Էդո նահանգ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Ibilo road edo state -explorenigeria.jpg
ԵրկիրՆիգերիա Նիգերիա
Ներքին բաժանումAkoko Edo?[1][2], Etsako East?[1][2], Igueben?[1][2], Ikpoba Okha?[1][2], Oredo?[1][2], Orhionmwon?[1][2], Uhunmwonde?[1][2], Owan West?[1][2], Owan East?[1][2], Ovia South-West?[1][2], Ovia North-East?[1][2], Etsako Central?[1][2], Egor?[1][2], Esan South-East?[1][2], Esan North-East?[1][2], Esan West?[1][2], Esan Central?[1][2] և Etsako West?[1][2]
Հիմնադրված էօգոստոսի 27, 1991 թ.
Մակերես17 802 կմ²
Պաշտոնական լեզուանգլերեն
Բնակչություն▲4 235 595 մարդ (2016)[3]
Ժամային գոտիUTC+1
Փոստային դասիչ300001
Պաշտոնական կայքedostate.gov.ng
##Էդո նահանգ (Նիգերիա)
Red pog.png

Էդո նահանգ, Նիգերիայի 36 նահանգներից մեկը, որը գտնվում է երկրի հարավային շրջանում[4]։ 2006 թվականի ազգային մարդահամարի տվյալներով նահանգը դասվել է որպես 24-րդ բնակեցված նահանգը (3,233,366) Նիգերիայում[5]։ Նահանգի վարչական կենտրոն ու քաղաքը՝ Բենին Սիթին, Նիգերիայի չորրորդ ամենամեծ քաղաքն է և երկրի ռեզինատեխնիկական արդյունաբերության կենտրոնը[6][7]։ Էդո նահանգն ստեղծվել է 1991 թվականին նախկին Բենդել նահանգից։ Նահանգը հյուսիս-արևելքից սահմանակից է Կոգի նահանգին, արևելքից՝ Անամբրա նահանգին, հարավ-արևելքում՝ Դելտա նահանգին և արևմուտքում՝ Օնդո նահանգին[8]։

Էդո նահանգի ժամանակակից սահմանները ներառում են այն շրջանները, որոնք նախկինում եղել են տարբեր կայսրությունների և թագավորությունների վայրեր։ Ձևավորվել է 11-րդ դարում, Բենինի թագավորությունում։ Հնագույն Էդո քաղաքը, որն այժմ գտնվում է ժամանակակից Բենին Սիթի քաղաքում, եղել է աշխարհի որոշ հատակախորացման աշխատանքներ[9]։ 1897 թվականին Բրիտանական կայսրությունը պատժիչ արշավախումբ է իրականացրել տարածաշրջանում՝ ոչնչացնելով հնագույն Էդո քաղաքի մեծ մասը և տարածքը ներառելով Հարավային Նիգերիայի պրոտեկտորատի մեջ[10][11]։

Էդո նահանգը հիմնականում բնակեցված է Էդոիդ ժողովուրդներով, ներառյալ Էդո (կամ Բինի)[12], Էսան, Օուան և Աֆեմայ ժողովուրդները[13]։ Ամենատարածված Էդոիդ լեզուն էդո լեզուն է, որը սովորաբար խոսում են Բենին Սիթի քաղաքում[14]։ Քրիստոնեությունն առաջին անգամ ներկայացվել է տարածաշրջան պորտուգալացի միսիոներների կողմից 15-րդ դարում։ Քրիստոնեությունը գերիշխող կրոնն է Էդո նահանգում, որտեղ նաև զգալի թվով մահմեդականներ կան, չնայած ավանդական կրոնները նույնպես կիրառվում են[15]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բենդել նահանգը ձևավորվել է 1963 թվականի հունիսին Արևմտյան շրջանի Բենին և Դելտա նահանգներից։ Նրա վարչական կենտրոնը եղել է Բենին Սիթի քաղաքը[16]։ Այն վերանվանվել է գավառ 1966 թվականին, իսկ 1967 թվականին, երբ մյուս գավառները բաժանվել են մի քանի նահանգների, տարածքային առումով անփոփոխ է մնացել՝ դառնալով նահանգ[17]։

Նիգերիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ Բիաֆրանի ուժերը ներխուժել են նոր Միջին Արևմտյան նահանգ՝ Լագոս տանող ճանապարհին, փորձելով ստիպել արագ դադարեցնել պատերազմը։ Բիաֆրանի օկուպացիայի տակ գտնվող նահանգը հայտարարվել է որպես «Բենինի Հանրապետություն», քանի որ Նիգերիայի ուժերը պետք է հետ գրավեին տարածաշրջանը[18]։ Հանրապետությունը փլուզվել է հռչակագրից մեկ օր անց, երբ նիգերիական զորքերը գրավել են Բենին քաղաքը։ Էդո նահանգը ստեղծվել է 1991 թվականի օգոստոսի 27-ին, երբ Բենդել նահանգը բաժանվել է Էդո և Դելտա նահանգների[19]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամբողջ նահանգի բնակչությունը Բենին Սիթի քաղաքի հետ միասին, կազմում է մոտավորապես 8 միլիոն[20]։ Այն բաղկացած է չորս հիմնական էթնիկ խմբերից՝ մասնավորապես Էդո (Բինիս), Օուան, Էսան և Աֆեմայ (Էցակո և Ակոկո Էդո)։ Այնուամենայնիվ, նահանգն ունի մեծ թվով բնակիչներ ամբողջ երկրից և աշխարհից՝ իր կոսմոպոլիտ միտումների պատճառով։ Բենին Սիթի քաղաքը դարեր առաջ Աֆրիկա մայրցամաքի ուսումնասիրության ժամանակ եվրոպացիների առաջնահերթ ուղղություններից մեկն է եղել։ Այս կետերից մի քանիսը մնացել են պետության զբոսաշրջիկների համար նախանձելի գրավչություն[21]։

