Մասնակից:Ժենյա1/Ավազարկղ 32

Ժենյա1/Ավազարկղ 32

Յոհան Յակոբ Ֆրոբերգեր (գերմ.՝ Johann Jakob Froberger; ) գերմանացի կոմպոզիտոր, կլավեսինահար և երգեհոնահար։

Կենսագրություն

Ֆրոբերգերը իր հիմնական երաժշտական կրթությունը ստացել է հայրենի Շտուտգարտում, որտեղ նրա հայր Բազիլիուսը աշխատել է պալատական Կապելլայում (1621 թվականից)՝ որպես խմբավար: 1634 թվականին Ֆրոբերգերը տեղափոխվել է Վիեննա, որտեղ 1637 թվականին դարձել է երգեհոնահար Ֆերդինանդ Երրորդի պալատում: Նույն թվականին Ֆրոբերգերը մեկնել է Հռոմ, որտեղ սովորել է ջիրոլամո Ֆրեսկոբալդիի մոտ, ընկերանում Աթանաս Կիրչերի և Միքելանջելո Ռոսիի հետ և սերտորեն ուսումնասիրում ժամանակակից իտալական երաժշտություն: 1641 թվականին Ֆրոբերգերը վերադարձել է Վիեննա, որտեղ աշխատել է որպես պալատի երգեհոնահար մինչև 1657 թվականը՝ պարբերաբար հեռանալով քաղաքից կայսեր դիվանագիտական հանձնարարություններով. այցելել է Բրյուսել, Դրեզդեն, Անտվերպեն, Լոնդոն և Փարիզ, որտեղ 1652-1653 թվականներին հանդես է եկել համերգներով և ուսումնասիրել ֆրանսիական երաժշտություն: Փարիզում Ֆրոբերգերը հանդիպել է կլավեսինահար Լուի Կուպերինին, լուտե նվագողներ Դենիս Գոլտիերին, Դուֆոլտին, Բլանկրոչեին (Շ․ Ֆլորի): Ֆերդինանդի մահից հետո Ֆրոբերգերը տեղափոխվել է Մոմբելյարի մոտակայքում գտնվող մի ամրոց (պատկանում է Վյուրթեմբերգի դքսներին), որտեղ նա դասավանդել և երաժշտություն է ստեղծել:

Ստեղծագործություն և ազդեցություն

Ֆրոբերգերը ստեղծել է բազմաթիվ վերնագրային և ծրագրային աշխատանքներ, այդ թվում՝ կլավեսորդի ողբերը՝ լյուտնիստ Բլանկրոշեի, կայսր Ֆերդինանդ Երրորդի (1657) և նրա վաղաժամ մահացած որդու՝ Ֆերդինանդ Չորրոդի (1654) մահվան համար: Բլանկրոշեի մահվան երաժշտական էպիտաֆիայում (ֆր.՝ tombeau) և Ֆերդինանդ Չորրորդի մահվան ողբում (իտալ.՝ lamento) կոմպոզիտորն օգտվել է երաժշտական ձայնագրության հնարքներից. նա ներկայացրել է Բլանկրոշեի անկումը աստիճաններից, որը հանգեցրել է նրա մահվանը՝ վարընթաց գամմայով, իսկ Ֆերդինանդի հոգու համբարձումը՝ վերընթաց։

Մեր օրեր է հասել մետ 30 սյուիտ (հենց Ֆրոբերգերի աշխատանքում է կազմավորվել 4 մասից բաղկացած հավաքածուի ժանրը), որոնք սովորաբար կատարվել են կլավեսինով: Ֆրոբերգերը ստեղծել է նաև ստեղծագործություններ, որոնք հավասար հաջողությամբ կարելի է նվագել լարային ստեղնաշարերի և երգեհոնի վրա: Նա գրել է իր ժամանակի տարբեր սովորական բազմաձայն ժանրերում, ինչպիսիք են տոկատան, կապրիչիոն, կանզոնները և ռեկերագնացները: Ֆրոբերգերին է վերագրվում նաև վոկալ տրիոյի երկու շարժիչ, 2 ջութակ և basso continuo։

Կոմպոզիտորի կենդանության օրոք հրատարակվել են միայն երկու ստեղծագործություններ՝ «ֆանտազիա հեքսահորդով» (Հռոմ, 1650), և պիես՝ «Ֆուգաներ և կապրիսներ» ժողովածուից (Փարիզ, 1660):

Ֆրոբերգերի աշխատանքը ազդել է Դիտրիխ Բուկստեհուդեի, Գեորգ Բյոեմի, Յոհան Պախելբելի և Յ․ Ս․ Բախի վրա:

Հրատարակչական աշխատանքներ

• Neue Ausgabe sämtlicher Clavier- und Orgelwerke, herausgegeben von Siegbert Rampe. Kassel: Bärenreiter, 1993—2014 (содержит также полный каталог сочинений Фробергера, условное сокращение FbWV; издание продолжается)

1. Libro secondo (1649)

2. Libro quarto (1656); Libro di capricci e ricercate (ca. 1658)

3/1. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Partiten und Partitensätze, Teil 1

3/2. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Partiten und Partitensätze, Teil 1b = Keyboard and organ works from copied sources. Partitas and partita movements, Part 1b

4/1. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Partiten und Partitensätze, Teil 2 = Keyboard and organ works from copied sources. Partitas and partita movements, Part 2

4/2. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Partiten und Partitensätze, Teil 3 = Keyboard and organ works from copied sources. Partitas and partita movements, Part 3

5/1. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Toccaten

5/2. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Polyphone Werke

6/1. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Neue Quellen, neue Lesarten, neue Werke, Teil 1

6/2. Clavier- und Orgelwerke abschriftlicher Überlieferung. Neue Quellen, neue Lesarten, neue Werke, Teil 2

7. Ensemblewerke und Verzeichnis sämtlicher Werke = Works for ensemble and catalogue of the complete works

Գրականություն

• Siedentopf H. Studien zur Kompositionstechnik J. J. Frobergers. Tübingen, 1978.
• Asperen B. van. A new Froberger manuscript // Journal of Seventeenth-Century Music 13 (2007).

Արտաքին հղումներ

• Список сочинений Фробергера (англ.)
• Asperen B. van. A new Froberger manuscript (2008)