Գրետա Արվիդսոն
Գրետա Արվիդսոն շվեդ.՝ Greta Arwidsson | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 5, 1906[1][2][3] Ուպսալա, Շվեդիա[2][4] |
| Մահացել է | հունվարի 31, 1998[1][3] (91 տարեկան) Օսկար, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[1] |
| Գերեզման | Ուփսալայի հին գերեզմանատուն[5][6] |
| Քաղաքացիություն |  Շվեդիա |
| Մասնագիտություն | հնագետ |
| Հաստատություն(ներ) | Ուփսալայի համալսարան, Ստոկհոլմի համալսարան և Gotland Museum?[7] |
| Անդամակցություն | Royal Gustavus Adolphus Academy? և Շվեդիայի բանահյուսության, պատմության և հնավաճառության թագավորական ակադեմիա |
| Ալմա մատեր | Ուփսալայի համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն[8] |
| Հայր | Ivar Arwidsson?[4] |
 Greta Arwidsson Վիքիպահեստում | |
Գրետա Արվիդսոն (շվեդ.՝ Greta Arwidsson, հուլիսի 5, 1906[1][2][3], Ուպսալա, Շվեդիա[2][4] - հունվարի 31, 1998[1][3], Օսկար, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[1]), շվեդ հնագետ և արխիվագետ, Շվեդիայում հնագիտության առաջին կին ուսուցիչը։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրետա Արվիդսոնը ծնվել է 1906 թվականին, Ուպսալայում։ Նրա հայրը՝ Իվար Արվիդսոնը, կենդանաբանության պրոֆեսոր էր Ուպսալայի համալսարանում։ Բացի այդ, նա Հյուսիսային թանգարանի համար ուսումնասիրել է ձկնորսության հնագույն մեթոդներն ու գործիքները։ Նրա կինը՝ Աննա Արվիդսոնը, նույնպես մասնակցել է այդ հետազոտական գործունեությանը։ 1936 թվականին Գրետայի հայրն ու մայրը մահացել են, և Գրետան մենակ է մնացել իր երկու եղբայրների հետ[9]:
Սկզբում Գրետան պատրաստվում էր ուսուցիչ դառնալ, և միայն 1930 թվականին, արդեն ունենալով բակալավրի աստիճան, նա սկսել է ուսումնասիրել Սկանդինավյան երկրների հնագիտությունը` պրոֆեսոր Սունե Լինդվիստի ղեկավարությամբ։ Նրա հետ միասին Գրետան մասնակցել է հնագիտական արշավանքների, որտեղ, մասնավորապես, նա ստեղծել է հողից գտածոներն առանց վնասելու հանելու միջոց` հալած պարաֆինի օգնությամբ[9]: 1932 թվականին նա հրապարակել է Վալսգերդի գտածոների մասին իր առաջին հոդվածը[10]: Այնուհետև Գրետա Արվիդսոնը պաշտպանել է իր թեզը, որի թեման զենքի և վահանների նախշերն էին, որոնք նրա մասնակցությամբ հայտնաբերվել էին թաղման նավերում։ Աշխատելով թեմայի վրա` նա 1938-1939 թվականներին ճանապարհորդել է Եվրոպայի տարբեր երկրներ՝ նպատակ ունենալով թանգարաններ այցելել Գերմանիայում, Նիդեռլանդներում, Բելգիայում, Ֆրանսիայում և Մեծ Բրիտանիայում և, չնայած նախապատերազմյան լարված իրավիճակին, կարողացել է հավաքել մեծ քանակությամբ փաստական նյութեր։ Իր թեզը պաշտպանելուց հետո նա դարձել է Ուպսալայի համալսարանի հնագիտության դասախոս[9]:
1946 թվականին Գրետա Արվիդսոնը ստացել է Գոթլանդի գլխավոր արխիվի և մշակութային ժառանգության պահապանի պաշտոնը՝ դառնալով առաջին կինը, որը զբաղեցրել է այդ պաշտոնը։ Գոթլանդ տեղափոխվելով` Արվիդսոնը շատ բան է արել տեղի պատմական հուշարձանները, այդ թվում և` Վիսբյուի քաղաքային պատը պահպանելու և վերականգնելու համար։ Նա նաև շարունակել է զբաղվել հնագիտական հետազոտություններով նախ՝ Գոթլանդում, այնուհետև` Լովյոն կղզում, որտեղ հայտնաբերվել է խոշոր դամբարան[9]: 1954 թվականին, երբ Ստոկհոլմի քոլեջում (այժմ՝ համալսարան) ազատվել է հնագիտության դասախոսի պաշտոնը, Արվիդսոնը հայտ է ներկայացրել և նշանակվել է։ Ավելի ուշ, 1958-1961 թվականներին, նա եղել է նաև հումանիտար ֆակուլտետի դեկան և համալսարանի կառավարման անդամ [10]: 1963 թվականին դարձել է Շվեդիայի Գրականության, պատմության և հնությունների թագավորական ակադեմիայի անդամ, 1974 թվականին՝ Լոնդոնի հնությունների թագավորական ընկերության անդամ, իսկ 1978 թվականին՝ Գերմանական հնագիտական ինստիտուտի անդամ[9]:
1973 թվականին թոշակի անցնելով՝ Գրետա Արվիդսոնը շարունակել է Վալսգերդի հնագիտական գտածոների նախկինում սկսված ուսումնասիրությունը և այդ թեմայով մի շարք աշխատանքներ է հրապարակել։ Բացի այդ, նա հավաքել, վերլուծել և ընդհանրացրել է նախկինում առկա նյութերը Բիրկայի դամբարանի վերաբերյալ, և դրանք լրացնելով իր սեփական հետազոտությամբ, տպագրել է երեք հատորով, որոնցից վերջինը լույս է տեսել 1989 թվականին[9]:
Գրետա Արվիդսոնը մահացել է 1998 թվականին, 92 տարեկան հասակում և թաղվել է Ուպսալայում[9]:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Arwidsson, Greta — Svenskagravar.se.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Uppsala domkyrkoförsamlings kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, huvudserie, SE/ULA/11632/C a/18 (1905-1910), bildid: 00150897_00099, sida 93
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Շվեդիայի բնակչության 1910 թվականի մարդահամար (շվեդերեն) — Riksarkivet.
- ↑ Arwidsson, Greta — Svenskagravar.se.
- ↑ Greta Arwidsson 1906–1998. Arkeolog — Church of Sweden.
- ↑ Svenskt kvinnobiografiskt lexikon (շվեդերեն) — Göteborgs universitet, 2018. — ISBN 978-91-639-7594-3 — ISSN 2003-0088
- ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Svenskt kvinnorbiografiskt lexikon
- ↑ 10,0 10,1 Riksarkivet
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Birgit Arrhenius. «Greta Arwidsson». Svenskt kvinnorbiografiskt lexikon (շվեդերեն).
- «Greta Arwidsson». Riksarkivet (շվեդերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 27-ին.
- «Greta Arwidsson». Historiska museet (շվեդերեն).
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրետա Արվիդսոն» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
