Խուռիներ
 |
Ուշադրություն, այս հոդվածը կամ հոդվածի բաժինը փաստերի և տեղեկությունների ճշտման կարիք ունի։ Քննարկման էջում պետք է լրացուցիչ բացատրություններ լինեն |
| Խուռիներ | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Ընդհանուր քանակ | |||
| Բնակեցում | |||
| |||
| Լեզու(ներ) | |||
| խուռիերեն | |||
| Հավատք(ներ) | |||
Խուռիներ (նաև խուրրիներ), հնագույն էթնիկ խումբ Առաջավոր Ասիայում։ Մ. թ. ա. IV—III հազարամյակներում բնակվել են Հյուսիսային Միջագետքում, Հայկական լեռնաշխարհում և Անդրկովկասի հվ. շրջաններում։
Մ.թ.ա. III—II հազարամյակներում տարածվել են Միջերկրականի արևելյան ափերը՝ մինչև Պաղեստին (այստեղ հայտնաբերել են Հայկական լեռնաշխարհի մշակույթի նման մշակույթ (այսպես կոչված, Կիրբեթ-Կերաքյան մշակույթ)), Եփրատի վերին հոսանքի շրջանը, ուր ապրել են խեթա-լուվիացիների հարևանությամբ, Ասորեստան և Բաբելոն։ Մ.թ.ա. XVI—XIII դդ. խուռիները Հյուսիսային Միջագետքում ստեղծել են Միտաննի պետությունը, որը էական դեր է խաղացել Առաջավոր Ասիայի քաղաքական և մշակութային կյանքում՝ սերտ հարաբերություն ունենալով Խեթական պետության, Ասորեստանի, Բաբելոնի, Եգիպտոսի, Հայկական լեռնաշխարհի հետ։
Խուռիների ազդեցությունը Հայկական լեռնաշխարհում արտահայտվում է Վանաձորի, Լճաշենի, Թռեղքի բրոնզեդարյան մշակույթում։ Խուռիների էթնիկական տարրը դեր է խաղացել հայ ազգի կազմավորման ընթացքում՝ դառնալով նրա ֆիզիկական-մարդաբանական հիմնական տարրը։ Միտաննիի անկումից հետո խուռիները առաջատար տեղ են գրավել մի շարք մանր պետություններում, այդ թվում՝ Հայկական լեռնաշխարհի հարավում գտնվող Շուբրիայում (Շուպրիա, որի անունը ծագում է խուռիների երկրի երկրորդ՝ Շուբարաու անունից)։
Ք․ա․ XIII-րդ դարում ուրարտացիները, խուռիները և լուվիացիները ձուլվեցին միմյանց հետ, և ստեղծվեց հայ ժողովուրդը, որին օտարները անվանում են «արմեններ», իսկ ինքնավանումն է «հայ»[1]։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Խաչատրյան Ա., Հայաստանի սեպագրական շրջանի քննական պատմություն, Ե., 1933
- Дьяконов И. М., Предыстория армянского народа, E., 1968
- Хачикян М. Л., Шумеро-хурритский словарь из Рас-Шамры как источник по хурритской диалектологии, «Вестник древной истории», 1975, № 3
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 102)։ 
|
- ↑ Լեո «Հայոց Պատմություն» առաջին հատոր. Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 196. էջեր 246–262.