Աննշմարակող անհարթապտուղ
| Աննշմարակող անհարթապտուղ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հովանոցածաղկավորներ (Apiales) |
| Ընտանիք | Նեխուրազգիներ (Apiaceae) |
| Ցեղ | Aphanopleura |
| Տեսակ | Աննշմարակող անհարթապտուղ (A. trachysperma) |
| Միջազգային անվանում | |
| Aphanopleura trachysperma | |
Աննշմարակող անհարթապտուղ (լատին․՝ Aphanopleura trachysperma), հովանոցավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
15-30 սմ բարձրությամբ միամյա խոտաբույս է։ Տերևները լայն-ձվաձև են, 2-3 փետրաձև բաժանված, իսկ մասերը գծային են։ Հովանոցները ունեն 7-15 ճառագայթներ։ Ծածկոցի թերթերը և ծածկոցիկները թաղանթային են։ Պտուղը խիտ ծածկված է ծծիչանման մազիկներով[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է միայն Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Վեդու շրջակայք)։ Աճում է նաև Նախիջևանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 900-1200 մ բարձրությունների վրա, կավոտ լանջերին, աղակալված վայրերում և կիսաանապատում։ Ծաղկում է ապրիլ ամսին, պտղաբերում՝ մայիսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Հարավային Անդրկովկասի էնդեմիկ բույս է։ Հայտնի է ընդամենը 3 պոպուլյացիա, որից մեկը հայտնաբերված է Նախիջևանում։ Հայաստանում տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին տնտեսական գործունեության (գյուղատնտեսական հանդակների ընդլայնում, տնտեսական կառույցների ստեղծում) և անասունների կողմից տրորման հետևանքով սպառնում է աճելավայրերի խախտման սպառնալիք։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
| ||||||
|