Արչիբալդ Դեյվիդ Սթիրլինգ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արչիբալդ Դեյվիդ Սթիրլինգ
անգլ.՝ David Stirling
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 15, 1915(1915-11-15)[1][2][3]
ԾննդավայրLecropt
Մահացել էնոյեմբերի 4, 1990(1990-11-04)[1][3] (74 տարեկան)
Մահվան վայրՎեստմինստեր, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն[4]
ԿրթությունԱմփլեֆորդ քոլեջ և Թրինիթի քոլեջ
Մասնագիտությունսպա և լեռնագնաց
Ծնողներհայր՝ Archibald Stirling?[2][3], մայր՝ Margaret Fraser?[2][3]
Պարգևներ և
մրցանակներ
«Մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան Բրիտանական Կայսրության շքանշանի սպա Ասպետ-բակալավր և Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
 David Stirling (military) Վիքիպահեստում

Արչիբալդ Դեյվիդ Սթիրլինգ(նոյեմբերի 15, 1915(1915-11-15)[1][2][3], Lecropt - նոյեմբերի 4, 1990(1990-11-04)[1][3], Վեստմինստեր, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), ալպինիստ, բրիտանական բանակի սպա և հատուկ օդային ծառայության հիմնադիրլ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արչիբալդ Դեյվիդ Սթիրլինգը ծնվել է Լեկրոպտում Արչիբալդ Ստիրլինգի և Մարգարեթ Ֆրեյզերի՝ Սայմոն Ֆրեյզերի դստեր՝ 13-րդ լորդ Լովատի, անգլիական թագավոր Չարլզ II-ի անմիջական հետնորդի ընտանիքում։ Սայոմոն Ֆրեյզերը, Լովատի 15-րդ լորդը, նրա ազգականն էր։

Նա կրթություն է ստացել Ampleforth College կաթոլիկ-գիշերօթիկ դպրոցում, մեկ տարի սովորել է Թրինիթի քոլեջում, այնուհետև տեղափոխվել է Փարիզ՝ որտեղ ցանկանում էր դառնալ նկարիչ։ Սթիրլինգը մարզվում էր Էվերեստը բարձրանալու համար, սակայն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը խանգարեց էքպեդիցիային մասնակցելուն[5]։

1937 թվականին Դեյվի Սթրելինգը միացավ շոտլանդական գվարդիային[6]։ 1940 թվականին նա կամավոր մեկնել է բրիտանական բանակի հրամանատարական գործողություններին։

1941 թվականի օգոստոսի 1-ին նրա հրամանատարությունը լուծարվելուց հետո նա դեռ համոզված էր, որ ռազմական բախումներում բարձր մասնագիտացված զինվորների փոքր թիմը կարող է ավելին անել, քան սովորական զորքերի մի ամբողջ դասակ։

Չտեսնելով իր տեսությունը սովորական եղանակով ապացուցելու հնարավորություն, նա համոզեց Կլոդ Օշինլեքին իրեն նշանակել նման գործողությունների ղեկավար։ Նրան հանձնարարվել է ղեկավարել «L հատուկ ջոկատ, հատուկ նշանակության օդային բրիգադ» (SAS), որը պաշտոնապես Հյուսիսային Աֆրիկայում գոյություն ունեցող բրիգադների բատալոնային ստորաբաժանում էր[5]։

Հետախուզական ստորաբաժանման առաջին օպերացիան որպես դեսանտներ թշնամու թիկունքում ավարտվել է լիակատար ձախողմամբ։ Միայն ստորաբաժանման մեկ երրորդը հասավ նշանակված հավաքման կետին[5]։

Փոխելով մարտավարությունը, ոտքով հարձակվելով մթության քողի տակ հեռահար անապատային ուժերի օգնությամբ՝ ստորաբաժանումն ի վերջո հասավ հաջողության։ Ձեռք բերելով իր սեփական ամենագնացները և մանևրային փոքր բեռնատարները, որոնք հագեցած էին գնդացիրներով, SAS-ը, Ստիրլինգի ղեկավարությամբ, արագորեն դարձավ գերմանա-իտալական բանակի թիկունքում գործող սարսափելի ուժ՝ ոչնչացնելով, ի թիվս այլ բաների, մոտ 250 ինքնաթիռ և մեծ քանակությամբ կենսական ռազմական նյութեր, բայց, առաջին հերթին, դառձավ Ռոմելի զորքերի մշտական «մարմնի սեպը»[7]։

1943 թվականին գերեվարվել է գերմանացիների կողմից, բայց չորս անգամ փախել գերությունից,В январе 1943 года был захвачен немцами, но четыре раза бежал из плена, դրանից հետո ինտերինվել է Կոլդիցի ամրոցում գտնվող Oflag IV-C-ում մինչև պատերազմի ավարտը։ SAS-ի հրամանատարությունը Ստերլինգի գերությունից հետո ստանձնեցին նրա եղբայր Բիլը և հյուսիսիռլանդացի բռնցքամարտիկ, ռեգբի խաղացող և փաստաբան մայոր Բլերը («Փեդի») Մեյնը մինչև պատերազմի ավարտը[8], ում ֆելդմարշալ Մոնտգոմերին առաջադրել է Վիկտորիա խաչի համար[9]։

1947 թվականին Ստերլինգը տեղափոխվեց կանոնավոր բանակի սպաների պահեստ, նրան շնորհվեց փոխգնդապետի պատվավոր կոչում, որը նա պահպանեց մինչև 1965 թվականը թոշակի անցնելը[10][11]։ Դեյվիդ Սթիրլինգը ասպետի կոչում ստացավ 1989 թվականի դեկտեմբերի 30-ին և մահացավ հաջորդ տարի[12][13][14]։

Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուելբեք քոլեջի Ստիրլինգի տունն անվանվել է նրա անունով։

2002 թվականին նրա պատվին կանգնեցվել է SAS հուշահամալիրը, որը պատկերում է նրան քարի վրա կանգնած[15]։

«Զվարճալի քաոս տարածող» հակառակորդի թիկունքում բնութագրում է նրա քայլը[16]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Lundy D. R. The Peerage
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 Kindred Britain
  4. ↑ http://www.nytimes.com/1990/11/06/obituaries/sir-david-stirling-74-the-founder-of-britain-s-elite-commando-unit.html
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Macintyre, Ben (2016). Rogue Warriors. New York: Crown Publishing Group. էջեր 48–49, 143–146, 149–154. ISBN 9781101904169.
  6. ↑ Կաղապար:London Gazette
  7. ↑ Alleyne, Richard (2007 թ․ փետրվարի 19). «SAS founder's life story to be made into a film». The Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 2-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  8. ↑ The Oxford Companion to World War II, Oxford University Press, 2001 paperback edition, 0198604467, 'Special Air Service'
  9. ↑ «Obituary:Lieutenant-Colonel David Danger: SAS radio operator». The Times. London. 2009 թ․ մարտի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 28-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  10. ↑ Կաղապար:London Gazette
  11. ↑ Կաղապար:London Gazette
  12. ↑ Կաղապար:London Gazette
  13. ↑ Կաղապար:London Gazette
  14. ↑ Կաղապար:London Gazette
  15. ↑ «Police probe after plaques stolen from SAS memorial». BBC News. 2014 թ․ հունիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 9-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  16. ↑ Corpus Christi College Oxford - News & Events
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արչիբալդ Դեյվիդ Սթիրլինգ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արչիբալդ_Դեյվիդ_Սթիրլինգ&oldid=9722500» էջից