Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարարություն
| Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարարություն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ներքին գործերի նախարարություն |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
| Ստեղծման թվական | հոկտեմբերի 18, 1991 |
| Փոխարինված է | Խորհրդային Միության ներքին գործերի նախարարություն |
| Շտաբակայան | Բաքու, Ադրբեջան |
| Կայք | mia.gov.az |
Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարարություն (ադրբ.՝ Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi), Ադրբեջանի կառավարության ներքին գործերի նախարարություն, որը պատասխանատու է երկրում բնակչության, պաշտոնյաների, շենքերի և շինությունների կարգուկանոնի, անվտանգության պահպանման համար։ Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարարին նշանակում և պաշտոնից ազատում է Ադրբեջանի զինված ուժերի գերագույն հրամանատար՝ Ադրբեջանի նախագահը։
Ներքին գործերի ներկայիս նախարարը Վիլայաթ Էյվազովն է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներքին գործերի նախարարությունն առաջին անգամ ստեղծվել է Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետության կառավարության օրոք՝ 1918 թվականի մայիսի 28-ին նրա անկախության հռչակումից հետո։ Լինելով ոստիկանական ուժի տնօրինման պետական մարմին՝ այն կենսական դեր է խաղացել պետականաշինության գործում։ Սակայն 1920 թվականի ապրիլի 28-ին, երբ Ադրբեջանը անցել է խորհրդային իշխանության տակ, նախարարությունը անցել է ԽՍՀՄ ՆԳՆ ենթակայությանը։ Նախարարության աշխատակիցներն աչքի են ընկել Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ, որոնցից մոտ 800-ը ստացել են տարբեր պարգևներ ու մեդալներ՝ Նացիստական Գերմանիայի դեմ կռվից հետո։
1991 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Ադրբեջանի անկախության վերականգնումից հետո, երբ նախարարությունը վերականգնվել է որպես Ադրբեջանի Հանրապետության նախարարություն, Ադրբեջանի իրավապահ մարմինների աշխատակիցները կռվել են առաջին Արցախյան ազատամարտի ժամանակ, նրանցից 932-ը զոհվել են պատերազմի ժամանակ։ Ոստիկանության 66 աշխատակիցներ ստացել են Ադրբեջանի ազգային հերոսի պարգև, նրանցից 86-ը պարգևատրվել են Ադրբեջանի դրոշի շքանշանով և 247 այլ մեդալներով ու Ադրբեջանի Հանրապետության շքանշաններով։ 1992 թվականին Ադրբեջանը միացել է Միջազգային քրեական ոստիկանության կազմակերպությանը (Ինտերպոլին), իսկ 1992 թվականի նոյեմբերի 24-ին ստեղծվել ք Ինտերպոլի ազգային կենտրոնական բյուրոն։ Ներքին գործերի նախարարությանը կից ստեղծվել է 2004 թվականի հունիսի 30-ին Ներքին անվտանգության վարչությունը։ նախարարությունը կորպորատիվ վերահսկողություն է իրականացնում ՆԳՆ ծառայությունների նկատմամբ՝ ադրբեջանական ոստիկանության ծառայության հետ անհամատեղելի գործողությունների կանխարգելում, կոռումպացված սպաների բացահայտում և այլն[1]։
Ոստիկանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ոստիկանությունը Ադրբեջանի գլխավոր իրավապահ մարմինն է, որը գործում է ներքին գործերի նախարարության ներքո։ Բաքվի քաղաքի ոստիկանության գլխավոր վարչությունը Ադրբեջանի ամենահին ոստիկանական բաժանմունքն է։ 1828 թվականին Ադրբեջանը՝ Ռուսական կայսրությանը միացնելուց հետո, տարածքում ստեղծվել է պարետատուն։ 1840 թվականի ապրիլի 10-ին Բաքվում ստեղծվել է Ռուսական կայսրության ներքին գործերի նախարարությանը ենթակա ոստիկանական բաժանմունք։ Բաքվի քաղաքային ոստիկանական վարչությունը սկսել է իր գործունեությունը 1841 թվականի հունվարի 1-ին։ 1917 թվականի մարտի 7-ին Բաքվի բանվորների պատգամավորների խորհրդի գործադիր կոմիտեին կից ստեղծվել է Բաքվի քաղաքային ոստիկանություն։ Նոյեմբերի 13-ին Բաքվում ոստիկանությունը ցրվեց, և դրա փոխարեն Բաքվի սովետը որոշել է կազմակերպել Խորհրդային ոստիկանություն։
Ոստիկանության Գյանջայի բաժինը գործել է 2011 թվականից[2]։ Ազգային ոստիկանությունը նաև պատասխանատու է Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում օրենքի կիրարկման համար՝ մասնագիտացված բաժնի և Նախիջևանի քաղաքային ոստիկանության բաժանմունքի միջոցով[3][4]։ Արցախում իրավապահ մարմինները նախկինում բաժանվել են Ադրբեջանական ոստիկանության և Լեռնային Ղարաբաղի Պաշտպանության բանակի միջև[5]։ 2020 թվականից հետո ոստիկանության բաժին է ստեղծվել նաև Քարվաճառում[6]։
