Մասնակից:Maga Sargsyan/Ավազարկղ19
Ջոն Ռոբերտ Վուդեն (անգլ.՝ John Robert Wooden, 14 հոկտեմբեր 1910 թվական, Հոլլ, Ինդիանա նահանգ- 4 հունիս 2010, Լոս Անջելես), ամերիկացի բասկետբոլիստ և բասկետբոլի մարզիչ: Վուդենը համարվում է Բասկետբոլի փառքի սրահի խաղացող (ներառյալ 1960 թվականը), ինչպես նաև մարզիչ (ներառյալ 1973 թվականը): Նա դարձել է փառքի սրահի առաջին անդամը, որն իր մեջ ներառում էր միանգամից երկու կատեգորիա: Այդ հաջողությունը հետագայում կրկնել են Լենի Ուիլքենսը, Բիլ Շերմանը և Թոմ Հեյնսոնը: Վուդենը ուսանողների ազգային առաջնությունում 10 անգամ ղեկավարել է Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարանի տղամարդկանց թիմը[1], որտեղ նրանք հաղթել են, ինչն էլ ռեկորդային է ուսանողական բասկետբոլի համար[2][3]:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վուդենը ծնվել է 1910 թվականին Ինդիանայի Հոլլ քաղաքում: 1918 թվականին նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Կենտերտոնում գտնվող ոչ մեծ ֆերմա: Մանկության տարիների Վուդենը եղել է տեղական դպրոցական բասկետբոլային աստղ Ֆազի Վանդայվերի երկրպագուն: 14 տարեկանում Ջոնի ընտանիքը տեղափոխվել է Մարտինսվիլ, որտեղ Վուդենը դարձել է դպրոցական բասկետբոլային թիմի աստղը. 3 անգամ նա թիմին օգնել է հասնել նահանգի առաջնության եզրափակիչ (հաղթել հաջողվել է միայն մեկ անգամ՝ 1927 թվականին), իսկ անձամբ նա ներառված է եղել նահանգի լավագույն խաղացողների խորհրդանշական թիմում:
1928 թվականին դպրոցն ավարտելուց հետո Վուդենն ընդունվել է Պերդյուի համալսարան, որտեղ նրա մարզիչն էր Ուորդ «Պիգի» Լամբերտը: 1932 թվականին համալսարանական թիմը հաղթել է ազգային ուսանողական մրցաշարում, իսկ Վուդենը համարվել է մրցաշարի լավագույն խաղացող, իսկ երեք տարի անընդմեջ ներառվել է հավաքականի լավագույն խաղացողների խորհրդանշական թիմում, ինչը նախկինում չի հաջողվել ոչ մի բասկետբոլիստի: Վուդենին անվանել են անվանվել է «Ռետինե մարդ Ինդիանայից»՝ հատակին ընկնելիս իր վտանգավոր ցատկերի համար:
Համալսարանն ավարտելուց հետո 1932 թվականի օգոստոսին Ջոն Վուդենն ամուսնացել է Նելլ Ռայլիի հետ, իսկ սեպտեմբերին դարձել է Կենտուկիում գտնվող Դեյտոնի ավագ դպրոցի բասկետբոլային մարզիչ և անգլերենի ուսուցիչ: Մարզչական կարիերան Վուդենը սկսել է անհաջողությամբ. առաջին մրցաշրջանում թիմը նրա գլխավորությամբ 11 խաղից հաղթել է ընդամենը 6-ում: Վուդենի կարիերայում այս մրցաշրջանը միակն է, որը բացասական տարբերություն ունի հաղթանակների և պարտությունների մեջ: 1934 թվականին Վուդենը վերադարձել է Ինդիանա և Սաութ Բենդ (Ինդիանա)-ի ավագ դպրոցում սկսել է աշխատել որպես անգլերենի ուսուցիչ, բեյսբոլի և բասկետբոլի մարզիչ, ինչպես նաև խմբագիր տեղական հրատարակչությունում: Հետագայում մի քանի տարի անց Վուդան պրոֆեսիոնալ խաղացել է Բասկետբոլի ազգային լիգայի «Ինդիանապոլիս Կաուտսկիս» թիմի համար: 1938 թվականին նա ընդգրկվել է NBL-ի լավագույն խաղացողների խորհրդանշական հավաքականում:
