Կոպի լուվակ
| Կոպի լուվակ | |
|---|---|
 | |
| Ծագման երկիր |  Ինդոնեզիա |
 Kopi Luwak Վիքիպահեստում | |
Կոպի լուվակ[1] կամ կոպի լյուվակ (ինդոն.՝ kopi luwak[2]), սուրճի տեսակ, որն արտադրվում է մուսանգներին սուրճի հատիկները կերակրելով և դրանք նրանց արտաթորանքից զատելով։ Այս սուրճն արդյունաբերական ծավալներով արտադրվում է Ինդոնեզիայում, Ֆիլիպիններում (որտեղ կոչվում է նաև «Կապե Ալամիդ»), Հարավային Հնդկաստանում և Վիետնամում[3] (վիետ․՝ Cà phê chồn [չոն սուրճ][4])։ Կոպի լուվակն աշխարհի ամենաթանկ սուրճերից մեկն է․ նրա մեկ կիլոգրամն արժե մոտ 550 եվրո/700 դոլար։
Արտադրության առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոպի լուվակ սուրճի հատիկների արտադրության գործընթացը հետևյալն է․ մուսանգները (Paradoxurus hermaphroditus, վիվերների ընտանիքի կենդանի) ուտում են սրճենու հասած պտուղները (սուրճի բալեր), մարսում են սուրճի հատիկները շրջապատող միջուկը և արտաթորում սուրճի հատիկները, որոնք այնուհետև հավաքում են մարդիկ, լվանում և չորացնում արևի տակ։
Կոպի լուվակի յուրահատուկ համը բացատրվում է թթվային և ֆերմենտային ազդեցության համադրությամբ։ Մուսանգների ստամոքսաղիքային համակարգով պտուղների անցնելու ժամանակ նրանց ստամոքսահյութը և մարսողական ֆերմենտները թափանցում են պտուղի էնդոկարպի միջով և քայքայում պահուստային սպիտակուցները։ Այս ազդեցության արդյունքում պեպտիդային շղթաները կրճատվում են, ինչը հանգեցնում է ամինաթթվային բաղադրության փոփոխության և ազդում սուրճի հատիկների բույրի վրա։ Բովելու ընթացքում հատիկների սպիտակուցները ենթարկվում են Մայարի ռեակցիային։ Հատիկների վրա կարող են ազդել նաև ստամոքսաղիքային համակարգի բակտերիաները և մուսանգի գեղձերի անջատումները, որոնց կազմի մեջ կա ցիբետին[5]։ Քանի որ համարվում է, որ մուսանգն ընտրում է սուրճի միայն ամենահասած և համեղ պտուղները, դա կարող է նվազեցնել վերջնական արտադրանքի դառնությունը ածիկացման գործընթացի հաշվին։ Կաթնասունների մարսողական համակարգի միջով անցնում է նաև որոշ այլ էլիտար ապրանքանիշերի (օրինակ՝ «Սև փղոսկր») սուրճը։
Համարվում է, որ մուսանգներն ընտրում են սուրճի միայն ամենահասած և համեղ բալերը, իսկ այս սուրճի արտադրությունը չի գերազանցում տարեկան մի քանի հարյուր կիլոգրամը։ Այնուամենայնիվ, ներկայում սուրճի այս տեսակը հաճախ արտադրվում է արդյունաբերական մասշտաբներով հատուկ ֆերմաներում։ Նման ֆերմաներում կենդանիներին պահում են վանդակներում և զրկում են ճյուղերով ազատ տեղաշարժվելու և սուրճի լավագույն պտուղները փնտրելու հնարավորությունից[6][7][8]։ Ակնհայտ է, որ անազատության մեջ մուսանգները, որոնք նաև գիշատիչներ են, չեն կարողանում ընտրել ամենահասած պտուղները և ստիպված են ուտել այն, ինչ նրանց տալիս է աշխատակազմը։ Ֆերմաների պայմաններում մուսանգների սննդակարգը տարբերվում է բնականից, ինչը կարող է ազդել նաև ըմպելիքի համի վրա։ Բացի այդ, մշակվել են սուրճին ցիբետինով արհեստական բույր հաղորդելու մեթոդներ[9]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Մուսանգը սրճենու ճյուղերի վրա պտուղներն ուտելիս -
Կոպի լուվակի հատիկները չորանում են արևի տակ -
Փաթեթավորված կոպի լուվակը
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Много творчества ради пары глотков: самый дорогой кофе в мире | РИА Новости». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 11-ին.
- ↑ «Կոպի» բառը մալայերենի ինդոնեզական բարբառով նշանակում է «սուրճ», իսկ «լուվակ» բառը մուսանգի տեղի անվանումն է
- ↑ «Кофе Лювак во Вьетнаме». tt.guru. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 5-ին.
- ↑ Cà phê chồn(վիետ.) // Wikipedia tiếng Việt. — 2017-05-17.
- ↑ «Экскременты животных делают кофе самым дорогим в мире». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ «Coffee at a price difficult to digest — Los Angeles Times». Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 4-ին.
- ↑ «YouTube — Extreme Coffee — Sumatra». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ «Гурманы или живодёры? Как делают самый дорогой кофе мира». Русская служба Би-би-си. 2013 թ․ սեպտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
- ↑ «Kopi Luwak coffee FAQ's | Real Kopi Luwak». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Гурманы или живодеры? Как делают самый дорогой кофе мира». Русская служба Би-би-си. 2013 թ․ սեպտեմբերի 17. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.