Գնդապտուղ կասպիական
| Գնդապտուղ կասպիական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
| Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
| Տրիբա | Alysseae |
| Ցեղ | Գնդապտուղ (Physoptychis) |
| Տեսակ | Գնդապտուղ կասպիական (P. caspica) |
| Միջազգային անվանում | |
| Physoptychis caspica | |
Գնդապտուղ կասպիական (լատին․՝ Physoptychis caspica), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմամյա, մոխրագույն բույս է։ Ցողունն ունի 5-15 սմ բարձրություն։ Տերևները ցողունի հիմքում խմբված են, էլիպսաձև-նշտարաձև, ներքևից ցցված միջին ջղով։ Ծաղիկները քառատիպ են, պսակաթերթերը՝ դեղին։ Պտուղը փքված և գնդաձև պատիճակ է, ունի 15-20 սմ տրամագիծ և նուրբ մոխրագույն թավոտություն[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Զանգեզուրի (Զանգեզուրի և Բարգուշատի լեռնաշղթաներ) և Մեղրու (Գոխթան սար) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Արևելյան Անատոլիայում, Հյուսիսային և Հյուսիսարևմտյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ալպյան գոտում՝ ծովի մակերևույթից 2900–3200 մ բարձրությունների վրա, ժայռոտ, քարքարոտ տեղերում։ Ծաղկում է հունիս ամսին, պտղաբերում՝ հուլիսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանի մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին, կապված հատկապես կլիմայի փոփոխության պատճառով բնակության միջավայրի փոփոխության հետ, սպառնում է անհետացում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության գործողություններ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գնդապտուղ կասպիական» հոդվածին։ |
| ||||||
|