Գրոդնո

Քաղաք
	բելառուս․՝ Гродна
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Բելառուս
Շրջան	Գրոնդոյի մարզ
Ներքին բաժանում	Q4258360? և Q4333150?
Հիմնադրված է	1128 թ.
Առաջին հիշատակում	1128
Այլ անվանումներ	Հրոդնո
Մակերես	142±1 կմ²
ԲԾՄ	137 մետր, 119 մետր
Բնակչություն	▲357 493 մարդ (հունվարի 1, 2022)
Ժամային գոտի	UTC+3
Հեռախոսային կոդ	815
Փոստային ինդեքսներ	230000–230029
Ավտոմոբիլային կոդ	4
Պաշտոնական կայք	grodno.gov.by
	Գրոդնո Վիքիպահեստում

Գրոդնո, քաղաք, Բելառուսի Գրոդնոյի մարզի վարչական կենտրոնը։ 356,557 բնակչություն (2014)։ Գտնվում է Նեման գետի ափերին։ Երկաթուղային և խճուղային հանգույց Է, նավահանգիստ։ Արդյունաբերակաև և մշակութային կենտրոն է։ Զարգացած է մեքենաշինությունը ն մետաղամշակումը, քիմիական, թեթև և շինանյութերի արտադրությունը։ Դաշավայից ստացվող (1963 թվականից) բնական գազն օգտագործվում է որպես հումք ազոտային պարարտանյութերի արտադրության համար և վառելանյութ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրոնդոն առաջին անգամ հիշատակվում է 1183 թվականին։ 1920-1939 թվականին Գրոնդոն եղել է բուրժուական Լեհաստանի կազմում։ 1941 թվականի հուլիսին զավթել են գերմանական ֆաշիստները։ 1944 թվականի հուլիսի 16-ին ազատագրվել է խորհրդային բանակի կողմից։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի տվյալներով՝ Գրոդնոյում գրանցվել է 8 % բնակչության աճ (2015 թվականին եղել է 3%), իսկ մահացությունը՝ 14,6 % (2015 թվականին եղել է 0.4 % )^[3]^[4]:

Բնակչության աճը կազմում է 2404 մարդ կամ 1000 բնակչի հաշվով` 6.6 % (2016)^[5]:
Բնակչության դինամիկ աճ Քաղաքի բնակչության թիվն արագորեն աճեց Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից հետո և 2017-ի հուլիսի 1-ի դրությամբ հասավ 368 662 մարդու^[6]։ Քաղաքը բնակչության թվով հինգերորդն է Բելառուսում. շրջկենտրոններից գերազանցում է միայն Բրեստին, և փոքր-ինչ զիջում է Վիտեբսկի և Մոգիլյովի տարածաշրջանային կենտրոններին^[7]:Բնակչության խտությունը կազմում է 2594 մարդ/կմ²^[8]։

Մարդահամարի տարեթիվ	1588	1859	1868	1897	1913	1931	1939	1956	1965	1980	1985	2005	2009	2015	2016	2018	2019
Բնակչության թիվ (հազար մարդ)	ок. 4	19,3^[9]	24,1^[10]	46,9	63	49	57,2	65	98	202	247	317,3^[11]	338,2^[12]	361,4^[13]	365,6^[13]	370,9^[14]	373,5^[15]

Ըստ 2009 թվականի մարդահամարի տվյալների, 327 540 մարդուց 111 953-ը որպես մայրենի լեզու նշել է բելառուսերենը, իսկ 194 798 մարդ՝ ռուսերենը, 23 082 մարդ տանը խոսում է բելառուսերեն, իսկ 287 267 մարդ՝ ռուսերեն^[12]։ Կանանց և տղամարդկանց թիվն անհավասար է. տղամարդիկ կազմում են բնակիչության 46,6% -ը, կանայք՝ 53,4%^[16]: Կյանքի միջին տևողությունը կազմում է մոտ 74,7 տարի^[17]։

Էթնիկ կազմը ըստ 2009 թվականի մարդահամարի^[18]
ընդամենը (2009)	բելառուսներ		ռուսներ		լեհեր		ուկրաինացիներ		հրեաներ
327 540	204 927	62,57 %	39 955	12,2 %	64 642	19,74 %	5952	1,82 %	354	0,11 %
	Հայեր		թաթարներ		գնչուներ		ազերիներ		լիտվացիներ
	324	0,1 %	355	0,11 %	4	<0,01 %	366	0,11 %	331	0,1 %

Սոցիալական վիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրոդնո քաղաքում աշխատողների միջին աշխատավարձը 2017 թվականի հունիսի դրությամբ կազմել է 813,2 բելառուսական ռուբլի^[19] Գրոդնոյում աշխատող քաղաքացիների թիվը 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ կազմել է 169,7 հազար մարդ^[20]։ 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ Գրոդնո քաղաքի աշխատանքի, զբաղվածության և սոցիալական հարցերի վարչությունում գրանցվել է 1363 գործազուրկ^[20]^[21]^[22]^[23]։ Ընդհանուր առմամբ, Գրոդնոյում հանցագործությունների մակարդակը ամենացածրերից մեկն է Բելառուսի խոշոր քաղաքների շրջանում, բայց վերջին տարիներին հանցագործությունների թվի մի փոքր աճ է գրանցվել (2014 թվականին՝ 2888, 2015 թվականին՝ 3075)^[24]^[25]:

