Գրոդնո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Քաղաք
բելառուս․՝ Гродна
Դրոշ Զինանշան
Flag of Hrodna.svg Coat of arms of Hrodna.svg

Hrodna Montage (2017).jpg
ԵրկիրԲելառուս Բելառուս
ՇրջանԳրոնդոյի մարզ
Ներքին բաժանումQ4258360? և Q4333150?
Հիմնադրված է1128[1] թ.
Առաջին հիշատակում1128
Այլ անվանումներՀրոդնո
Մակերես142±1 կմ²
ԲԾՄ137 մետր, 119 մետր
Բնակչություն▲357 493 մարդ (հունվարի 1, 2022)[2]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ815
Փոստային ինդեքսներ230000–230029
Ավտոմոբիլային կոդ4
Պաշտոնական կայքgrodno.gov.by
##Գրոդնո (Բելառուս)
Red pog.png

Գրոդնո, քաղաք, Բելառուսի Գրոդնոյի մարզի վարչական կենտրոնը։ 356,557 բնակչություն (2014)։ Գտնվում է Նեման գետի ափերին։ Երկաթուղային և խճուղային հանգույց Է, նավահանգիստ։ Արդյունաբերակաև և մշակութային կենտրոն է։ Զարգացած է մեքենաշինությունը ն մետաղամշակումը, քիմիական, թեթև և շինանյութերի արտադրությունը։ Դաշավայից ստացվող (1963 թվականից) բնական գազն օգտագործվում է որպես հումք ազոտային պարարտանյութերի արտադրության համար և վառելանյութ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրոնդոն առաջին անգամ հիշատակվում է 1183 թվականին։ 1920-1939 թվականին Գրոնդոն եղել է բուրժուական Լեհաստանի կազմում։ 1941 թվականի հուլիսին զավթել են գերմանական ֆաշիստները։ 1944 թվականի հուլիսի 16-ին ազատագրվել է խորհրդային բանակի կողմից։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Գրոդնոյի բնակչություն

2016 թվականի տվյալներով՝ Գրոդնոյում գրանցվել է 8 % բնակչության աճ (2015 թվականին եղել է 3%), իսկ մահացությունը՝ 14,6 % (2015 թվականին եղել է 0.4 % )[3][4]:

Բնակչության աճը կազմում է 2404 մարդ կամ 1000 բնակչի հաշվով` 6.6 % (2016)[5]:
Բնակչության դինամիկ աճ Քաղաքի բնակչության թիվն արագորեն աճեց Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից հետո և 2017-ի հուլիսի 1-ի դրությամբ հասավ 368 662 մարդու[6]։ Քաղաքը բնակչության թվով հինգերորդն է Բելառուսում. շրջկենտրոններից գերազանցում է միայն Բրեստին, և փոքր-ինչ զիջում է Վիտեբսկի և Մոգիլյովի տարածաշրջանային կենտրոններին[7]:Բնակչության խտությունը կազմում է 2594 մարդ/կմ²[8]։

Մարդահամարի տարեթիվ 1588 1859 1868 1897 1913 1931 1939 1956 1965 1980 1985 2005 2009 2015 2016 2018 2019
Բնակչության թիվ (հազար մարդ) ок. 4 19,3[9] 24,1[10] 46,9 63 49 57,2 65 98 202 247 317,3[11] 338,2[12] 361,4[13] 365,6[13] 370,9[14] 373,5[15]

Ըստ 2009 թվականի մարդահամարի տվյալների, 327 540 մարդուց 111 953-ը որպես մայրենի լեզու նշել է բելառուսերենը, իսկ 194 798 մարդ՝ ռուսերենը, 23 082 մարդ տանը խոսում է բելառուսերեն, իսկ 287 267 մարդ՝ ռուսերեն[12]։ Կանանց և տղամարդկանց թիվն անհավասար է. տղամարդիկ կազմում են բնակիչության 46,6% -ը, կանայք՝ 53,4%[16]: Կյանքի միջին տևողությունը կազմում է մոտ 74,7 տարի[17]։

Էթնիկ կազմը ըստ 2009 թվականի մարդահամարի[18]
ընդամենը (2009) բելառուսներ ռուսներ լեհեր ուկրաինացիներ հրեաներ
327 540 204 927 62,57 % 39 955 12,2 % 64 642 19,74 % 5952 1,82 % 354 0,11 %
Հայեր թաթարներ գնչուներ ազերիներ լիտվացիներ
324 0,1 % 355 0,11 % 4 <0,01 % 366 0,11 % 331 0,1 %

