Jump to content

Ալկոն կապտաթիթեռ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալկոն կապտաթիթեռ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Բաժին Միջատներ
Ընտանիք Կապտաթիթեռներ
Տեսակ Ալկոն կապտաթիթեռ
Լատիներեն անվանում
Maculinea alcon


Ալկոն կապտաթիթեռ (լատին․՝ Maculinea alcon), կապտաթիթեռների ընտանիքին պատկանող միջատ։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ խոշոր չափի թիթեռ է, որի արուի առջևի թևի երկարությունը 15-19 մմ է, իսկ էգինը՝ 13-18 մմ։ Արուն վերևից փայլատ մանուշակագույն է՝ արտաքին եզրի մգացումով, լայն արտահայտված դիսկալ և հետդիսկալ պտերի շարքով։ Թույլ արտահայտված դիսկալ պուտով էգը վերևից միատարր մուգ շագանակագույն է։ Դիսկալ և հետ դիսկալ սև պտերից կազմված լավ արտահայտված նախշով թևերի ստորին մակերեսը միատարր մուգ մոխրագույն է[1]։

Տարածվածություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված է Եվրոպայում, Կենտրոնական Սիբիրում, Փոքր Ասիայում և Հարավային Կովկասում։ Հայաստանում հայտնի է Շիրակի (Ջաջուռի լեռնանցք), Տավուշի (Դիլիջան և Իջևան քաղաքների շրջակայք, Աճարկուտ գյուղ), Սյունիքի (Քաջարան քաղաքի շրջակայք, գյուղ Շվանիձոր) մարզերից, Արագած լեռն հարավային լանջերից և «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցից[1]։

Ապրում են ծովի մակարդակից 1400-2300 մ բարձրությունների վրա, չոր մարգագետիններում, բացատներում, քարքարոտ տափաստաններում։

Տալիս են մեկ սերունդ՝ հուլիսի կեսից մինչև օգոստոսի կեսը։ Էգը ձվադրում է Gentiana cruciata բույսի ծաղկաբույլերում։ Երկրորդ, երրորդ հասակի թրթուրները մրջյունների միջոցով տեղափոխվում են մրջնանոց, որտեղ էլ ձմեռում են։ Ուտելով մրջյունների թրթուրներին և հարսնյակներին՝ ձմեռումից հետո ավարտում են սնվելը։ Հարսնյակավորվում են մրջնանոցում[1]։

Պահպանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հազվագյուտ տեսակ է։ Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։

Թվաքանակը բարձր չէ, իսկ թվաքանակի փոփոխության միտումները բացահայտված չեն։

Վտանգման հիմնական գործոննեն են հողերի հերկումը, կետաբույսի ծաղկման շրջանում խոտհունձը, ինքնաթիռներով թունաքիմիկատներով անտառային տարածքների մշակումը։

Պահպանվում է «Սևան» ազգային պարկում և «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցում[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.