Ընկերական կազմակերպություն
Ընկերական կազմակերպություն (երբեմն կոչվում է փոխադարձ հասարակություն, առատաձեռն հասարակություն, եղբայրություն կազմակերպություն կամ ROSCA), երկկողմանի ընկերակցություն` ապահովագրության, կենսաթոշակների, խնայողության կամ կոոպերատիվ բանկային գործունեության նպատակներով։ Այն փոխադարձ կազմակերպություն կամ նպաստող միավորում է, որը բաղկացած է մի խումբ մարդկանցից, որոնք միանում են ընդհանուր ֆինանսական կամ սոցիալական նպատակի համար։ Ժամանակակից ապահովագրությունից և սոցիալական պետությունից առաջ ընկերական կազմակերպությունները ֆինանսական և սոցիալական ծառայություններ են մատուցում անհատների՝ ըստ նրանց կրոնական, քաղաքական կամ առևտրային պատկանելությունների։ Այս կազմակերպությունները լայն տարածում են գտել աշխարհի զարգացող երկրներում, որտեղ դրանք հիշատակվում են որպես ROSCA-ներ (շրջանառվող խնայողական և վարկային ընկերություններ), ASCA-ներ (կուտակային խնայողական և վարկային ասոցիացիաներ), հուղարկավորուն կազմակերպություն, ֆոնդերի ճյուղեր և այլն։
Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մինչ կառավարության և գործատուների լայնածավալ բժշկական ապահովագրության և այլ ֆինանսական ծառայությունների զարգացումը, ընկերական հասարակությունները կարևոր դեր են խաղացել շատ մարդկանց կյանքում։ Այս կազմակերպություններից շատերը դեռ գոյություն ունեն։ Որոշ երկրներում նրանցից ոմանք զարգացել են փոխադարձաբար ղեկավարվող խոշոր ֆինանսական հաստատություններում, որպես կանոն՝ ապահովագրական ընկերություններում, և կորցրել իրենց ունեցած սոցիալական և հանդիսավոր ոլորտները, մյուսներում` նրանք շարունակում են դեր ունենալ՝ հիմնված համերաշխության և ժողովրդավարության վրա՝ առանց շահույթ ստանալու նպատակի։ Եվրոպայում փոխշահավետ ընկերության ներկայիս դիրքը լավ է նկարագրված Եվրահանձնաժողովի 2012 թվականի զեկույցում[1]։ Առողջապահության փոխադարձ կապերն ամբողջ աշխարհում միավորվում են Association Internationale de la Mutualité-ի և Բրյուսելում տեղակայված առողջապահական փոխադարձ կապերի ասոցիացիայի միջոցով։
Մեծ Բրիտանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընկերական կազմակերպություններն այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Մեծ Բրիտանիան, ենթակա են նախապահպանական կանոնակարգի՝ իրենց անդամների ֆինանսական շահերը պաշտպանելու և նրանց խոստացած արտոնությունները ապահովելու համար, սակայն օրենսդրությունը ապահովագրական ընկերությունների համար կիրառվող օրենսդրությունից տարբերվում է։ Այլ երկրներում ընկերական կազմակերպությունները չունեն հատուկ իրավական կարգավիճակ, ինչը նշանակում է, որ նրանք պետք է համապատասխանեն նույն կանոններին և սահմանված կարգերին, ինչ շահույթ ունեցող ապահովագրական ընկերությունները[2]։
Որոշ դեպքերում, հատկապես Ամերիկայում, անդամները որպես կանոն վճարում են կանոնավոր անդամավճար և վարձում հանդիպումներ արարողություններին մասնակցելու համար։ Եթե անդամները հիվանդանան, նրանք պետք է ստանան միջոցներ, որը կօգնի նրանց կատարել իրենց ֆինանսական պարտավորությունները։ Կազմակերպությունը կարող է ունենալ բժիշկ, որը անդամի հետ կարող է անցկացնել անվճար խորհրդակցություն։ Անդամները կարող են այցելել` հուզական և այլ աջակցություն ցուցաբերելու համար (և հնարավոր է` ստուգելու, որ հիվանդ անդամը սիմուլյանտ չէ)։ Երբ անդամը մահանում է, հողարկավորության համար կարող են վճարել, իսկ օթյակի անդամները կարող են ներկա գտնվել հանդիսավոր հագուստով։ Հաճախ ազգակիցների համար մնում է որոշակի գումար։
