Գոմիոնիցա վանք
| Գոմիոնիցա վանք | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | վանք |
| Երկիր |  Բոսնիա և Հերցեգովինա |
| Տեղագրություն | Կմեչանի, Բանյա Լուկա և Սերբական Հանրապետություն |
| Դավանանք | Սերբ ուղղափառ եկեղեցի |
| Թեմ | Բանյա Լուկայի թեմ |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Բոսնիա և Հերցեգովինայի ազգային հուշարձան |
 | |
 | |
 Gomionica monastery Վիքիպահեստում | |
| gomionica.org | |
Գոմիոնիցա վանք, Սերբական ուղղափառ եկեղեցու Բանյա Լուկա թեմի վանք, Բոսնիա և Հերցեգովինայի Բանյա Լուկա համայնքի Կմեչանի գյուղում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոմիոնիցա վանքի հիմնադրման ստույգ տարեթիվը հայտնի չէ։ Վանքի հիմնադրման մասին ժողովրդական երեք լեգենդ կա։ Առաջինի համաձայն՝ հիմնադիրը եղել է Ստեֆան Նեմանյային և Սուրբ Սավային սպանողը։ Երկրորդի համաձայն՝ այն կանգնեցրել է սուլթանի կամ ավստրիական տիրակալի կինը՝ Մարան։ Ըստ հետազոտողների՝ Մարան կամ տիրակալ Ջուրաջ Բրանկովիչի դուստրն ու սուլթան Մուրադ II-ի կինն էր, կամ տիրակալ Հովհաննի դուստրն ու Ֆերդինանդ Ֆրանկոպանի կինը։ Աղբյուրները, սակայն, չեն հայտնում վանքի հետ իրենց կապերի մասին։ Երրորդ ավանդության համաձայն՝ վանքը կանգնեցրել է Օբրադ իշխանը, որը թուրքական ծառայության մեջ էր և աչքի ընկավ Բիհաչի գրավման ժամանակ[1]։
1536 թվականի թուրքական դեֆթերում հիշատակվում է վանահայր Անդրեյը, որը կառավարել է վանքը 24-րդ տարին։ 17-րդ դարի վերջին՝ թուրքական մեծ պատերազմի ժամանակ, վանքը լքվել է։ Եղբայրությունը Խոդոշի վանքում ապրել են մինչև 1714 թվականը։ 1738 թվականին վանականները, վախենալով թուրքական զորքերի վրեժից, տեղափոխվել են Պաքրիի սլավոնական վանք, որտեղ ապրել են մինչև 1747 թվականը։
18-19-րդ դարերում վանքը մի քանի անգամ վերանորոգվել է[2]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին վանքը լուրջ վնասներ է կրել։ 1941 թվականի դեկտեմբերի 9-ին վանքը ենթարկվել է գերմանական ռմբակոծության՝ վնասվել են եղբայրության շենքը և դպրոցի շենքը։ Նույն թվականին վանահայր Սերաֆիմը (Շտրկիչը) սպանվել է ուստաշների կողմից[3]։
1951 թվականից եպիսկոպոս Վառնավան (Նաստիչ) ապրում էր այստեղ՝ Հարավսլավիայի ներքին գործերի նախարարության հսկողության ներքո։
1953 թվականին վանքը վերածվել է միաբանության։ Բոսնիա և Հերցեգովինայի պատերազմից հետո վանքը վերականգնվել և օծվել է 1998 թվականի սեպտեմբերի 21-ին։
1973 թվականից մինչև 2014 թվականը վանահայրն էր Էֆեմիան (Մակսիմովիչ)[4]։ 2006 թվականին վանքում ապրում էր 12 միանձնուհի։
Վանքը ժամանակին ունեցել է փայտե փորագրված խաչ՝ արծաթյա ոսկեզօծ, պատրաստված 1640 թվականին, որը հետագայում գտնվել է Թոմաս Գամբիեր Պարրիի մասնավոր հավաքածուում, այժմ պահվում է Կուրտոյի արվեստի ինստիտուտում[5]։
Գոմիոնիցայի վանքը KONS-ի (բոս․՝ Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine) կողմից ճանաչվել է որպես Բոսնիա և Հերցեգովինայի ազգային հուշարձան 2006 թվականի հունվարի 20-ին[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Историјат» (սերբերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 1-ին.
- ↑ «Гомионица // Православная энциклопедия». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
- ↑ «Официальный сайт». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
- ↑ «Упокојила се у Господу игуманија гомионичка Јефимија». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
- ↑ The Courtauld, London (Samuel Courtauld Trust), inv. O.1966.GP.268: Dj. Stričević, "A Serbian Cross in London", Hilandarski zbornik 4 (1978), 153-168.
- ↑ «Gomionica monastery (architectural ensemble)». old.kons.gov.ba (անգլերեն and սերբա-խորվաթերեն). Sarajevo: Commission to preserve national monuments. 2006 թ․ հունվարի 20. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 20-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գոմիոնիցա վանք» հոդվածին։ |