Jump to content

Խուռիներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խուռիներ
Ընդհանուր քանակ
Բնակեցում
Հայկական լեռնաշխարհ, Հյուսիսային Միջագետք, Հարավային Անդրկովկաս
Լեզու(ներ)
խուռիերեն
Հավատք(ներ)

Խուռիներ (նաև խուրրիներ), հնագույն ժողովուրդներից մեկը Առաջավոր Ասիայում։ Մ. թ. ա. IV—III հազարամյակներում բնակվել են Հյուսիսային Միջագետքում, Հայկական լեռնաշխարհում և Անդրկովկասի հվ. շրջաններում։

Խուռիական մշակույթի նմուշ

Մ.թ.ա. III—II հազարամյակներում տարածվել են Միջերկրականի արևելյան ափերը՝ մինչև Պաղեստին (այստեղ հայտնաբերել են Հայկական լեռնաշխարհի մշակույթի նման մշակույթ (այսպես կոչված, Կիրբեթ-Կերաքյան մշակույթ)), Եփրատի վերին հոսանքի շրջանը, ուր ապրել են խեթա-լուվիացիների հարևանությամբ, Ասորեստան և Բաբելոն։ Մ.թ.ա. XVI—XIII դդ. խուռիները Հյուսիսային Միջագետքում ստեղծել են Միտաննի պետությունը, որը էական դեր է խաղացել Առաջավոր Ասիայի քաղաքական և մշակութային կյանքում՝ սերտ հարաբերություն ունենալով Խեթական պետության, Ասորեստանի, Բաբելոնի, Եգիպտոսի և Հայկական լեռնաշխարհի հետ։ Հայտնի է, որ ուրարտացիները աքքադացիների և խուռիների հետ պատկանել են արմենոիդ խմբին[1]։

Խուռիների ազդեցությունը Հայկական լեռնաշխարհում արտահայտվում է Վանաձորի, Լճաշենի և Թռեղքի բրոնզեդարյան մշակույթում։ Միտաննիի անկումից հետո խուռիները առաջատար տեղ են գրավել մի շարք մանր պետություններում, այդ թվում՝ Հայկական լեռնաշխարհի հարավում և հնարավորություն կա, որ դա Շուբրիան էր[2]։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Խաչատրյան Ա., Հայաստանի սեպագրական շրջանի քննական պատմություն, Ե., 1933
  • Вулстан, Дэвид. «Постройка вавилонской арфы», Ирак 30 (1968): 215–28
  • Хачикян М. Л., Шумеро-хурритский словарь из Рас-Шамры как источник по хурритской диалектологии, «Вестник древной истории», 1975, № 3

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Н. А. Кисляков, А. И. Першиц // Народы Передней Азии // Изд-во Академии Наук СССР, 1957 — стр. 49 — Всего страниц: 613
  2. von Dassow, Eva, (2022). "Mittani and Its Empire", in Karen Radner, Nadine Moeller, D. T. Potts (eds.), The Oxford History of the Ancient Near East, Volume III: From the Hyksos to the Late Second Millennium BC, Oxford University Press, pp. 467, 469.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խուռիներ» հոդվածին։