Ընկերական կազմակերպությունները կարող են նաև կազմակերպել սոցիալական գործառույթներ, ինչպիսիք են պարերը, և ոմանք ունեցել են սպորտային թիմեր անդամների համար։ Նրանք երբեմն ներգրավվում են քաղաքական հարցերի մեջ, որոնք հետաքրքրում են նրանց անդամներին։ Մյուսները բացառապես լինում են ֆինանսական, քիչ սոցիալական կամ առանց սոցիալական գծի, դա ավելի բնորոշ է Մեծ Բրիտանիայում։ Առաջին փոխադարձ խնայողական բանկը, որը հիմնադրվել է 1810 թվականին Շոտլանդիայում, կոչվել է «Խնայողական և ընկերական կազմակերպություն»։ Վարկային միությունները և կազմակերպության այլ տեսակները ժամանակակից համարժեքներ են։
Friendly Society Brasses-ը գյուղական ընկերական կազմակերպությունների կամ ակումբների խորհրդանիշներն էին, որոնք տարածված Անգլիայի արևմուտքում 18-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարասկզբին։ Փողերի օգտագործումը` որպես խորհրդանիշ, հատկապես տարածված է Սոմերսեթում և հարակից երկրներում[3]։ The Museum of English Rural Life-ն ունի ավելի քան 900 ընկերական կազմակերպությունների փողերի հավաքածու։ Արույրների ձևավորումը երբեմն պայմանական է կամ երբեմն ներկայացնում է ակումբի հետաքրքրությունը, ինչպիսին է պանդոկը, որտեղ անցկացվում են հանդիպումները[4]։
Կանանց ընկերական կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանանց ընկերական կազմակերպություններն Անգլիայում` 19-րդ դարի ընթացքում եղել են ընկերական հասարակության հասարակ տեսակներ, ինչպես` Յորքի Կանանց ընկերական կազմակերպությունը, որը հիմնադրվել է 1788 թվականին Ֆեյթ Գրեյի և Քատերինա Քեպպի կողմից։ Գրեյն ու Քեպպը վարում էին աղջիկների դպրոցներ, և այս ընկերությունը նպատակ ուներ աջակցել նրանց[5]։
Ցուցակագրում և կանոնակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իռլանդիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իռլանդիայում ընկերական կազմակերպությունները գրանցվել են 1896–2014 թվականների Ընկերական ընկերության ակտերի համաձայն (ընկերությունների գրանցողը նաև ընկերական կազմակերպությունների, արդյունաբերական և տնտեսող հասարակությունների ու առևտրային միությունների գրանցողն է)[6]։
2014 թվականի «Ընկերական հասարակությունների և արդյունաբերական ու ապահովող հասարակությունների մասին» (Բազմակողմանի նախապատրաստում) օրենքը նախատեսում էր նոր բարեկամական ընկերությունների դադարեցում։ Արդյունքում ոչ մի նոր հասարակություն չէր կարող գրանցվել[7]։ Զգացվում էր, որ կազմակերպության ձևը գերազանցել է իր օգտակարությունը` հիմնականում վերը նշված պատճառներով։ Երբ նախարարի աշխատակազմն ուսումնասիրել է գրանցամատյանը, պարզվել է, որ նախորդ 9 տարիների ընթացքում գրանցվել է ընդամենը երեք նոր կազմակերպություն, քանի որ ավանդական ընկերական կազմակերպության բիզնեսի տեսակների օգտագործումն այլ վայրերում կարգավորվել էր։ Ըստ քննության, մնում էին հասարակության սպասարկման տեսակները (հիմնականում բանակ, մաքսատուն, gardaí և բանտի սպաներ)։ Մյուսներից շատերը կարող էին ակնկալել դադարեցնել առևտուրը, եթե անհրաժեշտ լիներ լրացուցիչ կամ նորմալ կարգավորող միջավայր (նման ընկերություններին, առողջապահությանը և այլ բիզնեսին (վարկային կազմակերպություններ)[8]։ 2014 թվականի ակտը նաև հաշվի էր առնում, որ գոյություն ունեցող կազմակերպությունները կարող են փոխառության ֆոնդ հիմնել ակտի մեկնարկից (2014 թվականի հուլիսի 28) հետո[9]։
Միացյալ Թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընկերական կազմակերպությունները գրանցված են «Ընկերական կազմակերպությունների մասին» 1974 թվականի ակտում կամ «Ընկերական կազմակերպությունների մասին» 1992 թվականի ակտում[10]։ Ընկերական կազմակերպության մասին 1974 թվականին գրանցված ակտում կան կազմակերպության հետևյալ տեսակները.
