Լահիջան

Բնակավայր
Երկիր	Իրան
ԲԾՄ	4 մետր
Բնակչություն	167 544 մարդ (2016)
Հեռախոսային կոդ	0141
Պաշտոնական կայք	lahijan.ir(պարս.)
	Լահիջան (Իրան)
	Լահիջան (Իրան)
	Լահիջան Վիքիպահեստում

Լահիջան (պարսկերեն՝ لاهیجان), քաղաք Իրանում՝ Գիլան նահանգում։ Հայտնի է որպես իսլամական աշխարհի զբոսաշրջային մայրաքաղաք^[2]։ Քաղաքը Լահիջան շահրեստանի կենտրոնն է, Արևելյան Գիլանի ամենամեծ բնակավայրը, բնակչության թվով Իրանի 95-րդ քաղաքը։ Այն գտնվում է նախալեռներում, իսկ շրջակա բլուրները պատված են թեյի թփերով։ Քաղաքը գտնվում է Սեֆիդ գետից արևելք՝ 4 մետր բարձրության վրա։ Նախկինում քաղաքը եղել է ողջ նահանգի վարչական կենտրոնը (Դար ուլ Մուլք) և Գիլան Բիյահ-Պիշ շրջանի պատմական մայրաքաղաքը։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնական տեսարժան վայրերից պետք է առանձնացնել Շեյթան Կուհ լեռը, Լահիջան լճակը, Միր Սաֆա անտառապարկը, Սուստան լիճը, Ամիր Կալյայիե պահպանվող լիճը, որն ունի ավելի քան 1200 հա տարածք և գտնվում է Կասպից ծովի ափին՝ Լահիջանից 36 կմ դեպի հյուսիս-արևելք։ Այն բնակեցված է թռչունների, սողունների, ձկների և երկկենցաղների բազմաթիվ տեսակներով։

Քաղաքի պատմական հուշարձանները ներառում են Շեյխ Զահեդ Գիլանիի գերեզմանը, համամ Գոլշանը, Աքբարիյեի մզկիթը, Աղա Սեյեդ Ալի Քիի դամբարանը (Մուսա-Կազիմի հետնորդը) Լիյալման գյուղում, Շամս-ադ-Դինայի դամբարանը, Ամիր Շահիդի կամուրջը, Հաշթիի կամուրջը (աղյուսե կամուրջ)^[3]։

Լեզու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լահիջանի բնակիչների խոսակցական լեզուն գիլյակին է (բիահ-պիշ բարբառ), որը արտասանությամբ, բառերով և քերականական որոշ հատկանիշներով տարբերվում է գիլյակի Ռաշթից (բիահ-պաս)։ Բիահ-պիշ բարբառը տարբերվում է գալեշի բարբառից, որով խոսում են Գիլանի լեռնային շրջաններում^[4]։

Ժողովրդագրական դինամիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1996, 2006 և 2011 թվականների մարդահամարների համաձայն՝ Լահիջանի բնակչությունը կազմել է 53 122, 72 950 և 94 051 մարդ, որը այդ ժամանակահատվածում աճել է ընդամենը 1,8 անգամ։ 1996-2006 թվականներին քաղաքի բնակչությունը տարեկան միջին հաշվով աճել է 3,2 %-ով, իսկ 2006-2011 թվականներին աճի տեմպերը հասել են 5,2 %-ի։ Նույնիսկ ծնելիության ֆիզիոլոգիական առավելագույնի դեպքում հնարավոր չէ նման մեծ աճի հասնել։ Առավել ևս, որ Իրանի բոլոր շրջաններից Գիլանում նկատվում է ամենացածր ծնելիությունը, և այն հազիվ թե կտրուկ կարողանար աճել միայն Լահիջանում՝ հասնելով չափազանց բարձր մակարդակի, ուստի բնակչության դինամիկայի վրա որոշիչ ազդեցություն է ունեցել միգրացիան^[5]։