Անդրոգեոս

Անդրոգեոս;
Տեսակ	Հին հունական դիցաբանության կերպար
Սեռ	արական
Հայր	Մինոս
Մայր	Պասիֆայա
Զավակներ	Alcaeus? և Sthenelus?

Անդրոգեոս (հին հունարեն՝ Ἀνδρόγεως), հին հունական դիցաբանության կերպար, Կրետեի թագավոր Մինոսի որդին։ Ատտիկայում նրա մահվան պատճառով, որը հին հեղինակները տարբեր կերպ են նկարագրում, Աթենքը ստիպված էր հարգանքի տուրք մատուցել Կրետեին՝ ամեն տարի երիտասարդ տղամարդկանց և կանանց ուղարկելով Մինոտավրոսի մոտ։

Առասպելաբանության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անդրոգեոսը Կրետեի թագավոր Մինոսի որդին էր, և հին հեղինակները նրա մորն անվանում են կա՛մ Հելիոս Պասիֆայի դուստր^[4], կա՛մ Աստերիուս Կրետուի դուստր։ Անդրոգեոսի եղբայրներն էին Կատրևսը, Գլաուկոսը և Դևկալիոնը, քույրերը՝ Արիադնան և Ֆեդրան^[5]։ Հեսիոդոսը նշում է իշխանի այլընտրանքային անուն՝ Եվրիգիոս^[6]։

Առասպելաբանական ավանդույթում Անդրոգեոսը հիշատակվում է հիմնականում նրա մահվան հետ կապված, ինչը ծանր հետևանքներ ունեցավ Կրետեի և Աթենքի համար։ Արքայազնը՝ «ամենախիզախ մարտիկը»^[7], գնաց մայրցամաքային Հունաստան՝ մասնակցելու Պանաթենայի մրցումներին և այնտեղ հաղթեց բոլորին. աղբյուրները տարբեր կերպ են պատմում դրան հաջորդած իրադարձությունների մասին^[5]։

Ըստ Դիոդորոս Սիկուլոսի՝ Աթենքում Անդրոգեոսը ընկերություն է անում տեղի Էգեոս թագավորի թշնամի Պալլասի որդիների հետ, և վերջիններս որոշել են ոչնչացնել նրան։ Երբ Անդրոգեոսը գնաց Թեբե՝ Ատտիկայի Օենոյում, նրան սպանեցին տեղի բնակիչները, որոնք կատարում էին թագավորի հրամանը^[8]։ Ըստ Կսևդո-Ապոլոդորոսի և Պաուսանիասի՝ Էգեոսը Անդրոգեոսին ուղարկեց մարաթոնյան ցուլին որսալու, և նա մահացավ այս որսի ժամանակ^[9]^[10]։ Պսևդո Ապոլոդորուսի այլընտրանքային աղբյուրը, Դիոդորոսին հետևելով, հայտնում է Կրետացի արքայազնի մահվան մասին Թեբեի ճանապարհին, Լայուս թագավորի պատվին տոնի ժամանակ, բայց այս անգամ մարդասպանները նախանձող մրցակիցներ են^[9]։ Ըստ Վատիկանի առաջին դիցաբանի, Անդրոգեոսը սպանվել է որոշ աթենացիների և մեգարացիների կողմից, ովքեր «դավադրություն են կազմակերպել»^[7], իսկ Պսևդո-Հիգինը գրում է արքայազնի մահվան մասին Մինոսի և Աթենքի պատերազմի ժամանակ^[11]^[5]։

Ամեն դեպքում, ըստ Մինոսի, Անդրոգեոսի մահվան պատասխանատվությունը կրում էին աթենացիները։ Թագավորը պաշարեց Աթենքը, և քանի որ չկարողացավ վերցնել նրանց, խնդրեց աստվածներին պատժել մարդասպաններին։ Արդյունքում, Ատտիկան սկսեց տառապել երաշտից, սովից և ժանտախտից։Աթենացիները պետք է համաձայնվեին Կրետեին ծանր տուրք վճարելուն. այսուհետ ամեն տարի կամ ինը տարին մեկ յոթ տղա և յոթ աղջիկ գնում էին Կրետական լաբիրինթոս, որտեղ նրանք դառնում էին Մինոտավրոսի զոհը։ Դա շարունակվեց մինչև Էգևսի որդին՝ Թեսևսը, կատարեց իր սխրանքը^[5]^[12]։

