Ամիֆաոն

Ամիֆաոն;
Տեսակ	Հին հունական դիցաբանության կերպար
Սեռ	արական
Երևի համընկնում է	Amathaon?
Հայր	Cretheus?
Մայր	Տիրո
Քույր/Եղբայր	Էսոն և Pheres?
Ամուսին	Eidomene? և Aglaia?
Զավակներ	Bias?, Melampus? և Aeolia?

Ամիֆաոն կամ Ամիթաոն (հին հունարեն՝ Ἀμυθάων), հին հունական դիցաբանության կերպար էոլիդյանների ընտանիքից, Կրեփեոսի և Տիրոյի որդին՝ Բիանտի և Մելամպոդի հայրը։ Էլիսի Ամիֆաոնիա շրջանի համանունը, հնագույն օլիմպիական խաղերի լեգենդար հիմնադիրներից մեկը։ Հիշատակվում է Յասոնի լեգենդում, ով նրա եղբոր որդին էր։ Ամիֆաոնի հետնորդներն աչքի էին ընկնում իրենց մարգարեական շնորհով և թագավորում էին Արգոսում։

Առասպելաբանության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին հեղինակները Ամիֆաոնին անվանում են Կրեփեոսի երեք որդիներից մեկը՝ Թեսալիայի Իոլք քաղաքի հիմնադիրն ու առաջին թագավորը, Էոլի որդին և Հելենի թոռը, ով իր ծագումնաբանությունը փոխանցել է Պրոմեթևսին։ Կրեփեոսի կինը նրա զարմուհի Տիրոն էր՝ Էլիս Սալմոնեուսի թագավորի դուստրը, ով իր ամուսնուց ծնեց Էսոնին, Ֆերետին և Ամիֆաոնին, իսկ ծովի աստված Պոսեյդոնից՝ երկվորյակներին՝ Պելիասին և Նելևսին։ Երբ Նելևսը գնաց Մեսսենիա՝ այնտեղ իր թագավորությունը հաստատելու, Ամիֆաոնը հետևեց նրան և հետագայում ապրեց Փիլոսում։ Նա ամուսնացավ Իդոմենեի (իր եղբոր՝ Ֆերետի^[2] կամ Արգոսի արքա Աբանտի դուստրը^[3]) կամ Ագլայայի հետ^[4]։ Նրա կինը ծնեց նրան որդիներ Բյանտ և Մելամպոդ^[2],դուստրեր Էոլիա (էտոլիայի հերոս Կալիդոնի կինը)^[5] և Փերիմելու (Անտիոնի կինը)^[6]^[7]։ Առասպելի այլընտրանքային տարբերակներում Ամիֆաոնը Իոլկայի թագավորն է։

Իմանալով, որ Էսոնի որդի Ջեյսոնը եկել է Իոլք և Պելիասից պահանջել է իր հոր ժառանգությունը, Ամիֆաոնը նույնպես եկել է հայրենի քաղաք՝ աջակցելու իր եղբորորդու պահանջին։ Ըստ Պինդարի՝ Ամիփաոնը, Ֆերեթը և Էոլիդի ընտանիքի այլ ներկայացուցիչներ ներկա են եղել հանդիպմանը, որին Յասոնը պահանջել է իր իրավունքները Իոլկի թագավորական գահի նկատմամբ, իսկ Պելիասը նրան առաջարկել է նախ նավարկել Կոլխիդա՝ Ոսկե գեղմը ստանալու համար^[8]։ Պաուսանիասը նշում է, որ Ամիֆաոնը վերսկսել է մրցումները՝ ի պատիվ Օլիմպիական Զևսի Էլիսում, որը մոռացվել է այն բանից հետո, երբ «Պելոպսի որդիները ցրվել են Էլիսից ամբողջ Պելոպոնեսում»^[9]; այս մրցումները դարձան պատմական դարաշրջանի Օլիմպիական խաղերի նախատիպը^[7]^[10]։

Ամիֆաոնի շատ ժառանգներ առանձնանում էին գուշակության ունակություններով^[7]։ Պրետոսի դուստրերի հետ ամուսնության միջոցով Ամիֆաոնի որդիները դարձան Արգոսի թագավորներ^[7]։

Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Ստեփանոս Բյուզանդացու՝ Ամիֆաոն անունից է առաջացել Էլիսի Ամիֆաոնիա շրջանի անվանումը։ Ըստ երևույթին, խոսքը գնում է Տրիֆիլիայի Լեպրի քաղաքի (Էլիսի հարավային մաս) տարածքում գտնվող տարածքի մասին^[11]։

Միկենյան քաղաքակրթության տեքստերում հանդիպում է a-mu-ta-wo անունը, որը հետազոտողները կապում են հին հունական Ἀμυθάων (Ամիֆաոն, «լուռ») հետ^[12]^[13]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Любкер Ф. Melampus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 848.
↑ ^2,0 ^2,1 Аполлодор, 1972, I, 9, 11
↑ Аполлодор, 1972, II, 2, 2
↑ Диодор Сицилийский, 2005, IV, 68, 3
↑ Аполлодор, 1972, I, 7, 7
↑ Диодор Сицилийский, 2005, IV, 69, 3
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 Wernicke, 1894
↑ Пиндар, 1980, Пифийские песни, IV, 123—167
↑ Павсаний, 2002, V, 8, 2
↑ Stoll, 1894
↑ Hirschfeld, 1894
↑ Предметно-понятийный словарь, 1986, с. 93
↑ Молчанов, Нерознак, Шарыпкин, 1988, с. 82

[_3ff9fda440efd27c-1] Любкер Ф. Melampus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 848.

[Аполлодор—1972—I,_9,_11—-2] 2,0 ^2,1 Аполлодор, 1972, I, 9, 11

[Аполлодор—1972—II,_2,_2—-3] Аполлодор, 1972, II, 2, 2

[Диодор_Сицилийский—2005—IV,_68,_3—-4] Диодор Сицилийский, 2005, IV, 68, 3

[Аполлодор—1972—I,_7,_7—-5] Аполлодор, 1972, I, 7, 7

[Диодор_Сицилийский—2005—IV,_69,_3—-6] Диодор Сицилийский, 2005, IV, 69, 3

[Wernicke—1894——-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 Wernicke, 1894

[Пиндар—1980—Пифийские_песни,_IV,_123—167—-8] Пиндар, 1980, Пифийские песни, IV, 123—167

[Павсаний—2002—V,_8,_2—-9] Павсаний, 2002, V, 8, 2

[Stoll—1894——-10] Stoll, 1894

[Hirschfeld—1894——-11] Hirschfeld, 1894

[Предметно-понятийный_словарь—1986—с._93—-12] Предметно-понятийный словарь, 1986, с. 93

[Молчанов,_Нерознак,_Шарыпкин—1988—с._82—-13] Молчанов, Нерознак, Шарыпкин, 1988, с. 82

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]