«Մասնակից:Լուսի Գասպարյան/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

06:39, 13 Օգոստոսի 2020-ի տարբերակ

В России также «мостовая» — составная часть исторических названий некоторых улиц, первоначально свидетельствовавшая о наличии у последних твёрдого покрытия. Примеры: Большая Тверская мостовая улица, Большая мостовая Никитинская улица^[2] В России существовала мостовая повинность^[3] (Мостовщина), обязанность домовладельцев, в городах, содержать мостовые. В 1692 году на Руси (в России) велено было мостить московские улицы камнем, до этого они были как правило деревянные, а в 1705 году повинность замощение московских улиц была разложена на всё Русское государство.

Պատմություն

Փողոցների և ճանապարհների ամուր ծածկույթը հին հռոմեական մշակույթի տարբերակիչ հատկանիշն է։ Առաջին քայլը, որ կատարել են հռոմեացիները զավթած տարածքներում, եղել է համապատասխանինֆրակառուցվածքի ստեղծումը զորքերի արագ տեղափոխման համար որպես ճանապարհ , որը զորքի համար ծառայել է նաև որպես ջրամատակարարման և կոյուղու համակարգ։ Այդպիսին է, օրինակ, Պալատին (բլուր)ը Հին Հռոմում։ Պոմպեյի ավերակներից լավ են պահպանվել սալահատակները, որոնք բավական հարմար են եղել տեղաշարժման համար, ինչը գրավել է նաև տեղի բնակչության ուշադրությունը։ Դրանք տարածական ճիշտ բաժանում են ունեցել բեռնափոխադրումների և սայլերի տեղաշարժման համար, որոնք միաժամանակ այսօրվա մայթերի նախատիպն են եղել։ Ռուսաստանի անտառներով հարուստ շրջաններում շատ հաճախ հետիոտների համար կառուցվել են տախտակյա ճանապարհներ^[4]։ Ցայտուն օրինակ՝ Մեծ Նովգորոդի փայտասալարկները, որոնք մի քանի դարերի ընթացքում շերտավորվել են իրար հետ։ Այդ սովորույթը պահպանվել է Արխանգելսկի տայգաների բնակավայրերում մինչև հիմա։ Ինչ վերաբերում է փողոցի անցումային մասին, ապա պատմական տվյալներով առաջին եղանակով ամուր իրար են միացրել անմշակ քարեր, որոնք կոչվել են գետաքար^[5]։ Ռուսաստանում խճուղիների կառուցման գործով առաջին պաշտոնական նիստը կայացել է 1914 թվականի հունվարի 28-ին, որտեղ Ռուսաստանի կայսրության ճանապարհային հաղորդակցման նախարար Սերգեյ Վասիլևիչ Ռուխլովը այսպես է ծրագել Ռուսաստանի ճանապարհների կապը ըստ ծածկույթի տիպերի․

4%-ը կազմում է խճուղային ճանապարհը․
2%-ը կազմում է սալահատակված ճանապարհը․
94%-ը կազմում է գետնային (բնահողային) ճանապարհը։

История

Твёрдое мощённое дорожное покрытие улиц и дорог является отличительной чертой древнеримской культуры. Первое, с чего начинали римляне при освоении захваченных территории, было создание соответствующей инфраструктуры, для быстрой переброски войск, в виде дорог, организации водоснабжения и канализации. Такова, например, дорога на Палатин в древнем Риме.

Хорошо сохранились мостовые и в развалинах Помпеи, свидетельствующие о пристальном внимании её жителей к созданию необходимых удобств при передвижении по улицам. Например путём пространственного разделения собственно мостовой для движения повозок и прототипа современного тротуара для пешеходов.

В богатых лесом районах России пешеходные дороги нередко делали дощатыми^[6]. Характерный пример — деревянные мостовые Великого Новгорода, наслаивавшиеся друг на друга в течение нескольких веков. Эта традиция сохранилась в Архангельске, таёжных посёлках и не только, до настоящего времени. Что касается проезжей части улиц, то исторически первым способом их мощения было использование необработанного камня — булыжника^[7].