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդո նահանգի հիմնական էթնիկ խմբերն են Բինիսը, Էցակոն, Էսանները, Օուանները և Ակոկո Էդոսը[16]։ Գրեթե բոլոր խմբերն իրենց ծագումը բերել են Բենին Սիթի քաղաքից, հետևաբար խմբերի բարբառները տարբերվում են Բենին Սիթի քաղաքից նրանց հեռավորությունից։ Բինին խոսող մարդիկ, որոնք զբաղեցնում են նահանգի 18 տեղական ինքնակառավարման տարածքներից յոթը, կազմում են 57,54%, իսկ մյուսները հետևյալն են՝ Էսան (17,14%), Էցակո (12,19%), Օուան (7,43%) և Ակոկո Էդո (5,70%)[16]։ Այնուամենայնիվ, Իգբիրա խոսող համայնքները գոյություն ունեն Ակոկո Էդոյում, Իցեկիրի համայնքներում՝ Իկպոբա-Օխայում, ինչպես նաև Իջավ Իզոնս, Ուռհոբոս Օվիայի հյուսիսարևելյան և հարավ-արևմտյան տեղական ինքնակառավարման տարածքներում, հատկապես սահմանամերձ տարածքներում։ Բացի այդ, իգբո խոսող համայնքներ գոյություն ունեն Իգբանկեում (Իկա) Օրհիոնմվոն ԼԳԱ-ում[22]։

Տեղական ինքնակառավարման տարածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդո նահանգը բաղկացած է տասնութ (18) տեղական ինքնակառավարման տարածքներից։ Դրանք են՝

  • Ակոկո-Էդո
  • Էգոր
  • Կենտրոնական Էսան
  • Հյուսիսարևելյան Էսան
  • Հարավարևելյան Էսան
  • Արևմտյան Էսան
  • Կենտրոնական Էցակո
  • Արևելյան Էցակո
  • Արևմտյան Էցակո
  • Իգուեբեն
  • Իկպոբա-Օխա
  • Օրեդո
  • Օրհիոնմուոն
  • Հյուսիսարևելյան Օվիա
  • Հարավարևելյան Օվիա
  • Արևելյան Օուան
  • Արևմտյան Օուան
  • Ուհունմուոնդե

Էդո նահանգի համագումարի (հինգերորդ համագումարի) բաժանմունքի ցուցակ, 2013 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդո նահանգի համագումարի բաժանմունքի ցուցակը բաղկացած է քսանչորս (24) բաժիններից[23]՝

  • Ակոկո-Էդո
  • Հարավարևմտյան Օվիա
  • Օրհիոնմուոն I
  • Արևելյան Էցակո
  • Ուհունմուոնդե
  • Հարավ-արևելյան Էսան
  • Կենտրոնական Էսան
  • Արևմտյան Էսան
  • Իգուեբեն
  • Արևմտյան Օրեդո
  • Հարավ-արևելյան Էսան I
  • Իկպոբա-Օխա
  • Արևմտյան Էցակո I
  • Արևելյան Օուան
  • Օրհիոնմուոն II
  • Կենտրոնական Էցակո
  • Արևմտյան Օուան
  • Էգոր
  • Հյուսիսարևելյան Էսան II
  • Ակոկո-Էդո II
  • Հյուսիսարևելյան Օվիա II
  • Արևելյան Օրեդո
  • Հյուսիսարևելյան Օվիա I
  • Արևմտյան Էցակո II

Լեզուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլերենը նահանգի պաշտոնական լեզուն է։ Նահանգում խոսվող հիմնական ցեղային լեզուներն են՝ Էդո լեզուն, Իգարան, Էցակոն/Աֆեմայը, Էսանը և Օկպամհերին[24]։ Էդո նահանգում բնակվում են մի քանի էթնիկ խմբեր, որոնցից են Էդոն, Օկպեն, Էսանը, Աֆեմայը/Էցակոն, Օրան, Ակոկո-Էդո, Իգբանկե, Էմայը[25][26]։

Բենին հնագույն քաղաքի օդային տեսարան

ԼԳԱ-ի կողմից թվարկված Էդո նահանգի լեզուները[27]՝

ԼԳԱ Լեզուներ
Ակոկո-Էդո Ադուջե, Ակուկու, Էբիրա, Էնվան, Իգվե, Իկպեշի, Իվբիե Հյուսիսային-Օկպելա-Արհե, Օկո-Էնի-Օսայեն, Օկպամհերի, Օկպե, Օլոմա, Օսոսո, Սասարու, Ուկաան, Ունեմե
Կենտրոնական Էսան Էսան
Հյուսիսարևելյան Էսան Էսան
Հարավարևելյան Էսան Էսան
Արևմտյան Էսան Էսան
Էցակո Իվբիե Հյուսիսային-Օկպելա-Արհե, Ունեմե
Կենտրոնական Էցակո Էցակո
Արևելյան Էցակո Էցակո
Արևմտյան Էցակո Էցակո
Իգուեբեն Էսան
Իկպոբա-Օխա Էդո, Իցեկիրի
Օրեդո Էդո
Օրհիոնմուոն Էդո, Իկա,
Հյուսիս-Արևելյան Օվիա Էդո
Հարավ-Արևմտյան Օվիա Էդո
Արևելյան Օուան Էմայ-Իուլեհա-Օրա, Ղոտուո, Իդեսա, Իհիևբե
Արևմտյան Օուան Էմայ - Իուլեհա, Օրա
Ուհունմուոնդե Էդո, Իկա

