10.1136/bmj.k4169.
  20. ↑ Sands, George. «Oxygen Therapy for Headaches». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-12-01-ին. Վերցված է 2007-11-26-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  21. ↑ 21,0 21,1 American College of Chest Physicians; American Thoracic Society (September 2013), «Five Things Physicians and Patients Should Question», Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American College of Chest Physicians and American Thoracic Society, Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-03-ին, Վերցված է 2013-01-06-ին {{citation}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն), which cites
  22. ↑ Patarinski, D (1976). «Indications and contraindications for oxygen therapy of respiratory insufficiency». Vŭtreshni bolesti (Bulgarian and English). 15 (4): 44–50. PMID 1007238.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  23. ↑ Experience with paraquat poisoning in a respiratory intensive care unit in North India
  24. ↑ «EMT Medication Formulary» (PDF). PHECC Clinical Practice Guidelines. Pre-Hospital Emergency Care Council. 15 July 2009. էջ 84. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 14 May 2011-ին. Վերցված է 2010-04-14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  25. ↑ Smerz, R.W. (2004). «Incidence of oxygen toxicity during the treatment of dysbarism». Undersea and Hyperbaric Medicine. 31 (2): 199–202. PMID 15485081. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-05-13-ին. Վերցված է 2008-04-30-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  26. ↑ Hampson, Neal B.; Simonson, Steven G.; Kramer, C.C.; Piantadosi, Claude A. (1996). «Central nervous system oxygen toxicity during hyperbaric treatment of patients with carbon monoxide poisoning». Undersea and Hyperbaric Medicine. 23 (4): 215–19. PMID 8989851. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-05-14-ին. Վերցված է 2008-04-29-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  27. ↑ 27,0 27,1 Brubakk, A. O.; T. S. Neuman (2003). Bennett and Elliott's physiology and medicine of diving (5th Rev ed.). United States: Saunders Ltd. էջ 800. ISBN 0-7020-2571-2.
  28. ↑ Undersea and Hyperbaric Medical Society. «Decompression Sickness or Illness and Arterial Gas Embolism». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-07-05-ին. Վերցված է 2008-05-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  29. ↑ Acott, C. (1999). «A brief history of diving and decompression illness». South Pacific Underwater Medicine Society Journal. 29 (2). ISSN 0813-1988. OCLC 16986801. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-02-01-ին. Վերցված է 2008-05-30-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  30. ↑ Longphre, J. M.; P. J. DeNoble; R. E. Moon; R. D. Vann; J. J. Freiberger (2007). «First aid normobaric oxygen for the treatment of recreational diving injuries». Undersea Hyperb. Med. 34 (1): 43–49. ISSN 1066-2936. OCLC 26915585. PMID 17393938. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-06-13-ին. Վերցված է 2008-05-30-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  31. ↑ Kol S, Adir Y, Gordon CR, Melamed Y (June 1993). «Oxy-helium treatment of severe spinal decompression sickness after air diving». Undersea Hyperb Med. 20 (2): 147–54. PMID 8329941. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-02-01-ին. Վերցված է 2008-05-30-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Austin Michael A, Wills Karen E, Blizzard Leigh, Walters Eugene H, Wood-Baker Richard (18 October 2010)։ «Effect of high flow oxygen on mortality in chronic obstructive pulmonary disease patients in prehospital setting: randomised controlled trial»։ British Medical Journal 341 (oct18 2): c5462։ ISSN 0959-8138։ PMC 2957540։ PMID 20959284։ doi:10.1136/bmj.c5462։ Արխիվացված օրիգինալից 26 October 2010-ին  Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «tasmanian» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  33. ↑ Kim, Victor; Benditt, Joshua O; Wise, Robert A; Sharafkhaneh, Amir (2008). «Oxygen therapy in chronic obstructive pulmonary disease». Proceedings of the American Thoracic Society. 5 (4): 513–18. doi:10.1513/pats.200708-124ET. PMC 2645328. PMID 18453364.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Werley, Barry L. (Edtr.) (1991). «Fire Hazards in Oxygen Systems». ASTM Technical Professional training. Philadelphia: ASTM International Subcommittee G-4.05. {{cite conference}}: Unknown parameter |booktitle= ignored (|book-title= suggested) (օգնություն)
