Կոլումբոսյան ձու
Կոլումբոսյան ձու (անգլ.՝ Columbus' egg), թևավոր արտահայտություն, որ նշանակում է դժվար իրադրությունից դուրս գալու անսպասելի հեշտ ելք։
Ավանդության համաձայն` երբ Քրիստափոր Կոլումբոսը կարդինալ Գոնսալես դե Մենդոսի հրավիրած ճաշկերույթի ժամանակ պատմել է, թե ինչպես է հայտնաբերել Ամերիկան, ներկաներից մեկն ասել է. «Ի՞նչը կարող է ավելի հեշտ լինել, քան նոր երկիր բացահայտելը»։ Որպես պատասխան Կոլումբոսը առաջարկել է հասարակ մի խնդիր` ձուն կանգնեցնել ուղղահայաց։ Երբ ներկաներից ոչ մեկը չի կարողանում դա անել, Կոլումբոսը, ձուն վերցնելով, ջարդում է այն մի ծայրից և դնում սեղանի վրա` ցույց տալով, որ դա իրականում շատ հեշտ էր։ Դա տեսնելով` բոլորն ընդդիմանում են` ասելով, որ այդպես բոլորն էլ կարող էին։ Այդ ժամանակ Կոլումբոսը պատասխանում է. «Տարբերությունն այն է, որ դուք կարող էիք դա անել, իսկ ես դա արեցի»։
Արտահայտության ծագման այլ տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հնարավոր է, սակայն, որ այս դրվագը, որ առաջին անգամ նկարագրվել է իտալացի ճանապարհորդ Ջիրոլամո Բենցոնիի «Նոր աշխարհի պատմություն» գրքում (1565), ընդամենը լեգենդ է, քանի որ համանման պատմություններ հայտնի են եղել Իտալիայում և Իսպանիայում Կոլումբոսից շատ առաջ[1]։ Իսպանիայում «կոլումբոսյան ձու» արտահայտության օրինակով գործածվում է «Խուանելոյի ձու» արտահայտությունը (անգլ.՝ huevo de Juanelo), որը կիրառվել է խրթին հարցը պարզ ձևով լուծելու իմաստով։ Նման դրվագներ կան նաև իսպանացի դրամատուրգ Կալդերոնի «Անտեսանելի կինը» և արվեստի իտալացի տեսաբան Ջորջո Վազարիի «Առավել հայտնի նկարիչների, քանդակագործների կյանքի նկարագրություններ» գրքերում[2]։ Վազարին պատմում է, թե ինչպես աշխարհի տարբեր կողմերից 1421 թվականին Ֆլորենցիա են գալիս շատ ճարտարապետներ, որպեսզի լուծեն Սանտա Մարիա դել Ֆիորե տաճարի գմբեթի կառուցման հարցը։ Ճարտարապետ Ֆելիպե Բրունելեսկին (1377-1446) իր առաջարկը չի ներկայացնում ընդհանուր ժողովին` փոխարենն առաջարկելով, որ գմբեթը կառուցի այն մարդը, ով կարող է ձուն կանգնեցնել սեղանին։ Միայն ճարտարապետը ինքն է կարողանում դա կատարել վերոնշյալ ձևով, ինչից հետո տաճարի գմբեթը նմանեցնում են մի կողմը հատած ձվի։
Դրսևորումներ հանրամատչելի մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Իսպանիայի Սան Անտոնիո Աբադ քաղաքում կա կոտրված ձու ներկայացնող քանդակ, որը խորհրդանշում է Կոլումբոսի կողմից Ամերիկայի հայտնաբերումը։
- Columbus Files անիմեի Lupin III մասում ձուն հանդիսանում է հնագիտական թանկարժեք գտածո, որ պատկանել է հենց Կոլումբոսին։
- Հոլանդական «Գործարք» ֆիլմում (2012) ներկայացվում է կոլումբոսյան ձվի պատմությունը։
- Ֆրենսիս Սքոթ Ֆիցջերալդի «Մեծն Գեթսբին» գրքում բնության տեսարանի նկարագրության ժամանակ օգտագործվում է «կոլումբոսյան ձու» արտահայտությունը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոլումբոսյան ձու» հոդվածին։ |
|