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդո նահանգի զբոսաշրջային տեսարժան վայրերը ներառում են Էմոտան արձանը Բենին Սիթիում, Իսե լիճը և Նիգեր գետի լողափը Ագենեբոդեում, Արևելյան Էցակոն, Մայք Ախիգբեի հրապարակը՝ Ֆուգարում, Ամբրոզ Ալիի հրապարակը, Էկպոման, Նիգեր գետի լողափերը Իլուշիում, Իգուն փողոցը, Գյուղատնտեսության և ջրային մշակույթի տեխնոլոգիաների քոլեջը, Ագենեբոդեն, Օկպեկպեն՝ իր բլուրներով և տեսարաններով, Ուսոմեգե բլուրները Ապանա-Ուզայրուում, Սոմորիկա բլուրները Ակոկո Էդոյում[28][29]։ Պետությունն արտադրում է հում նավթ[30] և այլ օգտակար հանածոների պաշարներ, ինչպիսիք են կրաքարը և քարհանքը։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդո նահանգի նշանավոր երրորդական ուսումնական հաստատությունները ներառում են`

  • Աուչիի Պոլիտեխնիկ[31]
  • Ամբրոզ Ալիի համալսարան, Էկպոմա[32]
  • Բենսոն Իդահոսի համալսարան, Բենին Սիթի[33]
  • Էդոյի պետական Պոլիտեխնիկ[34]
  • Էդոյի տեխնիկական քոլեջ
  • Էդոյի պետական համալսարան, Ուզայրուե (նախկին Էդոյի համալսարան, Իյահմո)[35]
  • Իգբինեդիոնի համալսարան, Օկադա[36]
  • Թագավորների Պոլիտեխնիկ[37]
  • Սամուել Ադեգբոյեգայի համալսարան, Օգուա[38]
  • Շակա Պոլիտեխնիկ[39]
  • Բենինի համալսարան[40]
  • Ուելսփրինգ համալսարան[41]
  • Կրթության քոլեջ, Էկիադոլոր[42]
  • Գյուղատնտեսական քոլեջ, Իգուորիախի[43][44]