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգին ժամանակակից Բելառուսի տարածքում առաջինն է իր զբաղեցրած տարածքով և և գեղեցկությամբ։ Այն հիմնադրվել է 1927 թվականին Յան Կախանովսկու կողմից և եղել է միայն բուսանբանական այգի^[26]։ 2002 թվականին Գրոդնոյի քաղաքային կոմիտեն որոշում է կայացրել Կենդանաբանական այգու լայնամասշտաբ շինարարության մասին, որն ընթացավ բազմապրոֆիլ շինարարական և կառուցողական փուլերով և ավարտին հասավ միայն 2012 թվականի հունվարին ^[27]^[28],: Այս լայնածավալ աշխատանքների համար գումարներ հատկացվեցին ինչպես քաղաքային, այնպես էլ մարզային բյուջեից^[29]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ http://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=1571
↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (ռուս.) — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
↑ Общие коэффициенты рождаемости населения по г. Гродно и районам
↑ Общие коэффициенты смертности по г. Гродно и районам
↑ Естественное движение населения Гродненской области за 2016 год // Главное статистическое управление Гродненской области. — Гродно, 2017.
↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2017 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
↑ «Численность населения превышает 100 тысяч человек в 14 городах Беларуси»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-21-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «Гродно» (ռուսերեն)։ grodno.by։ Վերցված է 2012-05-04
↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1860 год.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-13-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1871 год. Ч. 2 : сведения статистические и справочные»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «Национальный статистический комитет Республики Беларусь» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01
↑ ^12,0 ^12,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2009 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
↑ ^13,0 ^13,1 Численность населения по г. Гродно и районам
↑ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и посёлков городского типа.
↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2019 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
↑ «Итоги переписи населения»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-19-ին։ Վերցված է 2016-04-08
↑ «Ожидаемая продолжительность жизни при рождении»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-23-ին
↑ Перепись населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3 Archived 2019-02-18 at the Wayback Machine.. — Կաղապար:Мн., 2011 — С. 118—119.
↑ «О начисленной средней заработной плате работников в июне 2017 г.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-30-ին։ Վերցված է 2017-07-30
↑ ^20,0 ^20,1 Труд, занятость и социальная защита Archived 2016-04-04 at the Wayback Machine. Гродненский городской исполнительный комитет
↑ «Ситуация на рынке труда Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-20-ին։ Վերցված է 2016-04-11
↑ Работа в Гродно
↑ «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «Преступность в Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-27-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-07-ին։ Վերցված է 2020-09-26
↑ «История возникновения Гродненского зоопарка» (ռուսերեն)։ grodno.by։ 2012-05-11
↑ «Гродненский зоопарк — Мишаня ждёт окончания реконструкции» (ռուսերեն)։ grodnozoo.by։ 2012-01-08։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին
↑ «О зоопарке» (ռուսերեն)։ Гродненский зоопарк։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին
↑ «Срок окончания реконструкции зоопарка в Гродно сокращён» (ռուսերեն)։ nest.by։ 2011-08-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Гродненский областной исполнительный комитет» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01
«Гродненский городской исполнительный комитет» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01
«Архитектура Гродно» (բելառուսերեն)։ Վերցված է 2012-05-01
«Открытки старого Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-10-15-ին

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 232)։

Սա Բելառուսի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

[_bb1f0ed07b65b653-1] ttp://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=1571

[_bcac4ed1a71918b8-2] Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (ռուս.) — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.

[3] Общие коэффициенты рождаемости населения по г. Гродно и районам

[4] Общие коэффициенты смертности по г. Гродно и районам

[5] Естественное движение населения Гродненской области за 2016 год // Главное статистическое управление Гродненской области. — Гродно, 2017.

[belstat2017-6] Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2017 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:

[7] «Численность населения превышает 100 тысяч человек в 14 городах Беларуси»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-21-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[8] «Гродно» (ռուսերեն)։ grodno.by։ Վերցված է 2012-05-04

[Памятная_книжка_1860-9] «Памятная книжка Гродненской губернии на 1860 год.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-13-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[Памятная_книжка_1871-10] «Памятная книжка Гродненской губернии на 1871 год. Ч. 2 : сведения статистические и справочные»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[belstat-population-11] «Национальный статистический комитет Республики Беларусь» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01

[belstat2009-12] 12,0 ^12,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2009 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:

[населениепогодам-13] 13,0 ^13,1 Численность населения по г. Гродно и районам

[belstat2018-14] Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и посёлков городского типа.

[belstat2019-15] Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2019 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:

[16] «Итоги переписи населения»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-19-ին։ Վերցված է 2016-04-08

[17] «Ожидаемая продолжительность жизни при рождении»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-23-ին

[nac.130ff-18] Перепись населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3 Archived 2019-02-18 at the Wayback Machine.. — Կաղապար:Мн., 2011 — С. 118—119.

[19] «О начисленной средней заработной плате работников в июне 2017 г.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-30-ին։ Վերցված է 2017-07-30

[работа2017-20] 20,0 ^20,1 Труд, занятость и социальная защита Archived 2016-04-04 at the Wayback Machine. Гродненский городской исполнительный комитет

[21] «Ситуация на рынке труда Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-20-ին։ Վերցված է 2016-04-11

[22] Работа в Гродно

[23] «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[24] «Преступность в Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-27-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[25] «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-07-ին։ Վերցված է 2020-09-26

[26] «История возникновения Гродненского зоопарка» (ռուսերեն)։ grodno.by։ 2012-05-11

[27] «Гродненский зоопарк — Мишаня ждёт окончания реконструкции» (ռուսերեն)։ grodnozoo.by։ 2012-01-08։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին

[28] «О зоопарке» (ռուսերեն)։ Гродненский зоопарк։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին

[reconstruction-29] «Срок окончания реконструкции зоопарка в Гродно сокращён» (ռուսերեն)։ nest.by։ 2011-08-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]