Բոլշևիկներ (նկար)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բոլշևիկները
Большевики
տեսակնկար
նկարիչԻլյա Ռեպին
տարի1918
բարձրություն125
լայնություն89
նյություղաներկ և կտավ
գտնվում էConstantine Palace?
հավաքածուConstantine Palace?
պատվիրատուԴմիտրի Շերեմետև
Ծանոթագրություններ

Բոլշևիկներ (ռուս.՝ Большевики. Красноармеец, отнимающий хлеб у ребёнка», «Большевики. Солдаты Троцкого отнимают у мальчика хлеб, «Բոշևիկներ։ Երեխայից հաց խլող կարմիրբանակայինը», «Բոլշևիկները։ Տրոցկու զինվորները խլում են հացը տղայից»), ռուս նկարիչ Իլյա Ռեպինի նկարներից՝ նկարված 1918 թվականին։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ինքնանկար աշխատանքի մեջ», Ռեպին

1899 թվականին հայտնի ժանրային նկարիչ և դիմանկարիչ Իլյա Ռեպինը ձեռք է բերել իր անունը սիրուհի Նատալյա Նորդմանի միջոցով, որի համար լքել է կնոջն ու չորս երեխաներին, Կուոկալա գյուղի հողամասում, Ֆիննական ծոցի մոտ, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանությունում, որն այդ ժամանակ ռուսական կայսրության մաս էր կազմում։ 1903 թվականին նկարիչը տեղափոխվում է սեփական կալվածատիրական տուն, որին տալիս է «Պենատներ» անվանումը՝ ի պատիվ հռոմեական տան աստվածների։ Փետրվարյան հեղափոխությունը Ռեպինը դիմավորում է ուրախությամբ, իսկ Հոկտեմբրեյանը, համառորեն աշխատելով, նույնիսկ մտքում չի էլ պահում, չնայած որ այդ ժամանակ ապրում էր Պետրոգրադում։ Հեղափոխությունից հետո Ռեպինը մնում է առանց քաղաքացիության, քանի որ նրա տունը մնացել էր արդեն անկախացած Ֆինլանդիայի սահմաններում, որտեղ նա ապրել էր նանսենյան անձնագրով։ Չնայած խորհրդային արվեստի կազմակերպությունների և պաշտոնյաների, այդ թվում՝ Իսահակ Բրոդսկու և Կլիմենտ Վորոշիլովի խնդրանքներին, Ռեպինը չի վերադառնում հայրեինք, սակայն հայտնվում է ֆինլանդական կենտրոնական ոստիկանության մշտական կիզակետում՝ հակակոմունիստական խուճապից ելնելով։ Նրա գույքն ու ունեցվածքը ազգայնացվել են, իսկ ամենահայտնի աշխատանքերը մնացել են Խորհրդային Ռուսաստանում, որտեղ օգտագործվում էին քարոզչության մեջ և մեկնաբանվում իբրև սոցիալիստական ռեալիզմի լավագույն օրինակներ, մինչդեռ գաղափարախոսության տեսանկյունից անհարմար է եղել[1][2][3][4]:

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տներ, վերակառուցում

Ռեպինը այն նկարել է 1918 թվականին[5], բայց չի ավարտել[6]։ Ըստ ժամանակակիցների հիշողությունների՝ նկարիչը «Բոլշևիկները» համարել է դարաշրջանի կտավ, որը հաճախ արտահայտել է խորհրդային սցենարով նկարների պահանջարկի առկայությունը թե՛ ֆինների եւ թե՛ արտագաղթողների միջև, որը Ռեպինին բերում է լավ և կայուն եկամուտ[2]։ Նա մահանում է 1930 թվականին և թաղվել Կուոկալայում։ 1944 թվականին Ռեպինի կալվածատունը, որտեղ եղել է Ֆինլանդիայի հրամանատարության շտաբը, ոչնչացվել է սովետական երկրի հրետանու դեմքերի կողմից։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Կուոկալան անցել է ԽՍՀՄ-ին, իսկ հետո նկարչի պատվին անվանվել է Ռեպինո։ Նկարչի տունը վերակառուցվել է Ռեպինի իրերի օգնությամբ, որոնք արտահանվել էին Լենինգրադի պատերազմից առաջ[1]։ «Բոլշևիկները»[7] հայտնի են նաև որպես «Բոշևիկները։ Երեխայից հաց խլող կարմիրբանակայինը»[5] և «Բոլշևիկները։ Տրոսկի զինվորները խլում են հացե տղայից»[2], երբեք և ոչ մի տեղ չի ցուցադրվել, նաև չի հայտնվել կատալոգներում[5][7]։