Նշանավոր մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Օբա, Բենինից[45],
  • Ջոն Օդիջի Օյեգուն, Էդո նահանգի առաջին նահանգապետ և իշխող Ընդհանուր առաջադիմական կոնգրեսի նախկին ազգային նախագահ[46][47],
  • Գոդվին Օբասեկի՝ նահանգի տնտեսական թիմի նախկին նախագահ և նահանգի ներկայիս գործադիր կառավարիչ[48][49],
  • Էրհաբոր Էմոկպաե, ժամանակակից արվեստի նախաձեռնող Նիգերիայում[50],
  • Ծովակալ Մայք Ախիգբե, Նիգերիայի Դաշնային Հանրապետության նախկին փոխնախագահ[51],
  • Դելե Գիվա, նիգերիացի լրագրող, Newswatch ամսագրի խմբագիր և հիմնադիր[52][53],
  • Սենատոր Ալբերտ Լեգոգիե, Սենատի նախագահի նախկին տեղակալը գոյություն չունեցող Երրորդ Հանրապետությունում և Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (ԺԴԿ) հոգաբարձուների խորհրդի նախաձեռնող անդամ[54],
  • Պա Մայքլ Իմուդու, բանվորական առաջնորդ և Նիգերիայի նահանգի հիմնադիր[55],
  • Ջուլիուս Մոմո Ուդոչի, Նիգերիայի առաջին գլխավոր դեսպանը Միացյալ Նահանգներում[56],
  • Գեներալ Ջորջ Ագբազիկա Իննիհ, ժամանակին եղել է Բենդելի և Կվարա նահանգի ռազմական կառավարիչ[57],
  • Գեներալ-մայոր Աբդուլ Ռահման Մամուդու, Նիգերիայի բանակի ազդանշանների կորպուսի նախկին հրամանատար և Գոնգոլա նահանգի ռազմական ադմինիստրատոր[58],
  • Աիգբոջե Աիգ Իմոուխուեդե, Կառավարման աֆրիկյան նախաձեռնության հիմնադիր[59][60],
  • Ադամս Օշիոմհոլ, Նիգերիայի Աշխատանքային Կոնգրեսի նախկին նախագահ և Էդո նահանգի նախկին նահանգապետ, կառուցել է Իյամոյի Էդո համալսարանը[61][62],
  • Արքայազն Թոնի Մոմո, Տեղեկատվության և մշակույթի նախկին նախարար[63][64],
  • Մայմունահ Կադիրի, նիգերիացի հոգեկան առողջության պաշտպան[65][66],
  • Հրամանատար Էնթոնի Իխազոբոհ, Սպորտի և տրանսպորտի նախարար[67],
  • Պրոֆեսոր Ամբրոզ Ալլի, Բենդել նահանգի նախկին նահանգապետը։ Հիմնել է Բենդելի պետական ​​համալսարանը, որն այժմ կոչվում է իր անունով[68][69],
  • Ջոն Մոմոհ, նիգերիացի հեռուստալրագրող և Channels TV-ի գործադիր տնօրեն[70][71],
  • Պրոֆեսոր Օսայուկի Գոդվին Օշոդին, Բենինի համալսարանի նախկին պրոռեկտոր[72][73],
  • Դոկտոր Սամուել Օգբեմուդիա, Նիգերիայի միջինարևմտյան շրջանի, իսկ ավելի ուշ՝ Բենդել նահանգի նախկին նահանգապետ[74][75][76],
  • Գլխավոր Էնթոնի Էնահորո, հակագաղութատիրական և դեմոկրատական ​​ակտիվիստ և քաղաքական գործիչ[77][78],
  • Պրոֆեսոր Ֆեստուս Իյաի, արձակագիր և առաջին աֆրիկացին, որը շահել է Համագործակցության գրողների մրցանակը[79][80],
  • Օդիա Օֆեյմուն, բանաստեղծ և Նիգերիայի հեղինակների ասոցիացիայի նախկին նախագահ[81][82],
  • Դոկտոր Աբել Գուոբադիա, մանկավարժ և Կորեայի Հանրապետությունում Նիգերիայի նախկին դեսպան, Անկախ Ազգային ընտրական հանձնաժողովի (INEC) նախկին նախագահ[83][84],
  • Գեներալ Գոդվին Աբբե, Նիգերիայի ներքին գործերի և պաշտպանության նախկին նախարար[85][86],
  • Արքեպիսկոպոս Ջոն Էդոկպոլո, Էդոկպոլո Քերականական դպրոցի հիմնադիր և քաղաքական ակտիվիստ[87][88],
  • Սըր Վիկտոր Ուվայֆո, երաժիշտ[89],
  • Արքեպիսկոպոս Բենսոն Իդահոսա, Պենտեկոստեական եկեղեցու առաջնորդ[90][91],
  • Սոնի Օկոսուն, երաժիշտ[92][93],
  • Ավգուստին Էգուավոեն, նախկին պրոֆեսիոնալ նիգերիացի ֆուտբոլիստ և մարզիչ[94],
  • Ֆելիքս Իդուբոր, նկարիչ[95],
  • Ֆեստուս Էզելի, նախկինում Գոլդեն Սթեյթ Ուորիորսի բասկետբոլիստ[96],
  • Մոդուպ Օզոլուա, մարմնի բարելավման և վերականգնողական վիրաբուժության մասնագետ[97][98],
  • Գլխավոր Թոնի Անենիհ, հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ժամանակին աշխատանքի նախարար[99][100],
  • Գաբրիել Իգբինեդիոն, ITV-ի սեփականատեր[101][102],
  • Ռայմոնդ Դոկպեսի, Աֆրիկայի խոշորագույն մասնավոր հեռուստատեսային ցանցի սեփականատեր և քաղաքական գործիչ[103][104][105],
  • Լանսելոտ Օդուվա Իմասուեն, կինոռեժիսոր, սցենարիստ և պրոդյուսեր[106],
  • Սուի Դեյվիս Օկունգբովա, ֆանտաստիկայի և սպեկուլյատիվ գեղարվեստական ​​գրականության հեղինակ[107][108],
  • Օսազե Պիտեր Օդեմվինգի, պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ[109][110],
  • Քրիս Էյրե-Իլուոբե, ոսկերիչ և ժամացույցների դիզայներ[111][112],
  • Ֆրենսիս Էդո-Օսագի, գործարար[113],
  • Կամարու Ուսման, պրոֆեսիոնալ խառը մենամարտերի մարտիկ, միջին քաշային կարգում գործող չեմպիոն[114]
  • Յակուբու Այեգբենի, նախկին պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ[115][116][117],
  • Ռեմա, նիգերիացի երաժիշտ[118],
  • Ֆիլիպ Շայբու (ծնված 1969 թվականի դեկտեմբերի 1-ին, Կադունայում) Ջոսի համալսարանի շրջանավարտ, նիգերիացի օրենսդիր, քաղաքական գործիչ և գործարար։ Ներկայումս Նիգերիայի Էդո նահանգի փոխնահանգապետն է[119],
  • Եղոսա Ասեմոտա Ագբոնիֆո, քաղաքական գործիչ, Մայքլ Ագբոնիֆո կոշիկի մանկական հիմնադրամի համակարգող[120],
  • Պրոֆեսոր Տ. Մ. Եսուֆու, Բենինի համալսարանի նախաձեռնող պրոռեկտոր, տնտեսագետ[121][122],
  • Օդիոն Ջուդ Իղալո, նիգերիացի պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ[123],
  • Վիկտոր Օսիմհեն, նիգերիացի պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ[124][125],
  • Աիշա Եսուֆու, նիգերիացի հասարակական-քաղաքական ակտիվիստ[126][127],
  • Զաքարիաու Օսենի, արաբագիտության նշանավոր պրոֆեսոր և իսլամագիտության գիտնական, արաբական լեզվի և գրականության պահապան, իմամ և բանաստեղծ[128],
