Ագդա Մոնտելիուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ագդա Մոնտելիուս
շվեդ.՝ Agda Montelius[1]
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 23, 1850(1850-04-23)[2][3][4][…]
ԾննդավայրQ58814313?, Շվեդիա[2][4][5][…]
Մահացել էհոկտեմբերի 27, 1920(1920-10-27)[2][3][4][…] (70 տարեկան)
Մահվան վայրՄարիա Մագդալենա ծխական համայնք, Շվեդիա[2][3][4][…]
ԳերեզմանՀյուսիսային գերեզմանատուն[6][7]
Քաղաքացիություն Շվեդիա[8]
Մայրենի լեզուշվեդերեն[1]
Մասնագիտությունբարեգործ և կանանց իրավունքների պաշտպան
ԱմուսինՕսկար Մոնտելիուս[2][9][10]
Ծնողներհայր՝ Ալեքսանդր Ռեյտերսկիելդ[2][11][5]
Զբաղեցրած պաշտոններPresident of the Fredrika Bremer Association?
ԱնդամությունQ10444886?[4] և Ֆրեդրիկա Բրեմերի ասոցիացիա[12]
 Agda Montelius Վիքիպահեստում

Ագդա Մոնտելիուս (շվեդ.՝ Agda Montelius, լրիվ անունը՝ շվեդ.՝ Agda Georgina Dorothea Montelius, ծննդյամբ շվեդ.՝ Reuterskiöld, ապրիլի 23, 1850(1850-04-23)[2][3][4][…], Q58814313?, Շվեդիա[2][4][5][…] - հոկտեմբերի 27, 1920(1920-10-27)[2][3][4][…], Մարիա Մագդալենա ծխական համայնք, Շվեդիա[2][3][4][…]), շվեդ ֆեմինիստուհի և բարեգործ[13]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ագդա Մոնտելիուսը ծնվել է 1850 թվականի ապրիլի 23-ին, Կյոպինգում։ Նա երկրի պաշտպանության նախարար գեներալ-լեյտենանտ Ալեքսանդր Ռեյտերսկիելդի և նրա կնոջ՝ Աննա Շենստրյոմի (Anna Schenström) դուստրն էր։ Սովորել է Ստոկհոլմի Hammarstedtska flickpensionen կանանց դպրոցում։ 1900-ական թվականներին դարձել է Շվեդիայի բարեգործական ասոցիացիայի առաջատար ներկայացուցիչը՝ ղեկավարելով մի շարք կանանց ասոցիացիաներ` Maria skyddsförening, New Idun և Föreningen för välgörenhetens ordnande, 1889-1911 թվականներին ընդգրկվել է Sällskapet för uppmuntran av öm och sedlig modersvård,Centralförbundet för socialt arbete և Svenska fattigvårdsförbundet ընկերությունների վարչությունների կազմում։

1886 թվականին Ագդա Մոնտելիուսը դարձել է «Ֆրեդերիկ Բրեմերի ասոցիացիա» (Fredrika Bremer Förbundet, FBF) կանանց կազմակերպության անդամ, 1895 թվականին՝ նրա փոխնախագահը։ Մոնտելիուսը ակտիվորեն մասնակցել է կանանց ձայնի իրավունքի համար մղվող պայքարին։ 1899 թվականին FBF–ի պատվիրակությունը Ագդայի գլխավորությամբ Շվեդիայի վարչապետ Էրիկ Բոստրյոմին հանձնել է կանանց ընտրական իրավունք տրամադրելու վերաբերյալ առաջարկությունը։

Ագդա Մոնտելիուսը և Գերտրուդա Ադելբորգը միջնորդագիրը հանձնում են Էրիկ Բոստրյոմին

1902 թվականին հիմնադրվեց Կանանց ընտրական իրավունքի Շվեդիայի ազգային ասոցիացիան (Landsföreningen för kvinnans politiska rösträtt, LKPR): Մոնտելիուսը այդ կազմակերպության անդամ չէր, բայց ակտիվորեն օժանդակում էր այդ ասոցիացիային։ 1912 թվականին նա ամուսինների իրավունքների մասին օրենքի բարեփոխման հարցերով կառավարական հանձնաժողովի խորհրդատուն էր և վերջնական արդյունքում 1920 թվականին հասավ նրան, որ ամուսինները ստացան հավասար իրավունքներ։

Մահացել է 1920 թվականի հոկտեմբերի 27-ին, Ստոկհոլմում։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շվեդական մշակույթին, գիտությանը և հասարակությանը մատուցած ակնառու ծառայությունների համար 1910 թվականին Ագդա Մոնտելիուսն արժանացել է Իլլիս Կվորում մրցանակի։

Անձնաձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ագդա և Օսկար Մոնտելիուսների գերեզմանը

1871 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Ագդա Մոնտելիուսը ամուսնացավ Շվեդական ակադեմիայի անդամ, պրոֆեսոր Օսկար Մոնտելիուսի հետ։ Երկուսն էլ թաղված են Ստոկհոլմի Հյուսիսային գերեզմանոցում (Norra begravningsplatsen)[14]: Նա աչքի հիվանդություն ուներ ինչի արդյունքում կորցրել էր մեկ աչքը։

Շվեդական Antikvarisk-topografiska arkivet արխիվում պահվում են ամուսինների անձնական փաստաթղթերի հավաքածուն, որն իր մեջ ընդգրկում է Ագդայի և Օսկարի նամակագրությունը, ինչպես նաև Ագդա Մոնտելիուսի ձեռագրերը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Österberg, Carin et al. (1990) Svenska kvinnor: föregångare, nyskapare (Lund: Signum) ISBN 91-87896-03-6
  • Barbro Hedwall; Susanna Eriksson Lundqvist (2011) Vår rättmätiga plats. Om kvinnornas kamp för rösträtt (Stockholm: Förlag Bonnier) ISBN 978-91-7424-119-8

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]