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

125 × 89 սմ չափսերով նկարը պատկերվել է յուղաներկով կտավի վրա[8]։ «Բոլշևիկները» պատկերում են գյուղացու սուր, տհաճ, խղճուկ ճնշումը. թե ինչպես են նոր, խորհրադային իշխանության ներկայացուցիչները, արտահայտված կոլեկտիվ հաստամռութ «ժողովրդական վրեժխնդրում», խլում են երեխայի ձեռքից հացը[2][7][9][10]։ Նկարի սյուժեն, ինչպես պնդում է Եվգենի Պչելովը, ոգեշնչված է եղել «պատմություն այն մասին, թե ինչ է կատարվում Պետրոգրադում»[4]։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից և հարկադիր արտագաղթի առաջին տարվա զրկումից հետո Ռեպինը կտրուկ փոխում է իր ստեղծագործության ուղղությունը հակամիապետականից մինչև հակասովետական, շարունակելով, միայն, խոսովանաեցնել հակասահմանադրական դավանանքը և ամուր մնալ այն համոզմունքին, որ «մարդկության համար ամենաօգտակար և շահավետ գաղափարը, եթե այն իշխանության կողմից ներկայացվում է ենթարկված երկրում, շատ արագ կլինի Աստծո պատիժը ժողովրդին»[2]։ Միխայիլ Կամենսկու խոսքերով, «Բոլշևիկները» «վախենալու, հսկայական պատմական կարևորության կտավ է»[11]։

Ճակատագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոստրոպովիչը և Վիշնևսկայան