  • Մայք Օզեխոմ, իրավաբան և իրավապաշտպան ակտիվիստ[129],
  • Մայք Օգիադոմհե, նախագահ Գուդլուք Ջոնաթանի աշխատակազմի ղեկավարը 2014 թվականին[130][131],
  • Սոլոմոն Արասե, Նիգերիայի ոստիկանության նախկին և 18-րդ գլխավոր տեսուչը նախագահ Գուդլակ Ջոնաթանի կառավարության օրոք[132][133],
  • Ջուլիոս Աղահովա, Նիգերիայի նախկին պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ[134][135],
  • Սամ Լոկո Էֆե (1945-2011), Նոլիվուդի նախկին վետերան դերասան և պրոդյուսեր[136][137],
  • Ծովակալ Ավգուստուս Այխոմու, գեներալ Իբրահիմ Բաբանգիդայի վարչակազմի նախկին շտաբի պետ[138],
  • Հելեն Պաուլ, ստենդ-ափ կատակերգու և դերասանուհի, հայտնի է որպես Տատաֆո[139][140]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 https://www.naijahomebased.com/list-18-local-government-areas-edo-state/
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 https://nigerianfinder.com/local-governments-in-nigeria-the-full-list/
  3. ↑ https://nigerianstat.gov.ng/download/775
  4. ↑ «Edo | state, Nigeria»։ Encyclopedia Britannica (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-09-16 
  5. ↑ «Nigeria Census - Nigeria Data Portal»։ nigeria.opendataforafrica.org։ Վերցված է 2021-07-08 
  6. ↑ «Benin City | History & Facts»։ Encyclopedia Britannica (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-07-09 
  7. ↑ admin (2018-06-08)։ «Obaseki Revives N5.1bn Urhonigbe Rubber Plantation»։ THISDAYLIVE (en-US)։ Վերցված է 2021-07-10 
  8. ↑ «3 Nigerian Music Legends From Edo State. - Opera News»։ ng.opera.news։ Վերցված է 2021-07-09 
  9. ↑ Koutonin Mawuna (2016-03-18)։ «Story of cities #5: Benin City, the mighty medieval capital now lost without trace»։ the Guardian (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-03-15 
  10. ↑ Obinyan T. U. (September 1988)։ «The Annexation of Benin»։ Journal of Black Studies (Sage .) 19 (1): 29–40։ JSTOR 2784423։ doi:10.1177/002193478801900103 
  11. ↑ Koutonin Mawuna (2016-03-18)։ «Story of cities #5: Benin City, the mighty medieval capital now lost without trace»։ the Guardian (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-07-10 
  12. ↑ «Edo» 
  13. ↑ Refugees United Nations High Commissioner for։ «Refworld | Nigeria: Esan ethnic group; whether it is a sub-group of the Yoruba; religions practised; whether members of this ethnic group engage in Ogboni practices»։ Refworld (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-03-15 
  14. ↑ «Edo language, alphabet and pronunciation»։ omniglot.com։ Վերցված է 2021-03-15 
  15. ↑ «Benin kingdom/Edo state Religions»։ www.edoworld.net։ Վերցված է 2021-03-15 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «About Edo»։ Edo State (en-US)։ 2019-07-11։ Վերցված է 2021-07-08 
  17. ↑ «Edo state: The heartbeat of the Nation»։ Channels Television։ Վերցված է 2021-07-09 
  18. ↑ «The Republic of Benin was one of the shortest-lived countries in history»։ The Vintage News (անգլերեն)։ 2016-12-21։ Վերցված է 2021-07-10 
  19. ↑ «Unveiling Nigeria - state»։ www.unveilingnigeria.ng։ Վերցված է 2021-07-09 
  20. ↑ «About Edo»։ Edo State (en-US)։ 2019-07-11։ Վերցված է 2021-07-10 
  21. ↑ «About Edo»։ Edo State (en-US)։ 2019-07-11։ Վերցված է 2021-07-09 
  22. ↑ Daily Peoples (2020-07-17)։ «Edo: Igbo community in Edo declare support for Obaseki»։ Peoples Daily Newspaper (en-US)։ Վերցված է 2021-07-10 
  23. ↑ «Edo State OpenData – …open government» (en-US)։ Արխիվացված է օրիգինալից 29 April 2020-ին։ Վերցված է 22 April 2020 
  24. ↑ Seibert Uwe (24 April 2000)։ «Languages of Edo State»։ University of Iowa։ Արխիվացված է օրիգինալից 13 December 2007-ին։ Վերցված է 10 November 2007 
  25. ↑ «Benin: City of tradition and culture»։ Vanguard News (en-US)։ 2011-10-27։ Վերցված է 2021-07-10 
  26. ↑ «Edo » Facts.ng»։ Facts.ng (en-US)։ Վերցված է 2021-07-11 
  27. ↑ «Nigeria»։ Ethnologue (22 ed.)։ Վերցված է 10 January 2020 
  28. ↑ «Edo State»։ NigeriaGalleria։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 September 2009-ին։ Վերցված է 28 December 2009 
  29. ↑ «70 Exciting Tourist Spots»։ OnlineNigeria։ Վերցված է 28 December 2009 
  30. ↑ Ogbeifun Greg U (April 2006)։ «Importance of a Sea Outlet for Edo State»։ Վերցված է 10 November 2007 
  31. ↑ «Welcome to the Auchi Polytechnic»։ www.auchipoly-online.com։ Վերցված է 2021-06-23 
  32. ↑ «2015-06-16 Ambrose Alli University»։ Scholars at Risk (en-US)։ Վերցված է 2021-06-23 
  33. ↑ «NUC approves new courses for BIU»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2019-08-01։ Վերցված է 2021-06-23 
  34. ↑ «Edo poly to resume February 1»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2021-01-25։ Վերցված է 2021-06-23 
  35. ↑ «Edo University, Iyamho»։ Times Higher Education (THE) (անգլերեն)։ 2021-03-10։ Վերցված է 2021-07-15 
