Արաք

Արաք
Քաղաք
	Արաք
	اراک
Երկիր	Իրան
Հիմնադրված է	1808 թ.
ԲԾՄ	1 718 մ
Պաշտոնական լեզու	պարսկերեն
Բնակչություն	484 212 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	UTC+3, ամառը UTC+4
Հեռախոսային կոդ	0861
Պաշտոնական կայք	arak.ir(պարս.)
	Արաք Վիքիպահեստում

Արաք‎ (պարսկերեն՝ اراک, հայտնի է նաև Սոլթանաբադ անունով), քաղաք Իրանում։ Մարքազի (կենտրոնական) նահանգի վարչական կենտրոնն է։ Ըստ 2006 թվականի տվյալների բնակչությունը 438 338 մարդ է^[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արաքը կառուցվել է Դասքար քաղաքի փլատակների վրա, որը ավերվել էր մոնղոլական արշավանքների ժամանակ։

Արաքը համեմատաբար նոր քաղաք է, որն ունի երկու հարյուր տարվա պատմություն։ Նրա կառուցումը սկսվել է 1795 թվականին և ավարտվել 1852 թվականին։ Քաղաքը կառուցվել է Ղաջարիների դինաստիայի կառավարման ժամանակաշրջանում։ Ապագա քաղաքի տեղանքում սկզբում ռազմական բնակավայր է եղել։ Զինվորականների կողմից կառուցվեց մի կառույց՝ բարձր պատերով։ Արաքը շարունակում էր մնալ ամրոց մինչև 1892 թվականը։ Սոլթան Աբադի ամրոցն ուներ 8 աշտարակ, իսկ ադմինիստրատիվ կառույցները տեղակայված էին հյուսիսային մասում։ 1891 թվականին փոխնահանգապետ Սալթանե Միրզա Հասանը դիմեց շատ քայլերի, վաճառականներին և արհեստավորներին քաղաք բերելու համար։ Քաղաքն իր պատմության ընթացքում մի քանի անվանում փոխեց. Սոլթան Աբադի ամրոց, Սոլթան-Աբադ, Պարսից Իրաք և վերջապես Արաք (1938 թվական)։

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արաքը Իրանի առաջին հիմնական արդյունաբերական կենտրոնն է, այստեղ շատ են գործարանները.

Sazi Arak (MSA)
AzarAb
Wagon Pars
IRALCO
HEPCO
Navard Aluminum
Iran Combine Manufacturing Company
НПЗ, NIORDC
Arak (Shazand) Petrochemical Co. (AR.P.C)

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արաքը ունի համեմատաբար սառը և չոր կլիմա։ Եղանակը՝ տաք և չոր է ամռանը, քամոտ և զով աշնանը։ Առավելագույն ջերմաստիճանը ամռանը կարող է հասնել 35 °C և ձմռանը կարող է իջնել մինչև −25 °C։ Տարեկան տեղումների միջին քանակը 300 մմ է։ Հարաբերական խոնավությունը՝ 50 %։

Արաքի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	17.0 (62.6)	21.0 (69.8)	25.2 (77.4)	29.0 (84.2)	35.0 (95)	41.0 (105.8)	44.0 (111.2)	41.0 (105.8)	38.0 (100.4)	31.0 (87.8)	24.0 (75.2)	20.0 (68)	44 (111.2)
Միջին բարձր °C (°F)	4.2 (39.6)	6.8 (44.2)	13.5 (56.3)	19.6 (67.3)	25.6 (78.1)	32.6 (90.7)	35.8 (96.4)	34.9 (94.8)	30.8 (87.4)	23.1 (73.6)	14.8 (58.6)	7.6 (45.7)	20.78 (69.39)
Միջին օրական °C (°F)	−1.3 (29.7)	1.0 (33.8)	7.3 (45.1)	13.1 (55.6)	18.4 (65.1)	24.4 (75.9)	27.5 (81.5)	26.3 (79.3)	21.9 (71.4)	15.2 (59.4)	8.0 (46.4)	2.0 (35.6)	13.65 (56.57)
Միջին ցածր °C (°F)	−5.7 (21.7)	−3.8 (25.2)	2.0 (35.6)	7.0 (44.6)	11.0 (51.8)	15.3 (59.5)	18.8 (65.8)	17.5 (63.5)	13.0 (55.4)	7.8 (46)	2.6 (36.7)	−2.2 (28)	6.94 (44.48)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−28 (−18)	−30.5 (−22.9)	−13 (9)	−4.0 (24.8)	0.0 (32)	4.0 (39.2)	12.0 (53.6)	10.0 (50)	2.0 (35.6)	−4.0 (24.8)	−7 (19)	−23 (−9)	−30.5 (−22.9)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	54.7 (2.154)	47.6 (1.874)	53.1 (2.091)	53.4 (2.102)	31.9 (1.256)	1.5 (0.059)	0.6 (0.024)	1.1 (0.043)	0.7 (0.028)	18.5 (0.728)	31.6 (1.244)	51.0 (2.008)	345.7 (13.611)
Միջ. անձրևոտ օրեր	10.8	9.8	11.4	9.4	7.1	1.1	0.9	0.6	0.6	4.3	6.1	8.9	71
Միջ. ձնառատ օրեր	7.6	6.4	3.2	0.5	0	0	0	0	0	0.1	0.7	4.6	23.1
% խոնավություն	72	67	55	46	40	28	27	27	27	40	56	67	46
Միջին ամսական արևային ժամ	150.8	160.6	196.0	222.1	287.5	350.4	338.3	329.4	305.1	262.3	188.5	160.8	2951,8
աղբյուր: NOAA (1961-1990)^[3]