Կատա Դալստրյոմ
| Կատա Դալստրյոմ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 18, 1858[1][2] |
| Ծննդավայր | Dalhems parish, Norra Tjust, Շվեդիա[1] |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 11, 1923[1][2] (64 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ստոկհոլմ քաղաք, Over-Governors office, Շվեդիա[1] |
| Գերեզման | Հյուսիսային գերեզմանատուն[3][4] |
| Քաղաքացիություն |  Շվեդիա[5] |
| Մասնագիտություն | գրող, agitator և քաղաքական գործիչ |
| Ամուսին | Gustaf Dalström?[1][2] |
| Ծնողներ | հայր՝ Johan Oscar Carlberg?[1][2] |
| Կուսակցություն | Շվեդիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն[1] |
| Անդամություն | Tolfterna? |
| Երեխաներ | Ruth Stjernstedt? |
 Kata Dalström Վիքիպահեստում | |
Աննա Մարիա Կատարինա «Կատա» Դալստրյոմ (շվեդերեն՝ Kata Dalström, ի ծնե՝ Կարլբերգ, Carlberg, դեկտեմբերի 18, 1858[1][2], Dalhems parish, Norra Tjust, Շվեդիա[1] - դեկտեմբերի 11, 1923[1][2], Ստոկհոլմ քաղաք, Over-Governors office, Շվեդիա[1]), շվեդ սոցիալիստ և գրող, հայտնի է որպես Շվեդիայում «սոցիալիստական բանվորական շարժման մայր»[6]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կատա Դալստրյոմը ծնվել է 1858 թվականի դեկտեմբերի 18-ին հարուստ պրոֆեսորի ընտանիքում։ Նրա հայացքները ձևավորվել են Էլլեն Կեյի և Կնուտ Վիկսելլի մտավոր շրջանում, որոնք տանում էին նախ ազատականությանը, իսկ այնուհետև սոցիալիզմին։ 1870-1880-ական թվականներին ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Շվեդիայում արմատական բուրժուական կանանց շարժմանը։ Զբաղվել է սոցիալական աշխատանքով, երեխաներին և երիտասարդ մայրերին օգնություն ցուցաբերելով, ինչպես նաև մշակույթի պատմությամբ։
1894-1917 թվականներին եղել է Շվեդիայի սոցիալ-դեմոկրատական աշխատանքային կուսակցության ակտիվիստ։ Համագործակցել է «Socialdemokraten», «Stormklockan» և «Politiken» սոցիալիստական հրատարակչությունների հետ։ Մասնակցել է կուսակցության համագումարներին 1897 թվականին Ստոկհոլմում, 1900 թվականին Մալմյոյում և 1902 թվականին նորից Ստոկհոլմում։ 1900-1905 թվականներին եղել է Շվեդիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության (ՇՍԴԿ) գործկոմի անդամ՝ դառնալով շվեդական կուսակցությունների ղեկավարությանը մասնակցած առաջին կինը։ 1910 թվականին Կոպենհագենում կայացած Սոցիալիստական միջազգային կոնգրեսում եղել է շվեդական պատվիրակության անդամ։
1898 թվականից մասնակցել է արհմիութենական աշխատանքներին։ 1902 թվականից ներառված է եղել համաշվեդական գործադուլային կոմիտեի կազմում, ներգրավվել է 1905, 1908 և 1911 թվականների խոշոր գործադուլների կազմակերպմանը։ Համարվել է Շվեդիայի բանվորական շարժման ամենաուժեղ և հանրաճանաչ ագիտատորներից մեկը։ Հանդես է եկել Շվեդիայի և Նորվեգիայի միացյալ թագավորության դադարեցման և Շվեդիայից Նորվեգիայի անկախացման օգտին։
Չնայած Կատա Դալստրյոմը, լինելով անարխիզմի հակառակորդ, սատարել է Կարլ Բրանտինգին ընդդեմ Հինկե Բերգեգրենի, բայց միշտ պատկանել է սոցիալ-դեմոկրատների ձախ թևին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ միացել է Ցիմերվալդի ձախերին[6]։
1917 թվականին միացել է Շվեդիայի կոմունիստական կուսակցությանը։ Կատա Դալստրյոմը մասնակցել է Կոմինտերնի 2-րդ կոնգրեսի աշխատանքներին (Մոսկվա, 1920)։ Այնուամենայնիվ, նա անհանգստացած էր ԽՍՀՄ-ում աճող հակաժողովրդավարական տենդենցներից և Ցետ Հյոգլունդի հետ հեռացել է կոմունիստական կուսակցությունից՝ մնալով բավականին արմատական ձախ դիրքերում։
Կոմունիստական կուսակցության հետ անհամաձայնության պատճառների թվում էր նաև կրոնական հարցը. որպես տոլստոյականության և քրիստոնեական կոմունիզմի կողմնակից՝ Դալստրյոմը սոցիալիստական գաղափարները գտել է միանգամայն համատեղելի քրիստոնեական վարդապետության հետ և պաշտպանել է վերադարձը «սկզբնական քրիստոնեությանը» («Կոմունիստը կարո՞ղ է լինել քրիստոնյա» հարցին նա պատասխանել է. «Իսկ կապիտալիստը կարո՞ղ է քրիստոնյա լինել»[6]): Իր կյանքի վերջում նա իրեն հայտարարել է բուդդիստ[6]։
Դալստրյոմը գրել է մի շարք աշխատանքներ Շվեդիայի բանվոր դասակարգի դրության մասին, գեղարվեստական ստեղծագործություններ, աշխատանքներ սկանդինավյան դիցաբանության և լեգենդների վերաբերյալ, ինչպես նաև շվեդերեն է թարգմանել Կարլ Մարքսի որոշ աշխատանքներ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Anna Maria Katarina (Kata) Dalström (швед.) — 1917.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Anna Maria Katarina (Kata) Dalström 1858-12-18 — 1923-12-11 Författare, agitator
- ↑ Dalström, ANNA MARIA KATARINA — Svenskagravar.se.
- ↑ Sten nr 196 – Kata Dahlström
- ↑ LIBRIS — 2018.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Anna Maria Katarina (Kata) Dalström, urn:sbl:17232, Svenskt biografiskt lexikon, hämtad 2015-11-17.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||