  36. ↑ «Igbinedion University Okada Nigeria»։ campus.africa (en-US)։ Վերցված է 2021-06-23 
  37. ↑ «Kings Polytechnic kingspoly| School Fees, Courses & Admission info»։ universitycompass.com։ Վերցված է 2021-06-23 
  38. ↑ «Samuel Adegboyega University Nigeria»։ campus.africa (en-US)։ Վերցված է 2021-06-23 
  39. ↑ «Shaka Polytechnic| School Fees, Courses & Admission info»։ universitycompass.com։ Վերցված է 2021-06-23 
  40. ↑ «University of Benin on The Conversation»։ theconversation.com։ Վերցված է 2021-06-23 
  41. ↑ keetu (2018-02-01)։ «Wellspring University School Fees For New Students 2021/2022 Academic Session» (en-US)։ Վերցված է 2021-06-23 
  42. ↑ «College of Education, Ekiadolor courses, details and contact information - CoursesEye.com»։ www.courseseye.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-07-15 
  43. ↑ «Edo College of Agriculture to takeoff first quarter 2021, Obaseki reassures»։ Businessday NG (en-US)։ 2020-11-20։ Վերցված է 2021-07-15 
  44. ↑ «Obaseki performs groundbreaking ceremony of College of Agriculture in Edo»։ Vanguard News (en-US)։ 2019-10-23։ Վերցված է 2021-07-15 
  45. ↑ «Oba of Benin emerges TROMPCOM chairman»։ Punch Newspapers (en-US)։ 2017-08-24։ Վերցված է 2021-07-10 
  46. ↑ «Odigie-Oyegun bemoans agitations for Nigeria's breakup»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2021-06-14։ Վերցված է 2021-06-20 
  47. ↑ «Oyegun to APC: Give Nigerians the change they desire»։ TheCable (en-US)։ 2021-06-13։ Վերցված է 2021-06-20 
  48. ↑ «'Make we stop to dey play di ostrich' - See Obaseki response to FG claims on Nigerian economy»։ BBC News Pidgin։ Վերցված է 2021-06-20 
  49. ↑ «BBL - Using technology to improve teacher performance and education quality in Edo State, Nigeria»։ World Bank (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-20 
  50. ↑ «Erhabor Ogieva Emokpae; Unforgettable master of African art»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2020-01-05։ Վերցված է 2021-06-20 
  51. ↑ «Mike Akhigbe, ex-Vice President of Nigeria, is dead, elder brother says | Premium Times Nigeria» (en-GB)։ 2013-10-29։ Վերցված է 2021-06-20 
  52. ↑ «34 years after murder, Dele Giwa's family seeks justice, colleague insists on govt investigation»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2020-10-20։ Վերցված է 2021-06-20 
  53. ↑ Reuters (1986-10-20)։ «PARCEL BOMB KILLS NIGERIAN JOURNALIST ACCUSED OF PLOTTING»։ The New York Times (en-US)։ ISSN 0362-4331։ Վերցված է 2021-06-20 
  54. ↑ «Update: Ex-Deputy Senate President, Legogie, dies at 66 | Premium Times Nigeria» (en-GB)։ 2013-06-18։ Վերցված է 2021-06-20 
  55. ↑ «Pa Michael Imoudu, a selfless labour leader»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2019-10-20։ Վերցված է 2021-06-20 
  56. ↑ «History of Nigeria Ambassadors to US – US-NIGERIA Trade Council USA» (en-US)։ Վերցված է 2021-06-20 
  57. ↑ «Major General Agbazika Innih»։ www.edoworld.net։ Վերցված է 2021-06-20 
  58. ↑ «Afemai People | Hometown.ng™» (en-US)։ 2017-11-24։ Վերցված է 2021-06-21 
  59. ↑ editor (2019-09-28)։ «Aigboje Aig-Imoukhuede Soldiers on at 53»։ THISDAYLIVE (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  60. ↑ «Aig-Imoukhuede: How Access Bank designed a winning business model for MTN»։ TheCable (en-US)։ 2021-05-06։ Վերցված է 2021-06-21 
  61. ↑ «The rise and fall of a Nigerian labor hero»։ africasacountry.com (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  62. ↑ «'I dey kampe' - See Oshiomhole reaction to Obaseki election victory»։ BBC News Pidgin։ Վերցված է 2021-06-21 
  63. ↑ «Tinubu, Mohammed, Gani Adams, others mourn Momoh»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2021-02-03։ Վերցված է 2021-06-21 
  64. ↑ «Ex-information minister Tony Momoh is dead»։ Punch Newspapers (en-US)։ 2021-02-01։ Վերցված է 2021-06-21 
  65. ↑ «Maymunah Kadiri»։ New Voices Fellowship (en-US)։ 2021-01-25։ Վերցված է 2021-06-21 
  66. ↑ «WOMAN OF THE MONTH: Dr. Maymunah Yusuf Kadiri – Pinnacle Medical Services» (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  67. ↑ «Names of great people in Nigeria who are from Edo state and their positions... - Opera News»։ ng.opera.news։ Վերցված է 2021-06-21 
  68. ↑ «Prof. Ambrose Folorunsho Alli»։ www.edoworld.net։ Վերցված է 2021-06-21 
  69. ↑ «Buhari jailed my father unjustly — Ambrose Alli's daughter»։ Punch Newspapers (en-US)։ 2016-06-18։ Վերցված է 2021-06-21 
  70. ↑ «John Momoh | PeaceTech Lab»։ PeaceTech Lab | Putting the Right Tools in the Right Hands to Build Peace (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  71. ↑ «Mr. John Momoh»։ Constituency for Africa (en-US)։ 2017-08-22։ Վերցված է 2021-06-21 
  72. ↑ «Oshodin formally hands over to new Uniben VC»։ Vanguard News (en-US)։ 2014-12-03։ Վերցված է 2021-06-21 