Սոցիալական վիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրոդնո քաղաքում աշխատողների միջին աշխատավարձը 2017 թվականի հունիսի դրությամբ կազմել է 813,2 բելառուսական ռուբլի[19] Գրոդնոյում աշխատող քաղաքացիների թիվը 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ կազմել է 169,7 հազար մարդ[20]։ 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ Գրոդնո քաղաքի աշխատանքի, զբաղվածության և սոցիալական հարցերի վարչությունում գրանցվել է 1363 գործազուրկ[20][21][22][23]։ Ընդհանուր առմամբ, Գրոդնոյում հանցագործությունների մակարդակը ամենացածրերից մեկն է Բելառուսի խոշոր քաղաքների շրջանում, բայց վերջին տարիներին հանցագործությունների թվի մի փոքր աճ է գրանցվել (2014 թվականին՝ 2888, 2015 թվականին՝ 3075)[24][25]:

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Գրոդնոյի կենդանաբանական այգի

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգին ժամանակակից Բելառուսի տարածքում առաջինն է իր զբաղեցրած տարածքով և և գեղեցկությամբ։ Այն հիմնադրվել է 1927 թվականին Յան Կախանովսկու կողմից և եղել է միայն բուսանբանական այգի[26]։ 2002 թվականին Գրոդնոյի քաղաքային կոմիտեն որոշում է կայացրել Կենդանաբանական այգու լայնամասշտաբ շինարարության մասին, որն ընթացավ բազմապրոֆիլ շինարարական և կառուցողական փուլերով և ավարտին հասավ միայն 2012 թվականի հունվարին [27][28],: Այս լայնածավալ աշխատանքների համար գումարներ հատկացվեցին ինչպես քաղաքային, այնպես էլ մարզային բյուջեից[29]։

PanoramaHrodnaZoo.jpg

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ http://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=1571
  2. ↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (ռուս.) — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
  3. ↑ Общие коэффициенты рождаемости населения по г. Гродно и районам
  4. ↑ Общие коэффициенты смертности по г. Гродно и районам
  5. ↑ Естественное движение населения Гродненской области за 2016 год // Главное статистическое управление Гродненской области. — Гродно, 2017.
  6. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2017 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  7. ↑ «Численность населения превышает 100 тысяч человек в 14 городах Беларуси»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-21-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  8. ↑ «Гродно» (ռուսերեն)։ grodno.by։ Վերցված է 2012-05-04 
  9. ↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1860 год.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-13-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  10. ↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1871 год. Ч. 2 : сведения статистические и справочные»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  11. ↑ «Национальный статистический комитет Республики Беларусь» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01 
  12. ↑ 12,0 12,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2009 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  13. ↑ 13,0 13,1 Численность населения по г. Гродно и районам
  14. ↑ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и посёлков городского типа.
  15. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2019 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  16. ↑ «Итоги переписи населения»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-19-ին։ Վերցված է 2016-04-08 
  17. ↑ «Ожидаемая продолжительность жизни при рождении»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-23-ին 
  18. ↑ Перепись населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3. — Կաղապար:Мн., 2011 — С. 118—119.
  19. ↑ «О начисленной средней заработной плате работников в июне 2017 г.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-30-ին։ Վերցված է 2017-07-30 
  20. ↑ 20,0 20,1 Труд, занятость и социальная защита Гродненский городской исполнительный комитет
  21. ↑ «Ситуация на рынке труда Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-20-ին։ Վերցված է 2016-04-11 
  22. ↑ Работа в Гродно
  23. ↑ Гродненский городской исполнительный комитет
  24. ↑ Преступность в Гродно
  25. ↑ Гродненский городской исполнительный комитет
  26. ↑ «История возникновения Гродненского зоопарка» (ռուսերեն)։ grodno.by։ 2012-05-11 
  27. ↑ «Гродненский зоопарк — Мишаня ждёт окончания реконструкции» (ռուսերեն)։ grodnozoo.by։ 2012-01-08։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 
  28. ↑ «О зоопарке» (ռուսերեն)։ Гродненский зоопарк։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 
  29. ↑ «Срок окончания реконструкции зоопарка в Гродно сокращён» (ռուսերեն)։ nest.by։ 2011-08-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Commons-logo.svg Grodno Վիքիպահեստում
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 232)։ CC-BY-SA-icon-80x15.png
Բելառուս Սա Բելառուսի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 15679983h · GND: 4238420-5, 4404504-9 · LCCN: n81059012 · NKC: ge136516 · VIAF: 139563518 · WorldCat VIAF: 139563518
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գրոդնո&oldid=8248072» էջից