Աֆրիկայի մակերևույթ

Աֆրիկայի ֆիզիկական քարտեզ

Աֆրիկան հիմնականում տարբեր բարձրության սարահարթերի երկիր է, բարձր լեռները գտնվում են նրա ծայրամասերում։ Մակերևույթի նման կառուցվածքը պայմանավորված է նրա ձևավորման պատմությամբ։ Մայրցամաքի հիմքը կազմում է Աֆրիկա-Արաբական պլատֆորմը, որը հանդիսանում է հնագույն Գոնդվանա ցամաքի մի մասը։ Լեռնակազմական պրոցեսները Աֆրիկայի մեծ մասում վաղուց են ավարտվել (500-1000 մլն. տարի առաջ), լեռնային մակերևույթն էլ արտաքին ուժերի ազդեցությամբ քայքայվել, տեղատարվել է՝ վերածվելով սարահարթերի ու բարձրավանդակների։ Ավելի բարձր են արևելյան շրջանները, որտեղ գտնվում են Արևելաաֆրիկյան սարահարթը և Եթովպական (Հաբեշական) բարձրավանդակը։ Արևելաաֆրիկյան սարահարթում գտնվում է Աֆրիկայի ամենաբարձր լեռը՝ Կիլիմանջարոն (5895 մ.), որի գագաթը ամբողջ տարին ձյունապատ է։

Պլատֆորմի առանձին տեղամասերը տարբեր ժամանակներում իջել կամ բարձրացել են, երկրակեղևում առաջացել են բեկվածքներ, խզումներ, որոնք ուղեկցվել են հրաբխականությամբ և երկրաշարժերով։ Նման ծագում ունեն Արևելաաֆրիկյան բեկորավոր (հորստա-գրաբենային) լեռները։

Զամբեզի գետի գետաբերանից դեպի հյուսիսաֆրիկյան խոշոր լճեր, Կարմիր ծով, Մեռյալ ծովից դեպի Միջերկրական ծով ձգվում է Արևելաաֆրիկյան խոշոր բեկվածքային գոտին, որի գրաբեններում էլ ձևավորվել են Նյասա, Տանգանիկա, Վիկտորիա լճերը, Կարմիր և Մեռյալ ծովերը։

Ռելիեֆի հիմնական միավորները

Աֆրիկայի հյուսիսում ձգվում են Ատլասի երիտասարդ (Ալպյան հասակի) լեռները, հարավում՝ Դրակոնյան ու Կապի հին (պալեոզոյան հասակի) լեռները։ Գվինեական ծովափի մոտ գտնվում է Կամերունի հրաբուխը (4070 մ.)։

Սարահարթերից նշանավոր են Սահարան, Սուդանը, Կալահարին, Նամիբը։ Սահարաի կենտրոնական մասում գտնվում են Ահագար, Դարֆուր և Տիբեսթի բարձրավանդակները։ Արևելքում, Կարմիր ծովի մոտ, գտնվում է Եթովպական բարձրավանդակը։

Դաշտավայրերը փոքր են և գտնվում են ծովափնյա շրջաններում։

Աֆրիկայի ամենացածր կետը Եթովպիայում Ասսալ լճի իջվածքն է՝ -153 մ.։