  73. ↑ Perishable։ «Uniben: Oshodin's Footprints News - TELL Magazine»։ tell.ng (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  74. ↑ «Midwest/Bendel/Edo state Governors 1963-Date»։ www.edoworld.net։ Վերցված է 2021-06-21 
  75. ↑ «My father dug his grave years ago — Son»։ Vanguard News (en-US)։ 2017-03-12։ Վերցված է 2021-06-21 
  76. ↑ «Eulogies as Samuel Ogbemudia is buried»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2017-03-18։ Վերցված է 2021-06-21 
  77. ↑ «Chief Anthony Enahoro»։ The Times (անգլերեն)։ ISSN 0140-0460։ Վերցված է 2021-06-21 
  78. ↑ «REMEMBERING THE "FATHER OF NIGERIA STATE" CHIEF ANTHONY ENAHORO»։ Fatherland Gazette (անգլերեն)։ 2019-07-24։ Վերցված է 2021-06-21 
  79. ↑ «South Africa, Nigeria dominate African Region for Commonwealth Writers' Prize»։ Vanguard News (en-US)։ 2011-02-21։ Վերցված է 2021-06-21 
  80. ↑ Nwakobi Emeka (2019-10-02)։ «Five Times Nigerian Writers Won The Commonwealth Best Book Prize»։ eelive (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  81. ↑ «Odia: I have never been celibate, ask my girlfriends»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2020-03-15։ Վերցված է 2021-06-21 
  82. ↑ «Buhari celebrates Poet Odia Ofeimun at 70» (en-GB)։ 2020-03-15։ Վերցված է 2021-06-21 
  83. ↑ «Ex-INEC Boss, Guobadia Dies»։ P.M. News (en-US)։ 2011-02-04։ Վերցված է 2021-06-21 
  84. ↑ «Breaking News: Abel Guobadia ex-INEC boss dies»։ Vanguard News (en-US)։ 2011-02-04։ Վերցված է 2021-06-21 
  85. ↑ «Price, Rt Hon. George (Cadle), (15 Jan. 1919–19 Sept. 2011), Senior Minister, 1998–2003, and former Minister of Defence and National Emergency Management, Belize», Who Was Who (Oxford University Press), 2007-12-01, doi:10.1093/ww/9780199540884.013.u31415, http://dx.doi.org/10.1093/ww/9780199540884.013.u31415, վերցված է 2021-06-21 
  86. ↑ editor (2019-01-12)։ «Godwin Abbe: At 70, I Have Learnt to Be Patient, Satisfied and to Shun Materialism»։ THISDAYLIVE (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  87. ↑ «Politics and Legacies- Arch-Bishop John Enoyogiere Edokpolo and the verdict of history- a text presented at Edokpolo Grammar School Old Boys 50th Anniversary Ceremony- 4thDecember 2010 by Comrade Aiyamenkhue Edokpolo- SSA to the Gov of Edo State.»։ Nigerian Voice։ Վերցված է 2021-06-21 
  88. ↑ «Overview of Edo – Niger Delta Budget Monitoring Group» (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  89. ↑ «Sir Victor Uwaifo music, videos, stats, and photos»։ Last.fm (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  90. ↑ «Our Founder»։ Benson Idahosa University (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  91. ↑ «Idahosa, Benson Andrew»։ dacb.org։ Վերցված է 2021-06-21 
  92. ↑ Martin Douglas (2008-06-25)։ «Sonny Okosuns, 61, Musician With Message, Is Dead»։ The New York Times (en-US)։ ISSN 0362-4331։ Վերցված է 2021-06-21 
  93. ↑ «Okosuns, Sonny | Encyclopedia.com»։ www.encyclopedia.com։ Վերցված է 2021-06-21 
  94. ↑ «Augustine Eguavoen biography, net worth, age, family, contact & picture»։ www.manpower.com.ng։ Վերցված է 2021-06-21 
  95. ↑ «Felix Idubor | Art Auction Results»։ www.mutualart.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  96. ↑ «Professional Basketball Player Festus Ezeli Works to Brighten the Future for Youth»։ Kindhumans (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  97. ↑ editor (2019-10-27)։ «As Modupe Ozolua Dumps 'First Love'»։ THISDAYLIVE (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  98. ↑ «The Rise of Cosmetic Surgery in Nigeria»։ The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (en-US)։ 2018-10-30։ Վերցված է 2021-06-21 
  99. ↑ None (2018-10-29)։ «Free to read | FW: Tony Anenih, former Nigerian Minister of Works, is dead»։ www.stearsng.com։ Վերցված է 2021-06-21 
  100. ↑ «Tony Anenih – Channels Television»։ Վերցված է 2021-06-21 
  101. ↑ «CHIEF (SIR) GABRIEL OSAWARU IGBINEDION CELEBRATES 86TH BIRTHDAY IN GRAND STYLE»։ Ovation Magazine (en-US)։ 2021-01-18։ Վերցված է 2021-06-21 
  102. ↑ «Itv benin contact»։ enseignements.william-marrion-branham.com։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-06-24-ին։ Վերցված է 2021-06-21 
  103. ↑ «DAAR Communications say na politics make goment destroy dia Abuja building»։ BBC News Pidgin։ Վերցված է 2021-06-21 
  104. ↑ «Nigeria shuts down private TV, radio stations tied to opposition»։ www.aljazeera.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  105. ↑ editor (2019-12-27)։ «Raymond Dokpesi Honoured with 'Zuoje' Title in Liberia»։ THISDAYLIVE (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  106. ↑ «Lancelot Oduwa Imasuen»։ Culture Intelligence from RED (en-GB)։ Վերցված է 2021-06-21 