Հուլիսի 2-ը նշվում է որպես Ադրբեջանի ոստիկանության օր[7][8]։
Ներքին զորքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ադրբեջանի ներքին զորքեր (ադրբ.՝ Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları), Ադրբեջանի ռազմական ժանդարմերիա, որը ենթարկվում է ներքին գործերի նախարարությանը[9]։ Ներքին զորքերը Խորհրդային Միության ներքին զորքերի հետնորդներն են և օգտագործվում են հասարակական կարգը վերականգնելու, ներքին զինված հակամարտությունները ճնշելու և կարևոր օբյեկտները պաշտպանելու համար։ Պատերազմի ժամանակ ներքին զորքերն ընկնում են Ադրբեջանի ցամաքային զորքերի իրավասության տակ։ Մարտի 12-ը սահմանվել է որպես «Ներքին զորքերի օր»[10]։
Միջազգային հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ադրբեջանի ՆԳՆ-ն սերտ համագործակցություն է պահպանում ՄԱԿ-ի, Եվրամիության, Եվրոպայում համագործակցության անվտանգության կազմակերպության, Եվրոպական խորհրդի, Միգրացիայի միջազգային կազմակերպության, Կարմիր խաչի միջազգային կազմակերպության և այլ միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների հետ։
Այս նախարարությունը սերտ համագործակցում է նաև Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության, Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության, ՎՈՒԱՄ-ի և Հարավարևելյան Եվրոպայում համագործակցության նախաձեռնության հետ[11]։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Քարտուղարություն
- Ղեկավար բաժին
- Կարգավոր բաժինների վերահսկողության վարչություն
- Քննչական վարչություն
- Հարցման բաժին
- Կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի վարչություն
- Թմրամիջոցների դեմ պայքարի վարչություն
- Ներքին անվտանգության վարչություն
- Քրեական հետախուզության վարչություն
- Վիճակագրական և օպերատիվ տեղեկատվության վարչություն
- Սոցիալական ապահովության վարչություն
- Ներքին զորքերի վարչություն
- Տրանսպորտային ոստիկանության բաժին
- Ճանապարհային ոստիկանության բաժին
- Հրդեհային անվտանգության վարչություն
- Պաշտպանության վարչություն
- Գրանցման և անձնագրային բաժին
- Ինտերպոլի ազգային կենտրոնական բյուրո
- Մարդկային ռեսուրսների բաժնի պետ
- Ներքին հետախուզության վարչություն
- Անձնակազմի հետ աշխատանքի բաժին
- Միջազգային համագործակցության վարչություն
- Կապի բաժին
- Մամուլի ծառայություն
- Ֆինանսական պլանավորման վարչություն
- Տրամադրման բաժին
- Բժշկական բաժանմունք
- Հրամանատարի ծառայություններ
- Հիմնարար շինարարության վարչություն
- Սպորտային միություն
- Մոբիլիզացիայի և քաղաքացիական պաշտպանության վարչություն[11]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Ministry of Internal Affairs of Azerbaijan. Historic background of the MIA». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 24-ին.
- ↑ «Gəncə şəhər polis idarəsi». www.mia.gov.az (ադրբեջաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն profile page Արխիվացված 2007-06-23 Wayback Machine retrieved on May 22, 2007
- ↑ Ministry of Internal Affairs of Nakhchivan Autonomous Republic page Արխիվացված 2007-03-14 Wayback Machine retrieved on May 23, 2007
- ↑ Mr David Atkinson, United Kingdom, European Democrat Group, (Rapporteur) The conflict over the Nagorno-Karabakh region dealt with by the OSCE Minsk Conference Արխիվացված 2012-12-05 archive.today, Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողով, 29 November 2004
- ↑ «Azerbaijan creates police department in Kalbajar district [PHOTO]». AzerNews.az (անգլերեն). 2020 թ․ դեկտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ yeniavaz.com. «Azərbaycan polisi haqqında marş yazılıb - VİDEO». www.yeniavaz.com (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «Bakı şəhər Baş Polis İdarəsi». bakupolice.gov.az. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Today.Az – Interior Troops are not subordinate to Ministry of Emergencies». today.az. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 25-ին.
- ↑ «Main Department of Internal Troops». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 25-ին.
- ↑ 11,0 11,1 «THE MINISTRY OF INTERNAL AFFAIRS». azerbaijan.az. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 15-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարարություն» հոդվածին։ |
| ||||||