Առասպելի վարկածներից մեկի համաձայն՝ Անդրոգեոսին հարություն է առել Ասկլեպիոսը^[13]։ Արքայազնի որդիներն էին Ալկեոսը և Ստենելոսը՝ Հերկուլեսի ուղեկիցները ամազոնուհիների դեմ արշավի ժամանակ^[14]^[5]։

Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական դարաշրջանում Անդրոգեուսի զոհասեղանը կանգնեցվեց Ֆալերայում^[15]։ Այս հերոսի պատվին խաղեր են անցկացվել աթենական Կերամիկայում^[16]։ Վերգիլիոսը Էնեիդում պնդում էր, որ Դեդալոսը պատկերել է Անդրոգեոսի մահը Կումայում Ապոլոնի տաճարի դռների վրա^[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Любкер Ф. Androgeos (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 88—89.
↑ Любкер Ф. Minos (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 873.
↑ ^3,0 ^3,1 L. S. Androgeus // Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology / W. Smith — Boston: Little, Brown, 1870. — Vol. 1. — P. 172.
↑ Диодор Сицилийский, 2005, IV, 60, 4
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Toepffer, 1894
↑ Гесиод, 2001, Перечень женщин, фрг. 146
↑ ^7,0 ^7,1 Первый ватиканский мифограф, 2000, I, 43, 5
↑ Диодор Сицилийский, 2005, IV, 60, 5
↑ ^9,0 ^9,1 Аполлодор, 1972, III, 15, 7
↑ Павсаний, 2002, I, 27, 10
↑ Гигин, 2000, Мифы, 41
↑ Тахо-Годи, 1988
↑ Проперций, 2005, II, 1, 61
↑ Аполлодор, 1972, II, 5, 9
↑ Павсаний, 2002, I, 1, 4
↑ Гесиод, 2001, Перечень женщин, фрг. 146, прим

[_d17c6092d0170589-1] Любкер Ф. Androgeos (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 88—89.

[_cfbdf4ee3f465235-2] Любкер Ф. Minos (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 873.

[_305c2645f8a0ed2d-3] 3,0 ^3,1 L. S. Androgeus // Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology / W. Smith — Boston: Little, Brown, 1870. — Vol. 1. — P. 172.

[Диодор_Сицилийский—2005—IV,_60,_4—-4] Диодор Сицилийский, 2005, IV, 60, 4

[Toepffer—1894——-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Toepffer, 1894

[Гесиод—2001—Перечень_женщин,_фрг._146—-6] Гесиод, 2001, Перечень женщин, фрг. 146

[Первый_ватиканский_мифограф—2000—I,_43,_5—-7] 7,0 ^7,1 Первый ватиканский мифограф, 2000, I, 43, 5

[Диодор_Сицилийский—2005—IV,_60,_5—-8] Диодор Сицилийский, 2005, IV, 60, 5

[Аполлодор—1972—III,_15,_7—-9] 9,0 ^9,1 Аполлодор, 1972, III, 15, 7

[Павсаний—2002—I,_27,_10—-10] Павсаний, 2002, I, 27, 10

[Гигин—2000—Мифы,_41—-11] Гигин, 2000, Мифы, 41

[Тахо-Годи—1988——-12] Тахо-Годи, 1988

[Проперций—2005—II,_1,_61—-13] Проперций, 2005, II, 1, 61

[Аполлодор—1972—II,_5,_9—-14] Аполлодор, 1972, II, 5, 9

[Павсаний—2002—I,_1,_4—-15] Павсаний, 2002, I, 1, 4

[Гесиод—2001—Перечень_женщин,_фрг._146,_прим—-16] Гесиод, 2001, Перечень женщин, фрг. 146, прим

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]