  107. ↑ africaindialogue (2020-02-05)։ «Pushing Frontiers In African Speculative And Fantasy Fiction: A Dialogue With Suyi Davies Okungbowa»։ Africa in Dialogue (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  108. ↑ «Suyi Davies Okungbowa»։ Hachette Book Group (en-US)։ 2020-09-08։ Վերցված է 2021-06-21 
  109. ↑ «MR P and ex-Nigerian striker Peter Odemwingie gbas-gbos ontop social media»։ BBC News Pidgin։ Վերցված է 2021-06-21 
  110. ↑ Adeoye Aanu (2021-01-28)։ «A tribute to Peter Odemwingie, a wonderful player unfairly remembered»։ Planet Football (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  111. ↑ «CHRIS AIRE: A Nigerian can succeed any where in the World»։ Vanguard News (en-US)։ 2013-03-10։ Վերցված է 2021-06-21 
  112. ↑ «How I started top jewellery business in US with just $5, 000 — Nigerian-born international bizman Chris Aire»։ Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics (en-US)։ 2015-10-30։ Վերցված է 2021-06-21 
  113. ↑ «Notable people from Edo state and their biography. - Opera News»։ ng.opera.news։ Վերցված է 2021-06-21 
  114. ↑ «Kamaru Usman Net Worth 2021, Salary & Endorsements»։ www.sportskeeda.com (en-us)։ Վերցված է 2021-06-21 
  115. ↑ «Portsmouth Great Yakubu Aiyegbeni Reveals New Career After Retirement»։ Soccernet.ng (en-US)։ 2020-10-30։ Վերցված է 2021-06-21 
  116. ↑ «Yakubu Aiyegbeni: How NFF, Everton and fans celebrated Super Eagles legend at 38 | Goal.com»։ www.goal.com։ Վերցված է 2021-06-21 
  117. ↑ Adeoye Aanu (2020-11-22)։ «A tribute to Yakubu, the one-man Premier League wrecking ball»։ Planet Football (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  118. ↑ «Nigeria's Mavin Records launches executive talent program, Mavin Future Five»։ Music Business Worldwide (en-US)։ 2021-05-10։ Վերցված է 2021-06-21 
  119. ↑ «Page 15»։ METROWATCH (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  120. ↑ «Eghosa Asemota Agbonifo speak on what inspired him to join Edo State politics, as campaign kicks off»։ Businessday NG (en-US)։ 2019-01-21։ Վերցված է 2021-06-21 
  121. ↑ «Prof. T. M. Yesufu, pioneer UNIBEN vice chancellor passes on»։ Vanguard News (en-US)։ 2014-10-09։ Վերցված է 2021-06-21 
  122. ↑ «THE pioneer vice chancellor of the University of Benin, Prof | Encomium Magazine» (en-US)։ Վերցված է 2021-06-21 
  123. ↑ «Odion Ighalo Biography - Nigerian association football player»։ pantheon.world։ Վերցված է 2021-06-21 
  124. ↑ «Victor Osimhen: How football celebrated Africa's most expensive player at 22 | Goal.com»։ www.goal.com։ Վերցված է 2021-06-21 
  125. ↑ «Most expensive Nigerian footballer Victor Osimhen biography, net worth, cars, & latest news!»։ naijauto.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  126. ↑ Adenuga Pete (2021-02-24)։ «The Problematic Mentality Of Aisha Yesufu's LGBTQ Activism»։ Medium (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  127. ↑ «Nigerian Female Activists Press to Overcome Biases | Voice of America - English»։ www.voanews.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  128. ↑ «As Nigeria's Guardian of Arabic retires from Unilorin to Auchi»։ Daily Trust (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-07-10 
  129. ↑ «Ibadan - Unionpedia, the concept map»։ en.unionpedia.org (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-06-21 
  130. ↑ «Why Jonathan's CoS, Oghiadomhe resigned»։ Vanguard News (en-US)։ 2014-02-10։ Վերցված է 2021-07-10 
  131. ↑ «Breaking: Jonathan appoints retired General Arogbofa as new Chief of Staff | Premium Times Nigeria» (en-GB)։ 2014-02-18։ Վերցված է 2021-07-10 
  132. ↑ «DIG Solomon Arase appointed acting IGP»։ Vanguard News (en-US)։ 2015-04-21։ Վերցված է 2021-07-10 
  133. ↑ «Police reform: Buhari wished Arase worked with him longer, says Femi Adesina»։ TheCable (en-US)։ 2020-10-23։ Վերցված է 2021-07-10 
  134. ↑ «Julius Aghahowa explains why he shunned coaching»։ Vanguard News (en-US)։ 2020-04-01։ Վերցված է 2021-07-10 
  135. ↑ «Julius Aghahowa biography, net worth, age, family, contact & picture»։ www.manpower.com.ng։ Վերցված է 2021-07-10 
  136. ↑ «Six years after death, veteran actor, Sam Loco, comes alive in 'The Diary of Mimicko' | Premium Times Nigeria» (en-GB)։ 2017-08-10։ Վերցված է 2021-07-10 
  137. ↑ «Remembering legendary Nollywood actor 7 years after death»։ Pulse Nigeria (անգլերեն)։ 2018-08-08։ Վերցված է 2021-07-10 
  138. ↑ «Nigerians react as Admiral Augustus Aikhomu dies @72»։ Vanguard News (en-US)։ 2011-08-17։ Վերցված է 2021-07-10 
  139. ↑ «Helen Paul, Tatafo, Comedian, Actress, Singer, Nigeria Personality Profiles»։ www.nigeriagalleria.com։ Վերցված է 2021-07-10 
  140. ↑ Sanusi Sola (2017-03-17)։ «Nollywood actors get appointment with Nigerian Communications Commission»։ Legit.ng - Nigeria news. (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-07-10 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էդո_նահանգ&oldid=8563775» էջից