Հովհաննես Կոզեռն
Հովհաննես Կոզեռն | |
|---|---|
| Ծնվել է | 10-րդ դար Տարոն, Մեծ Հայք |
| Մահացել է | 11-րդ դար Երևան |
| Մասնագիտություն | պատմաբան |
Հովհաննես Կոզեռն Տարոնացի (ծննդյան և մահվան թվականները անհայտ), 11-րդ դարի առաջին կեսի հայ գիտնական, տոմարագետ։ Կրել է «հայոց վարդապետ» պատվանունը։ Երևանի ամենահին գերեզմանատունը (այժմ՝ թաղամաս), որտեղ թաղված է եղել Կոզեռնը[1], կրում էր նրա անունը, իսկ Կոնդում նրա անվամբ կա փողոցը։
Բովանդակություն
Գործունեությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1022 թվականին հայոց կաթողիկոսի հետ այցելել է Տրապիզոն, որտեղ Հայոց թագավորի անունից բանակցություններ են վարել Բարսեղ Բ կայսեր հետ՝ Հովհաննես-Սմբատ Բագրատունու մահից հետո նրա թագավորության հողերը Բյուզանդիային հանձնելու շուրջ։
Կաթողիկոսները, ինչպես նաև հայ ու բյուզանդացի թագավորները նրան դիմել են արևի խավարումների ու երկրաշարժերի պատճառները հասկանալու համար։[2] Այսպես Մաթեոս Ուռհայեցին գրում է, որ բյուզանդական Վասիլ կայսրը դիմում է հայոց Հովհաննես թագավորին (1020-1042), որպեսզի Հովսեփ Ընծայեցում ու Հովհաննես Կոզեռնին ուղարկի Կոնստանդնուպոլիս՝ զատկի տոնի խաթարման պատճառները հասկանալու համար։ [3]
Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մաթևոս Ուռհայեցու հավաստմամբ Հովհաննես Կոզեռնը հեղինակել է հետևյալ երկերը, որոնք չեն պահպանվել.
- «Գիր հավատոց»
- «Պատմութիւն Բաքրատունեաց»
Գրել է տոմարագիտական աշխատություններ, դրանց թվում.
- «Մեկնութիւն տոմարի»
Նրան է վերագրվել «Տեսիլ» վերտառությամբ անվավեր գրվածքը, որը սակայն ստեղծվել է Կոզեռնի մահից հետո, թուրք-սելջուկների տիրապետության շրջանում և արտահայտում է քրիստոնյա տերությունների օգնությամբ Հայաստանը թուրք - սելջուկների լծից ազատագրելու ակնկալություններ, ուստի դրա իսկական հեղինակը հավանաբար շահարկել է Հովհաննես Կոզեռնի անունը։
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հովհաննես Կոզեռնի անունով Երևանի Կոնդ թաղամասում կոչվում է փողոց:
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Առաքել Դավրիժեցի, «Պատմություն», Երևան, Սովետական գրող, 1988, էջ 248
- ↑ Ղաֆադարյան Կարո (1975)։ Երևան․ միջնադարյան հուշարձանները ու վիմական արձանագրությունները։ Երևան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի հրատարակչություն։ էջ 49
- ↑ Ուռհայեցի Մաթևոս (1898)։ Ժամանակագրություն, Բ տպագրություն։ Վաղարշապատ։ էջեր 67–74
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
