Կիրա Սարաջևա
| Կիրա Սարաջևա | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 15, 1910 Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն |
| Երկիր |  Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հուլիսի 8, 2003 (92 տարեկան) Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | երաժիշտ և մանկավարժ |
| Պարգևներ |    և  |
Կիրա Կոստանդինի Սարաջևա (օգոստոսի 15, 1910, Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 8, 2003, Մոսկվա, Ռուսաստան), հայ տավղահարուհի, մանկավարժ։ ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (1958), Կոստանդին Սարաջևի դուստրը, Կոնստանտին Սարաջևի քույրը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրա Սարաջևան ծնվել է 1910 թվականի օգոստոսի 15(28)-ին Մոսկվայում, հայտնի երաժիշտ, ջութակահար, դիրիժոր, կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր Կոնստանտին Սոլոմոնովիչ Սարաջևի և Զոյա Բորիսովնա Սարաջևայի ընտանիքում։ Քույրերից Ադան տավիղ է նվագել Մեծ թատրոնի նվագախմբում, Թամարան ջութակ է նվագել Մոսկվայի ֆիլհարմոնիայի նվագախմբում։ Կիրան նույնպես վաղ մանկությունից երաժշտական տաղանդ է ցուցաբերել։ Սկզբում նա սովորել է դաշնամուր նվագել, իսկ հետո ընտանիքի ընկերոջ՝ ջութակահար Գեորգի Դուլովի խորհրդով սկսել է սովորել տավիղ նվագել[1]։
Կիրա Սարաջևան սովորել է Մոսկվայի երաժշտական դպրոցում, 1930 թվականին ավարտել է Մոսկվայի պետական կոնսերվատորիայի տավիղի բաժինը, որտեղ սովորել է Նիկոլայ Գավրիլովիչ Պարֆյոնովի[2]՝ հայտնի տավղահար և Ռուսաստանի տավղահարության դպրոցի հիմնադիր Ալեքսանդր Սլեպուշկինի[3] սանի դասարանում։ Սովորելու տարիներին որպես մենակատար հանդես է եկել համերգներով։ 1932 թվականին դարձել է ԽՍՀՄ համամիութենական պետական ռադիոյի, 1934 թվականին՝ Մոսկվայի Կ. Ս. Ստանիսլավսկու և Վ. Ի. Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի անվան երաժշտական թատրոնի, 1936-1971 թվականներին՝ Մեծ թատրոնի նվագախմբերի առաջին տավղահարուհի և մենակատար։ 1937-1939 թվականներին դասավանդել է Մոսկվայի երաժշտական դպրոցում, 1937-1941 թվականներին դրան զուգահեռ դասավանդել է Գնեսինների անվան երաժշտական ուսումնարանում, 1945-1953 թվականին՝ Մոսկվաի պետական կոնսերվատորիային կից Կենտրոնական երաժշտական դպրոցում, 1954-1990 թվականին՝ Գնեսինների անվան երաժշտական ակադեմիայում (1970 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ Կիրա Սարաջևայի տասնյակ ուսանողները հետագայում աշխատել են Մոսկվայում, Կրասնոյարսկում, Եկատերինբուրգում, Նովոսիբիրսկում, Լուգանսկում, Սարատովում, ինչպես նաև Ուկրաինայում, Հայաստանում, Ղազախստանում, Մակեդոնիայում և Իսրայելում։
Տավիղի համար գործիքավորել է մի շարք կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ։ Հեղինակել է «Տավղահարի կատարողական վարպետության մասին» (ռուսերեն, 2001) գիրքը։
Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշաններով (25 մայիսի, 1976)[4] և «Պատվո նշան» (27 մայիսի, 1951)[5],ինչպես նաև մեդալներով[1]։
Կիրա Սարաջևան մահացել է 2003 թվականի հուլիսի 8-ին Մոսկվայում, որտեղ էլ թաղվել է[6]։
Մոսկվայում անցկացվում է Կ. Սարաջևայի անվան պատանի տավղահարների բաց մրցույթ[1]։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայրը՝ Կոնստանտին Սարաջև (1877-1954), խորհրդային դիրիժոր, մանկավարժ, երաժշտական, հասարակական գործիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1945), Աշխատանքի հերոս (1921),
- Եղբայրը՝ Կոնստանտին Սարաջև, (1900-1942), երաժշտության տեսաբան, կոմպոզիտոր,
- Քույրը՝ Ադա Սարաջևա (Էլդարովա, 1908-1996), տավղահարուհի, Մոսկվայի Մեծ թատրոնի նվագախմբի մենակատարուհի,
- Թոռնուհի՝ Օլգա Ալեքսանդրովա Էլդարովա (ծնվ.՝ 08.10.1956), տավղահարուհի, երկու միջազգային մրցույթների դափնեկիր,
- Զարմուհին՝ Նատալյա Իվանովնա Պոպովա (1924-2014), տավղահարուհի, ՀՀ վաստակավոր արտիստ, Երևանի օպերայի և բալետի թատրոնի նվագախմբի մենակատարուհի, 1975-1988 թվականներին դասավանդել է ԵՊԿ-ում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Московский открытый конкурс юных арфистов имени К. К. Сараджевой
- ↑ Парфёнов Николай Гаврилович
- ↑ Кира Константиновна Сараджева
- ↑ «Указ Президиума Верховного Совета СССР от 25 мая 1976 года «О награждении орденами и медалями СССР работников Государственного академического Большого театра СССР»» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 7-ին.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 27 мая 1951 года «О награждении орденами и медалями СССР артистов и художественно-технических работников Государственного ордена Ленина Академического Большого театра СССР»
- ↑ «САРАДЖЕВА (Сараджян) Кира Константиновна (1910—2003)». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 17-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կիրա Սարաջևա (ռուս.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Հայ երաժշտության հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|