На I съезде деятелей по шоссейному делу который состоялся 28 января 1914 года Министр путей сообщения Российской империи С. В. Рухлов так охарактеризовал сеть дорог в России по типу покрытия:

4 % составляют шоссейные дороги;
2 % — мощёные дороги;
94 % — грунтовые дороги.

Տեսակները

Սալարկները լինում են^[8] գետաքարե (ոչ կանոնավոր մանր քարերով) տաշած քարերով (քառանկյուն տաշած գրանիտ, ավազաքար, կրաքար կամ արհեստական քարերի խորանարդիկներ) ասֆալտե փայտաղյուսե (տախտակյա վեցանիստ շերտիկներ, փայտասալահատակի նման կիպ դասավորված)

булыжная (из неправильных мелких камней);
каменная тёсанная (из четырехугольного тёсанного гранита, песчаника, известняка или кубиков искусственной каменной массы);
асфальтовая;
торцовая (из деревянных шестигранных пластинок, укладываемых плотно как паркет).

Գետաքարե սալարկ

Булыжная мостовая

Գետաքարե սալարկը ոչ կանոնավոր քարերի տեսք ունի, ???? Ռուսաստանում ամենաշատը կիրառվողը շինարարության և վերանորոգման համար մատչելիության պատճառով^[9], համեմատած սալարկների մյուս տեսակների հետ, դրանք երևան են եկել տասնյոթերորդ դարի վերջերին, 1962 թվականին պատվիրված էր սալարկել մոսկովյան փողոցները քարերով^[9]։ 1714 թվականին Պետերբուրգի փողոցների սալարկման համար անհրաժեշտ էր՞՞՞՞ հավաքել անմշակ քարեր։ Սուդա գետը՞՞՞ մտնելով քաղաք Լադոգա լիճից, իր մեծությունից կախված՝ հետը բերում էր 10, 20 կամ 30 քար։ Գյուղական սայլը կարող էր կրել 3 քար 5 ֆունտ կշռով։ Հրամանը չկատարելու դեպքում ամեն քարի համար նշանակվում էր տուգանք մեկ գրիվնա^{[Ն 1]} արժողությամբ։ 1716 թվականին պետերգբուրցի բոլոր տանտերերին հանձնարարված էր փողոցից մինչև տուն սալարկել երկարության սաժենով^{[Ն 2]}՞՞՞, իսկ 1718 թվականից սալարկման երկարությունը ավելացվեց ևս երկու արշինով^{[Ն 3]}։ Փողոցների սալարկման մասին առաջին որոշումներից մեկը եղել է 1718 թվականին Պետերբուրգի գեներալ-պոլիցմեյստեր՞՞՞՞՞ Ա․ Է․ Դեվիերի որոշումը․

Յուրաքանչյուր բնակիչ իր դռան դիմաց շաղ տա ավազ և քարերով հարթ սալարկի, ինչպես կանի վարպետը, որպեսզի ամրանա և գարնան անձրևներից չվնասվի^[10]։

Պետերբուրգի առաջին գետաքարե սալարկները տարբերվում էին խիստ ցածրորակ ծածկով^[11]։ Սակայն շուտով Պետերբուրգի փողոցների սալարկումը դադարեցվեց, համաձայն տարածված լուրերի, թե քաղաքի փողոցներում ջրանցքներ են փորելու։ Հետագայում գետաքարե սալարկները փոխարինվեցին քառաքողմ սալերով, ավելի ուշ՝ ասֆալտե ծածկույթով։