Որոշ ժամանակ «Բոլշևիկները» գտնվել է ԱՄՆ-ի մասնավոր հավաքածուում, իսկ հետո Ռստրոպովիչի Վիշնևսկյան հավաքածուում[5]։ Թավջութակահար Մստիսլավ Ռոստրոպովիչը և օպերային երգչուհի Գալինա Վիշնևսկայան 1874 թվականի՝ ԽՍՀՄ-ից իրենց ստիպված դուրս գալուց 30 տարի անց, հավաքում են հավաքածու[12][13][14]:2007 թվականին Ռստրոպովիչի Վիշնևսկյան հավաքածուն իրենց փարիզյան և լոնդոնյան բնակարաններից հանվում է Լոնդոնի Sotheby’s աճուրդի[11][14]։ Նախատեսվում էր սեպտեմբերի 18-19-ին աճուրդի ընթացքում ավելի քան 450 աշխատանքներից վաստակել 13-20 մլն ֆունտ ստեռլինգ[15][16]։ Հատկանաշական է, որ «Բոլշևիկների» գնահատումն արժեցել է 300-500 հազար ֆունտ[17]։ Աճուրդի առաջին օրը ռուս օլիգարխ Ալիշեր Ուսմանովը գնում է ամբողջ հավաքածուն՝ մաս-մաս վաճառումը կանխելու և այն Ռուսաստանին վերադարձնելու նպատակով, որի համար նա ստացել է Վիշնևսկայի թույլտվությունը, ով, սակայն, կարող էր ավելի մեծ գումար բերել[7][12][18][19][20]։ Վիշնևսկայի որոշման հիմնական փաստարկը հավաքածուհի հետագա փոխանցումն էր ռուսկաան պետության սեփականությանը, որը հավաստիացնում է Ուսմանովին և Դաշնային մշակույթի գործակալության ղեկավար Միխայիլ Շվիդկին[21][22]։ Այդ պատճառով էլ աճուրդի գումարը չի հայտնաբերվել կողմերի և աճուրդի տան համաձայնությամբ[23]։ 2007 թվականի վերջին Ռեպինի Վիշնևսկյան հավաքածուն ամբողջությամբ բերվում է Ռուսաստան[24], այդ թվում 22 նկար Ռեպինից, որոնց մեջ էր նաև «Բոլշևիկները»[7]։ Հավաքածուհի իրավունքն ունենալու համար պայքարում էին Էրմիտաժը Ռուսական և Պուշկինի թանգարանը[23], սակայն որոշվում է, որ այն ամբողջությամբ ցուցադրվելու է Սանկտ Պետերբուրգում վերջերս վերականգնված Կոնստանտինովսկու պալատում՝ այդպիսով ստանալով իր առաջին մշտական ցուցահանդեսը[25]։ Ցուցահանդեսը բացվել է 2008 թվականին, անձամբ ՌԴ-ի վարչապետ Վլադիմիր Պուտինի կողմից[26]։ «Բոլշևիկները», ինչպես և Ռեպինի մյուս աշխատանքները, ներկայաումս ցուցադրվում են Կոնստանտինովսկու պալատի առանձին դահլիճում[27]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Michael Amundsen (20 февраля 2013). «Repin: A Russian Master's Life and Work in Finland, Kadriorg Art Museum, Estonia». Financial Times. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Сергей Андреев (21 октября 2014). «Почему великий художник Илья Репин так и не вернулся на родину». РБК. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  3. Арья Паананен (9 сентября 2017). «Борьба за Илью Репина: СССР хотел, чтобы известный художник вернулся из Финляндии». Ilta-Sanomat[en] (ИноСМИ.ру). Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  4. 4,0 4,1 Пчелов, 2012, էջ 238
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 «Красноармеец, отнимающий хлеб». Моя Москва. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  6. «Большевики». Газета «Звезда Поволжья». Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Елена Ямпольская, Андрей Реут (17 сентября 2007). «Усманов вернул в Россию "Большевиков"». Известия. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  8. «Bolsheviks. Repin». Artnet. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  9. Николай Ямской (8 августа 2009). «Ветры революции». Журнал «Антураж». Վերցված է 3 июня 2017-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)(չաշխատող հղում)
  10. Zoe Strimpel (14 сентября 2007). «Art of Tsarist Russia on Block». The New York Sun[en]. Վերցված է 2 мая 2017-ին.(չաշխատող հղում)
  11. 11,0 11,1 Саша Денисова (2 сентября 2007). «Торг уместен. Михаил Каменский: «Этот аукцион может улучшить отношения России и Великобритании»». Огонёк. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  12. 12,0 12,1 «В Константиновском дворце под Петербургом открывается выставка коллекции Ростроповича-Вишневской». Интерфакс. 12 мая 2008. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  13. Татьяна Маркина (13 июня 2007). «"Сокровище ангелов" меняет владельца. Галина Вишневская выставляет семейную коллекцию на Sotheby`s». Коммерсантъ. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  14. 14,0 14,1 Наталья Голицына (14 сентября 2007). «Коллекция Ростроповича и Вишневской выставлена на Sotheby's». Радио Свобода. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  15. «Коллекция Мстислава Ростроповича и Галины Вишневской выросла в цене». Коммерсантъ. 9 августа 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  16. Надежда Данилевич (13 сентября 2007). «Сокровища Вишневской и Ростроповича: что уйдет с молотка?». Московский комсомолец. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  17. «Bolshevics. Repin. Lot 250». ArtValue.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  18. «Коллекция великого маэстро не достанется государству». НТВ. 18 сентября 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  19. «Алишер Усманов выкупил коллекцию для России». НТВ. 17 сентября 2009. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  20. «Усманов купил коллекцию Ростроповича до аукциона». BBC Russian. 17 сентября 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  21. «Миллиардер Усманов подтвердил, что передаст коллекцию Ростроповича государству». NEWSru.com. 18 сентября 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  22. «Усманов купил коллекцию Ростроповича и Вишневской по просьбе Роскультуры». Lenta.ru. 18 сентября 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  23. 23,0 23,1 «Музеи поборются за сокровище Вишневской». НТВ. 18 сентября. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  24. «Финал коллекционной интриги». НТВ. 28 декабря 2007. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  25. «Сокровища русского искусства предстали во всем великолепии». НТВ. 16 апреля 2008. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  26. Александр Садчиков (13 мая 2008). «Коллекция Ростроповича и Вишневской обрела новый дом». Известия. Վերցված է 2 мая 2017-ին.
  27. «Графика И.Е. Репина в коллекции Константиновского дворца». Константиновский дворец. Վերցված է 2 мая 2017-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]