Գեորգի Էրիսթավի

Գեորգի Էրիսթավի; վրաց.՝ გიორგი ერისთავი
Ծնվել է	1811 կամ 1813
Ծննդավայր	Օձիսի (Դուշեթի շրջան), Վրացական նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 9 (21), 1864
Վախճանի վայր	Օձիսի (Դուշեթի շրջան), Դուշեթի շրջան, Մցխեթ-Մթիանեթ, Վրաստան
Գրական անուն	გლუხარიჩი
Մասնագիտություն	դրամատուրգ և բանաստեղծ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Թիֆլիսի գիմնազիա
Ուշագրավ աշխատանքներ	Divorce?
Զավակներ	Դավիթ Էրիսթավի
	Ներշնչվել է
	Giorgi Eristavi Վիքիպահեստում

Գեորգի Դավիթի Էրիսթավի (վրաց.՝ გიორგი ერისთავი, 1811, Օձիսի - 1864, Օձիսի), վրացի գրող և դրամատուրգ, ռեժիսոր, դերասան, հասարակական գործիչ, թարգմանիչ^[7]։

Կենսագրություն

Գեորգի Էրիսթավին ծնվել է 1811 թվականին Օձիսի գյուղում, որ գտնվում է Դուշեթ քաղաքից ոչ հեռու։ Սերում է Քարթլիի իշխանական տոհմից։ Սովորել է Թիֆլիսում՝ «ազնվականական ուսումնարանում», ապա Մոսկվայում՝ գիշերօթիկ դպրոցում^[8]։

Ռազմական նահանգապետ բարոն Գրիգորի Ռոզենի մոտ եղել է հատուկ հանձնարարությունների չինովնիկ։ Մասնակցել է արքունի դավադրությանը, ինչի պատճառով Վրաստանից աքսորվել է Լիտվա։ Կարողացել է հայրենիք վերադառնալ միայն 1839 թվականին^[9]։ Աքսորի տարիներին ուսումնասիրել է լեհական, արևմտաեվրոպական ու ռուսական գրականությունները^[8]։

Գրական գործունեությունն սկսել է 1832 թվականին։ Գեորգի Էրիսթավիի գրական ստեղծագործությունների հիմնական թեման դարձել է վաշխառուներին, առևտրականներին, ինչպես նաև պետական պաշտոնյաների կաշառակերությունն ու քմահաճությունները ծաղրելը^[9]։

Գեորգի Էրիսթավին գրել է «Բաժանում» (առաջին անգամ բեմադրվել է 1850 թվականին), «Հայց» (գրվել է 1840 թվականին, բեմադրվել է 1850 թվականին), «Ժլատը» (1851), «Անտեսանելի դարձնող գլխարկ» (1852), «Աթաբեգ Կվարկվարե» (1853), «Ցնորվածը» (1862), «Հին ժամանակների պատկերներ» (1863)^[7]։ Գեորգի Էրիսթավին վրացական ռեալիստական պրոֆեսիոնալ թատրոնի հիմնադիրն է^[9]։ Էրիսթավին է Շոթա Ռուսթավելու Ընձենավորը պոեմի բեմադրության հեղինակը։ Վրացերեն է թարգմանել Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի «Խելքից պատուհաս» ստեղծագործությունը^[9], ինչպես նաև արձակ լեհերեն է թարգմանել «Ընձենավորը»^[7]։

1852-1853 թվականներին խմբագրել է վրացական «Ցիսկարի»^[8] ամսագիրը։

Էրիսթավին նաև տաղանդավոր դերասան էր։ Նա է ավանդույթ դարձրել բեմական խոսքում վրացերենի քարթալինյան բարբառի օգտագործումը^[9]։

Գեորգի Էրիսթավին է բացահայտել Զուրաբ Անտոնովի ինքնակա տաղանդը^[9]։

Գեորգի Էրիսթավին մահացել է 1864 թվականի սեպտեմբերի 9-ին (21-ին) հայրենի Օձիսի գյուղում։

Հիշատակ

Գեորգի Էրիսթավիի անվամբ է կոչվում թատրոն Գորի քաղաքում,
Գեորգի Էրիսթավիի պիեսները բազմիցս բեմադրվել են Վրաստանի տարբեր թատրոններում. Քոթե Մարջանիշվիլին բեմադրել է «Բաժանում» պիեսը 1923 թվականին, Ակակի Վասաձեն բեմադրել է «Հայց» կատակերգությունը 1942 թվականին Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական ակադեմիական թատրոնում^[9]։

Ծանոթագրություններ

↑ Эристов, Георгий Давидович (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1904. — Т. XLI. — С. 28.
↑ Эристов (ռուս.) // Малый энциклопедический словарь — 2 — СПб.: 1909. — Т. 2.
↑ ^3,0 ^3,1 Эристов, Георгий Давидович (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1912. — Т. 24. — С. 277.
↑ ^4,0 ^4,1 Visuotinė lietuvių enciklopedija (լիտ.)
↑ Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962.
↑ Pas L. v. Genealogics — 2003.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Большая Советская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 30. Экслибрис - Яя. 1978. 632 стр., илл.; 30 л. илл.; 9 л. карт.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Большая Советская Энциклопедия. Гл. ред. Б. А. Введенский, 2-е изд. Т. 49. Элоквенция - Яя. 1957. 680 стр., илл.: 69 л. илл. и карт.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 ^9,6 Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. Т. 5 - М.: Советская энциклопедия, Табакова - Ягушин, 1967, 1136 стб. с илл., 8 л. илл.

Գրականություն

Бухникашвили Г., Театр Георгия Эристави, Тбилиси, 1948 год.
Хаханов А. С.,. Эристов, Георгий Давидович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). - СПб., 1890-1907.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեորգի Էրիսթավի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 96)։

[_265cf671eb23249b-1] Эристов, Георгий Давидович (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1904. — Т. XLI. — С. 28.

[_97f59de6e6047b09-2] Эристов (ռուս.) // Малый энциклопедический словарь — 2 — СПб.: 1909. — Т. 2.

[_f191ba964b25d844-3] 3,0 ^3,1 Эристов, Георгий Давидович (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1912. — Т. 24. — С. 277.

[_c4ea31397125a43e-4] 4,0 ^4,1 Visuotinė lietuvių enciklopedija (լիտ.)

[_c31f9f6d17207faa-5] Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962.

[_eaba610fb184ea91-6] Pas L. v. Genealogics — 2003.

[bse30-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Большая Советская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 30. Экслибрис - Яя. 1978. 632 стр., илл.; 30 л. илл.; 9 л. карт.

[bse2-49-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Большая Советская Энциклопедия. Гл. ред. Б. А. Введенский, 2-е изд. Т. 49. Элоквенция - Яя. 1957. 680 стр., илл.: 69 л. илл. и карт.

[te5-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 ^9,6 Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. Т. 5 - М.: Советская энциклопедия, Табакова - Ягушин, 1967, 1136 стб. с илл., 8 л. илл.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]