Գասպար Տեր-Մարգարյան

Գասպար Տեր-Մարգարյան;
	; Գասպար Տեր Մարգարյանցը Թիֆիսում, 1910-ական թվականներ
Ծնվել է	1856
Ծննդավայր	Շրվենանց, Հայաստան
Մահացել է	1935
Մահվան վայր	Նիս, Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	բարեգործ

Գասպար Հովհաննեսի Տեր-Մարգարյան (1856, Շրվենանց, Հայաստան - 1935, Նիս, Ֆրանսիա), հայ նավթարդյունաբերող, ազգային բարերար։ 1889 թվականին Բաքվում հիմնել է «Արամազդ» և «Բարեկամություն» (1901 թվականից՝ «Նավթ») փայատիրական ընկերությունները և եղել դրանց վարչությունների անփոփոխ նախագահը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գասպար Տեր-Մարգարյանը ծնվել է 1856 թվականին Շրվենանց (այժմ՝ ՀՀ Սյունիքի մարզում) գյուղում։ 1889 թվականին Բաքվում հիմնել է «Արամազդ» և «Բարեկամություն» (1901 թվականից՝ «Նավթ») փայատիրական ընկերությունները և եղել դրանց վարչությունների անփոփոխ նախագահը։ 20-րդ սկզբին հիմնադրել է Կովկասի լեռնարդյունաբերական և առևտրային ընկերությունը, որի Կապանի մասնաճյուղը տնօրինել է Նորաշենիկ խմբի վեց խոշոր պղնձահանքերի արդյունաբերական շահագործումը։ Անշարժ կալվածներ է ունեցել Բաքվում, Թիֆլիսում և համանուն նահանգներում, Թերեքի շրջանում։ Նյութապես օժանդակել է բարեգործական մշակութային, որբախնամ կազմակերպությունների, արվեստագետների, ուսանողների, դպրոցներ, գրադարաններ, ընթերցարաններ է բացել Կապանի մի շարք գյուղերում։ Տեր-Մարգարյանի միջոցներով է գործել 1902 թվականին հայրենի Շրվենանցում բացված ծխական երկսեռ երկդասյան ուսումնարանը^[1], Նորաշենիկի աշխատավորության համար բացվել է «Գյուղական բանկը»։ Տեր-Մարգարյանը Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին խոշոր գումարներ է տրամադրել արևմտահայ գաղթականների օգնության ֆոնդին, վարկավորել վիրավոր զինվորների համար լազարեթների կառուցումը Դիլիջանում, Բաքվում, Սոչիում, Կիսլովոդսկում, Պյատիգորսկում։ Հացամթերքով օգնել է Կապանի շրջանի մի քանի գյուղերի սովյալ բնակիչների։ Նրա միջոցներով 1917 թվականին Թիֆլիսում տպագրվել է Լեոյի «Հայոց պատմության» 1-ին հատորը։ Տեր-Մարգարյանն իր կտակում խոշոր գումարներ էր նախատեսել հայ մշակույթի զարգացման, նրա երախտավորների նյութական ապահովության համար։ 1922 թվականին տարագրվել է^[2]։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գասպար Տեր-Մարգարյանը մահացել է 1935 թվականին Ֆրանսիայի Նիս քաղաքում։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սյունիքի մարզի Շրվենանց գյուղի միջնակարգ դպրոցը կոչվում է Գասպար Տեր-Մարգարյանի անունով։
2011 թվականին Կապանի երկրագիտական թանգարանում տեղի է ունեցել «Հիշողություն» խորագիրը կրող ցուցադրություն, որի ընթացքում ներկայացվել է 19-րդ դարավերջի և 20-րդ դարասկզբի Կապանի պատմությունը, ինչպես նաև Գասպար Տեր-Մարգարյանի գերդաստանի պատմությունը^[3]։