Բրիգ
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Բրիգ | |||
| շվեյց. գերմ.՝ Brig-Glis | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Շվեյցարիա | ||
| Մակերես | 38 կմ², 37,67 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 691 մետր | ||
| Բնակչություն | ▼13 056 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1] | ||
| Հեռախոսային կոդ | 027 | ||
| Փոստային դասիչ | 3900 | ||
| Ավտոմոբիլային կոդ | VS | ||
| Պաշտոնական կայք | brig-glis.ch | ||
| |||
Բրիգ (գերմ.՝ Brig, ֆր.՝ Brigue, իտալ.՝ Briga) կամ Բրիգ-Գլիս (Brig-Glis), քաղաք Շվեյցարիայի հարավում՝ Վալե կանտոնում, Սիմպլոնի լեռնանցքի հյուսիսային ստորոտում։ Բրիգը նաև համանուն շրջանի մայրաքաղաքն է։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրիգ քաղաքը գտնվում է ծովի մակարդակից 681 մետր բարձրության վրա՝ Ռոն գետի հարավային ափին, Բեռնի և Վալիական Ալպերը բաժանող հովտում։ Քաղաքը շրջապատված է Գլիսհորն լեռներով (գերմ.՝ Glishorn, 2 525 մ), Ֆյուլհորն (գերմ.՝ Fülhorn, 2 738 մ), Ստրալհորն (գերմ.՝ Strahlhorn, 3 200 մ) և Շպարռհորն (գերմ. ՝ Sparrhorn, 3 012 մ)։ Բրիգը գտնվում է Սյոնի մայրաքաղաք կանտոնից 54 կմ արևելք։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1798 թվականին Բրիգի բնակչությունը կազմում էր 468 մարդ, իսկ 1970 թվականին այն աճել էր մինչև 5191 մարդ։ 1973 թվականին Գլիս և Բրիգերբադ շրջանների Բրիգին միանալուց հետո բնակչությունը հասավ 11,600-ի։ Բնակչության մեծ մասը խոսում է գերմաներենի վալիական բարբառով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Բրիգ» անվանումը ծագել է կելտական «briga» բառից, որը նշանակում է «բլուր, բնակավայր»։ Բրիգայի առաջին հնագիտական գտածոները թվագրվում են բրոնզե դարով և երկաթի դարով։ Պեղումները ցույց են տալիս, որ ժամանակակից Բրիգի տեղում առաջին բնակավայրը հայտնվել է մ. թ. ա. 7-րդ դարի երկրորդ կեսին։ Հռոմեական կայսրության օրոք բնակավայրն ընդլայնվել է։
13-րդ դարից Բրիգը գտնվում է Սիոնի եպիսկոպոսի իշխանության ներքո։ 16-րդ դարից Բրիգը դառնում է վերին Վալեի գլխավոր տարածաշրջանային կենտրոնը։ 1690 թվականին Բրիգին միացվեցին Հոլցիի, Գլիսի և Գամզենի համայնքները։
17-րդ դարում վաճառական և բանկիր Կասպար Յոդոկ ֆոն Շոկալպերը (գերմ.՝ Կասպար Յոդոկ ֆոն Ստոկալպեր, 1609-1691) վերահսկում էր առևտրային տրանսպորտը Սիմպլոնի լեռնանցքով, ուներ իր սեփական աղի հանքերը և շինարարություն էր իրականացնում Բրիգում։ Բրիգի ամենանշանակալի շենքը մինչ օրս նրա տոհմական ամրոցն է[2]։ Բայց քաղաքական կյանքին միջամտելուց հետո Շտոկալպերը վտարվեց քաղաքից և ստիպված եղավ երկար տարիներ անցկացնել Բրիգից հեռու։
1801-1806 թվականներին՝ նապոլեոնյան պատերազմների ժամանակ, կայսեր հանձնարարությամբ կառուցվել է Սիմպլոնի լեռնանցքով անցնող ճանապարհը։ 1806 թվականի հոկտեմբերի 9-ին նրա միջոցով Բրիգից հաղորդագրություն բացվեց Իտալիայի հետ։ Այս ճանապարհը կորցրել է իր նշանակությունը 20-րդ դարում նոր A9 ավտոմայրուղու կառուցմամբ։
1878 թվականին Բրիգից դեպի արևմուտք երկաթուղի է կառուցվել։ 1906 թվականին բացվեց Սիմպլոնի թունելի առաջին հերթը դեպի Իտալիա։ 1913 թվականին բացվեց Լեչբերգի թունելի Հարավային պորտալը, որը Բրիգը կապում էր Բեռնի կանտոնի հետ՝ 1926 թվականին երկաթուղին տեղադրվեց Գոմսում։
1972 թվականին երեք շրջանների (Բրիգ, Գլիս և Բրիգերբադ) միաձուլմամբ ստեղծվեց Բրիգ Գլիս շրջանը։ 1998 թվականի դեկտեմբերին բացվեց Բրիգ-Գլիս/Նատերս Օղակաձև ավտոճանապարհը, որը դարձավ ազգային A9 մայրուղու մի մասը։
Երկաթուղային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սիմպլոնի երկաթուղին (Դոմոդոսոլա ուղղություն-Միլան, Իտալիա), Լյոչբերգյան երկաթուղին (Սիմպլոն-Լեչբերգ-Բեռն) և Մաթերհորն-Գոթարդ երկաթուղին (Դիսենտիս-Անդերմատ-Ֆիսպ-Զերմատ)։ այս երկաթուղին կոչվում է Սիմպլոնի երկաթուղի։
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրիգը Ալեչի զբոսաշրջային շրջանի մի մասն է։ Բրիգայի հին քաղաքում են գտնվում մի շարք ճարտարապետական հուշարձաններ՝ Շտոկալպերի պալատը, Սուրբ Սեբաստիայի Մատուռը, Սուրբ Հոգու եկեղեցին (1673-1688)[3] և այլն։
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie Geschlecht und Gemeinde; Provisorische Jahresergebnisse; 2018 — FSO, 2019.
- ↑ Gabriel Imboden. Schweizerische Kunstführer GSK, Band 778: Das Stockalperschloss in Brig. — Bern, 2005. — ISBN 3-85782-778-5
- ↑ Carmela Kounen Ackermann. Schweizerische Kunstführer GSK, Band 569: Die Kollegiumskirche zum Heiligen Geist in Brig. — Bern, 1995. — ISBN 3-85782-569-3
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Бриг, в Швейцарии». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Louis Carlen. Kaspar Jodok von Stockalper. Großunternehmer im 17. Jahrhundert. — Augsburger Universitätsreden. — Augsburg: Universität Augsburg, 1991. — Т. 20. — ISBN 0939-7604
- Louis Carlen, Gabriel Imboden. Kaspar Jodok von Stockalper und das Wallis. Beiträge zur Geschichte des 17. Jahrhunderts. — Brig: Rotten-Verlag, 1991. — ISBN 3-907816-08-0
- Louis Carlen, Gabriel Imboden. Die Handels- und Rechnungsbücher Kaspar Jodok von Stockalpers. Vorträge des Fünften Internationalen Symposiums zur Geschichte des Alpenraums. — Brig: Rotten-Verlag, 1999. — ISBN 3-907816-98-6
- Gabriel Imboden. Kaspar Jodok von Stockalper 1609–1691. Sein Umfeld und sein Schloss. — Brig: Forschungsinstitut zur Geschichte des Alpenraums, 1991.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Официальный сайт Брига (գերմ.)