- ընկերական կազմակերպություններ
- աշխատող տղամարդկանց ակումբներ
- առատաձեռն կազմակերպություններ
- խոշոր եղջերավոր անասունների ապահովագրական կազմակերպություններ
- հատուկ լիազորված կազմակերպություններ
Այս կազմակերպությունների գործունեությունը տարբեր է, սակայն ներառում է.
- սոցիալական ակումբ վարելը,
- անդամներին հայեցողական արտոնություններ տրամադրելը, օրինակ ՝ հիվանդության կամ գործազրկության ժամանակ,
- մարզական ակումբ վարելը,
- կառավարում բաշխումը,
- խոշոր եղջերավոր անասունների ապահովագրություն։
Որոշ ընկերական կազմակերպություններ դեռ ղեկավարվում են 1974 թվականի ակտով, չնայած որ այդ ակտի տակ ոչ մի նոր կազմակերպություն չի կարող գրանցվել[10]։ Ընկերական կազմակերպությունների անդամները («Ընկերական կազմակերպությունների մասին» 1992 թվականի որոշմամբ) գրանցված են որպես միավորված անձինք և կարող են կնքել ապահովագրության պայմանագրեր։
Նմանատիպ կազմակերպությունները կոչվում են արդյունաբերական և տնտեսող ընկերություններ։ Նրանք առևտրային կամ կամավոր կազմակերպություններ են։ Մեծ Բրիտանիայում վերջերս կատարված իրավական զարգացումները ներառում են «Համագործակցության և Համայնքային Նպաստների Կազմակերպության մասին» 2014 թվականի որոշումը, որը վերանվանել է այս ընկերությունները` որպես կոոպերատիվ կամ համայնքային օգուտ ունեցող կազմակերպություններ։ Օրինակները ներառում են սպառողների համար կոոպերատիվների, բանվորների, գյուղատնտեսության և բնակարանների, աշխատող տղամարդկանց ակումբների, կանանց ինստիտուտների շուկաների, բաժնետիրական ընկերություններ, փոխադարձ ներդրումային ընկերություններ, բնակարանային ընկերություններ և որոշ սոցիալական ձեռնարկություններ։ Բազմաթիվ մարզական ակումբներ գրանցված են այս դրույթների համաձայն։
Ընկերական կազմակերպությունները, այլ փոխադարձ կազմակերպությունների կողքին, գրանցված են Ֆինանսական վարքի լիազորության մեջ[11]։ Կարգավորողը մինչև 2001 թվականի դեկտեմբերը բարեկամական կազմակերպությունների գրանցողն էր, իսկ դրանից մինչև 2013 թվականի ապրիլը՝ ֆինանսական ծառայությունների ղեկավարը[12]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 23-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) - ↑ P.H. Gosden, The friendly societies in England, 1815-1875 (Manchester University Press, 1961).
- ↑ Fuller, Margaret (1964). West Country Friendly Societies: An Account of Village Benefit Clubs and their Brass Pole Heads. Oakwood Press & University of Reading. էջ 119.
- ↑ «Allen, W.A. (polehead collector) - The Museum of English Rural Life». The MERL (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Records of the York Female Friendly Society - Archives Hub». archiveshub.jisc.ac.uk. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 11-ին.
- ↑ Companies Registration Office Արխիվացված 2017-11-14 Wayback Machine, 2013. Retrieved 8 April 2015.
- ↑ Cessation of Friendly Society registration in Ireland, IrishStatuteBook.ie
- ↑ Seanad Éireann - 02/Apr/2014 Food Provenance Bill 2013: Leave to Withdraw (Continued)
- ↑ http://www.irishstatutebook.ie/pdf/2014/en.si.2014.0356.pdf
- ↑ 10,0 10,1 «Financial Conduct Authority web-site». Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 18-ին.
- ↑ «Mutuals Public Register». Financial Conduct Authority. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 31-ին.
- ↑ «Particular bodies: friendly societies: meaning of friendly society (CTM40310)». Company Taxation Manual. HMRC. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 31-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ընկերական կազմակերպություն կատեգորիայում։ |