  35. ↑ Orloff, Richard W. (September 2004) [First published 2000]. «Apollo 1 – The Fire: 27 January 1967». Apollo by the Numbers: A Statistical Reference. NASA History Series. Washington, D.C. ISBN 0-16-050631-X. LCCN 00061677. NASA SP-2000-4029. Արխիվացված է օրիգինալից 6 June 2013-ին. Վերցված է 22 July 2017-ին. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն); External link in |chapterurl= (օգնություն); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  36. ↑ Lindford AJ, Tehrani H, Sassoon EM, O'Neill TJ (June 2006). «Home Oxygen Therapy and Cigarette Smoking: A Dangerous Practice». Annals of Burns and Fire Disasters. 19 (2). Արխիվացված է օրիգինալից 2008-11-21-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  37. ↑ «Oxygen Therapy». American Cancer Society. 26 December 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 21 March 2012-ին. Վերցված է 2013-09-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  38. ↑ «Luxfer Aluminum Oxygen Cylinders». CPR Savers & First Aid Supply. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-04-18-ին. Վերցված է 2010-04-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  39. ↑ McCoy, Robert. «Portable Oxygen Concentrators (POC) Performance Variables that Affect Therapy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (pdf) 2007-07-09-ին. Վերցված է 2007-07-03-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  40. ↑ Evaluation of the System O2 Inc. Portable Nonpressurized Oxygen Delivery System(չաշխատող հղում)
  41. ↑ Kallstrom 2002
  42. ↑ Garcia JA, Gardner D, Vines D, Shelledy D, Wettstein R, Peters J (October 2005). «The Oxygen Concentrations Delivered by Different Oxygen Therapy Systems». Chest Meeting. 128 (4): 389S–390S. doi:10.1378/chest.128.4_meetingabstracts.389s-b.(չաշխատող հղում)
  43. ↑ Earl, John. Delivery of High FiO
    2    . Cardinal Health Respiratory Abstracts.
  44. ↑ Accurate Oxygen Delivery Արխիվացված 2013-04-03 Wayback Machine
  45. ↑ Sim, DA; Dean, P; Kinsella, J; Black, R; Carter, R; Hughes, M (September 2008). «Performance of oxygen delivery devices when the breathing pattern of respiratory failure is simulated». Anaesthesia. 63 (9): 938–40. doi:10.1111/j.1365-2044.2008.05536.x. PMID 18540928.
  46. ↑ Roca O, Riera J, Torres F, Masclans JR (April 2010). «High-flow oxygen therapy in acute respiratory failure». Respiratory Care. 55 (4): 408–13. PMID 20406507. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-11-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  47. ↑ Cyanide poisoning – New recommendations on first aid treatment Արխիվացված 2009-10-20 Wayback Machine
  48. ↑ Hui DS, Hall SD, Chan MT, և այլք: (August 2007). «Exhaled air dispersion during oxygen delivery via a simple oxygen mask». Chest. 132 (2): 540–46. doi:10.1378/chest.07-0636. PMID 17573505.(չաշխատող հղում)
  49. ↑ Mardimae A, Slessarev M, Han J, և այլք: (October 2006). «Modified N95 mask delivers high inspired oxygen concentrations while effectively filtering aerosolized microparticles». Annals of Emergency Medicine. 48 (4): 391–99, 399.e1–2. doi:10.1016/j.annemergmed.2006.06.039. PMID 16997675.
  50. ↑ Somogyi R, Vesely AE, Azami T, և այլք: (March 2004). «Dispersal of respiratory droplets with open vs closed oxygen delivery masks: implications for the transmission of severe acute respiratory syndrome». Chest. 125 (3): 1155–57. doi:10.1378/chest.125.3.1155. PMID 15006983.(չաշխատող հղում)
  51. ↑ «FAA Approved Portable Oxygen Concentrators – Positive Testing Results». faa.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-02-ին. Վերցված է 2014-06-22-ին. «(Կաղապար:Asof) Positive Testing Results: AirSep FreeStyle, AirSep LifeStyle, AirSep Focus, AirSep Freestyle 5, (Caire) SeQual eQuinox / Oxywell (model 4000), Delphi RS-00400 / Oxus RS-00400, DeVilbiss Healthcare iGo, Inogen One, Inogen One G2, lnogen One G3, lnova Labs LifeChoice Activox, International Biophysics LifeChoice / lnova Labs LifeChoice, Invacare XPO2, Invacare Solo 2, Oxylife Independence Oxygen Concentrator, Precision Medical EasyPulse, Respironics EverGo, Respironics SimplyGo, Sequal Eclipse, SeQual SAROS, VBox Trooper» {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Further reading[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Respiratory system procedures Կաղապար:Cardiopulmonary therapy Կաղապար:Diving medicine

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Meidaita/Ավազարկղ&oldid=6152092» էջից