1942 թվականին Վուդենը կամավոր ցուցակագրվել է նավատորմում և ծառայել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ ստանալով լեյտենանտի կոչում: Իր առաջին մուտքը դեպի ծով Վուդենը բաց է թողել կույր աղիքի բորբոքման պատճառով, իսկ նրան փոխարինող սպան մահացել է կամիկաձեների հարձակման պատճառով:
Պատերազմից հետո Վուդենը Ինդիանայի ուսուցիչների քոլեջում (ժամանակակից Ինդիանայի համալսարան) դարձել է բասկետբոլի և բեյսբոլի մարզիչ: 1946 թվականին բասկետբոլային թիմը նրա գլխավորությամբ զբաղեցրել է առաջին հորիզոնականը Ինդիանայի նահանգային կոնֆերենցիայում և հրավեր ստացել մասնակցելու Կանզասի նահանգում անցկացվող ազգային մրցաշարին, սակայն Վուդենը հրաժարվել է մասնակցությունից, քանի որ մրցաշարի կանոնները աֆրոամերիկացիներին արգելում էին մասնակցել դրան, իսկ Չիկագոյից սևամորթ բասկետբոլիստ Կլարենս Ուոքերը խաղում էր Վուդանի թիմում: Հաջորդ մրցաշրջանում համալսարանական թիմը կրկնել է իր նվաճումը և կրկին հրավեր ստացել ազգային առաջնությունից, որտեղ աֆրոամերիկացիների համար վերացրել էին մասնակցության սահմանափակումները:
1948 թվականին Վուդենը Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիայի համալսարանի բասկետբոլի թիմում դարձել է մարզիչ: Նա այս պաշտոնը զբաղեցնում էր մինչև 1975 թվականը ՝ ամերիկյան քոլեջի բասկետբոլի պատմության մեջ ունենալով ամենահաջողակ կարիերան: Վուդենի գլխավորությամբ թիմը 10 անգամ դարձել է ազգային չեմպիոն, ընդ որում 1967-1973 թվականներին թողարկել է յոթ անընդմեջ չեմպիոնական տիտղոսների շարք, թիմը նաև առանց որևէ պարտության անցկացրել է չորս մրցաշրջան[2]: Այն խաղացողներից շատերը, ովքեր ավարտել են Վուդենի դպրոցը, այնուհետև հաջող կարիերա են ունեցել NBA-ում: Նրանց թվու են փառքի սրահի անդամներ Քարիմ Աբդուլ-Ջաբարը, Բիլ Ուոլթոնը և Գեյլ Գուդրիչը:
1975 թվականին Ջոն Վուդենն անցել է թոշակի, մի քանի գիրք գրել իր կյանքի և բասկետբոլի մասին: 2003-ին պարգևատրվել է նախագահի ազատության մեդալով: Մահացել է 2010 թվականի հունիսի 4-ին 99 տարեկան հասակում[4]:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Ukleja Center Presents Award to Legendary Coach John Wooden». California State University. June 15, 2009. Վերցված է 2014-12-18-ին.
- ↑ 2,0 2,1 «John Wooden, former UCLA coach, dies». Associated Press. 5 June 2010. Վերցված է 23 November 2010-ին.
- ↑ «Ukleja Center Presents Award to Legendary Coach John Wooden». California State University. June 15, 2009. Վերցված է 2014-12-18-ին.
- ↑ U S Congress Congressional Record, V. 149, PT. 14, July 17, 2003 to July 25, 2003. — Government Printing Office, 2007. — С. 19569. — 1472 с.