Գայ Ֆոքսի գիշերը
Գայ Ֆոքսի գիշերը (անգլ.՝ Guy Fawkes' Night), նաև հայտնի է որպես Խարույկների գիշեր (անգլ.՝ Bonfire Night) և Հրավառության գիշեր (անգլ.՝ Fireworks Night), ամենամյա ավանդական տոնակատարություն (սակայն ոչ պաշտոնական) Մեծ Բրիտանիայում նոյեմբերի 5-ի գիշերը։
Պատմական համատեքստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այդ գիշերը՝ Հելոուինից հինգ օր հետո, նշվում է Վառոդի դավադրության ձախողումը, երբ 1605 թվականի նոյեմբերի 5-ին մի խումբ կաթոլիկ դավադիրներ փորձել են պայթեցնել Մեծ Բրիտանիայի պառլամենտի շենքը Լոնդոնում բողոքական Հակոբ Ա թագավորի գահակալական խոսքի ժամանակ[1], երբ նրանից բացի Լորդերի պալատի շենքում ներկա կլինեին խորհրդարանի երկու պալատների անդամներն ու երկրի դատական իշխանության վերադասի ներկայացուցիչները[2]։
Գայ Ֆոսքը փորձել է պայթեցնել Վեստմինստերյան պալատի նկուղում գտնվող վառոդով տակառներ։ Սակայն մասնակիցներից մեկը[3] թագավորական լորդ Ուիլյամ Փարքերին՝ Մոնթիգլայի չորրորդ բարոնին, զգուշացրել է սպասվող պայթյունի մասին և ասել, որ նա հաջորդ օրը չգնա պալատի շենքը։ Իսկ բարոնը որոշել է փրկել ոչ միայն իր, այլ նաև թագավորական ընտանիքի անդամերի կյանքը։ Նա զգուշացրել է թագավորին, և հաջորդ օրը Գայ Ֆոքսը ձերբակալվել է ու տեղափեխվել Թաուեր։
Ավանդույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միացյալ Թագավորությունում Գայ Ֆոքսի գիշերը հրավառություն են անում և վառում խարույկներ, որոնց վրա այրում են Գայ Ֆոքսի խրտվիլակը։ Իսկ երեխանները նախօրոք հավաքում են կոպեկներ «լավ տղա Գայի համար», որպեսզի պայթուցիկ գնեն։
Մեծ Բրիտանիայից բացի Գայ Ֆոքսի գիշերը նշվում է նաև նրա մի քանի նախկին գաղութներում՝ Նոր Զելադիայում, Հարավային Աֆրիկայում, Կանադայի Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր նահանգում, Բրիտանական Կարիբյան կղզիների մի մասում և Ավստրալիայում
Գայ Ֆոքսի գիշերվա հետ կապված է «V նշանակվում է Վենդետտա» կոմիքսը, ինչպես նաև դրա էկրանավորումը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Fraser 2005, էջ. 207
- ↑ Fraser 2005, էջեր. 351–352
- ↑ Edward L. Bond, Spreading the gospel in colonial Virginia (Colonial Williamsburg Foundation, 2005), p. 93