Булыжные мостовые, из камней неправильного вида (формы), чаще всего применялись в России, вследствие дешевизны её устройства и ремонта^[12], по отношению к другим типам мостовых, и появились они в конце XVII века, в 1692 году было велено мостить московские улицы камнем^[13]. В 1714 году для мощения улиц в Петербурге было велено собирать дикий камень. Суда, приходившие в город через Ладожское озеро, в зависимости от своей величины должны были привозить 10, 20 или 30 камней. Каждая крестьянская подвода — 3 камня весом в 5 фунтов. За неисполнение указа за каждый камень налагался штраф в размере одной гривны. В 1716 году всем петербургским домовладельцам было указано мостить улицу перед домом шириной в сажень, а с 1718 года ширина мостовых была увеличена ещё на два аршина. Одним из первых распоряжений назначенного в 1718 году генерал-полицмейстером Петербурга А. Э. Девиера были правила мощения улиц:

Каждому жителю против своего двора посыпать песком и камнем мостить гладко, как будет показано от мастеров, и чтобы были твердо утверждены, дабы весною и в дожди не заносило^[10].

Первые петербургские булыжные мостовые отличались очень низким качеством покрытия^[11]. Вскоре однако мощение улиц в Петербурге приостановилось, так как распространился слух, что по улицам города будут прорыты каналы.

Տաշած քարերով սալարկ

Տաշած քարերից սալարկները (դրանք կարող են լինել տաշած քառանկյուն գրանիտից, ավազաքարից, կրաքարից կամ արհեստական քարերի խորանարդիկներից) ավելի աշխատատար են, նրանց մշակումը և վերանորոգումը, ինչի հետևանքով էլ նրանք արժեքավոր են։ Քարակոփ սալարկները ՞՞՞՞ անկանոն մշակված սովորական քարերից, տաշված կամ սղոցված(արհեստականորեն ստեղծված), մինչև քառակուսաձև կամ ուղղանկյունաձև կաղապարով, փռված ավազե հիմքի վրա հատուկ կարգով, որպեսզի առավելագույնս ապահովվի փողոցների, հրապարակների կամ ճանապարհների հարթ ու կոկիկ մակերեսը։

։

Каменные тёсанные мостовые (из четырехугольного тёсанного гранита, песчаника, известняка или кубиков искусственной каменной массы) были более трудоёмки, вследствие их устройства и ремонта, а соответственно и стоимости. Каменотёсные мостовые выполнявшиеся из обычного грубо обработанного камня, тёсанного или пиленного (а в последствии и искусственно изготовленного), до приблизительно квадратной или прямоугольной формы уложенного на песчаную подушку в особом порядке, так чтобы обеспечить максимально ровную и гладкую поверхность улицы, площади или дороги. Поверхности кубиков, брусков и плитки, особенно пиленых, иногда подвергаются шлифовке.

Կաղապար:Основная статья

Ասֆալտե սալարկ

Սկսած 19-րդ դարի կեսերից՝ Ֆրանսիայում, Շվեյցարիայում, ինչպես նաև այլ երկրներում որպես սալարկ սկսեցին օգտագործել ասֆալտը։ 1830 թվականից հետ ասֆալտե ծածկույթը (ասֆալտի և խիճի խառնուրդ) Կաղապար:Основная статья Начиная с середины XIX века во Франции, Швейцарии, и ряде других государств мостовые начинают делать с применением асфальта. В 1830-х годах асфальтовое покрытие (смесь асфальта с щебнем) было впервые применено для покрытия тротуаров парижского Королевского моста. Примерно тогда же были покрыты тротуары на лионском мосту Моран^[fr] через реку Рона.

Летом 1839 года в Санкт-Петербурге были покрыты тротуары на протяжении 45,5 погонных сажень шириной 5 футов (97,08 × 1,52 метра) и часть моста длиной 8,5 и шириной 6,5 футов (2,59 × 1,98 м) у дамбы Тучкова моста. В 1876 году Московская городская дума ассигновала 50 000 рублей на проведение эксперимента по устройству асфальтобетонного покрытия: на Тверской улице построили несколько участков из данного материала.

Торцовая мостовая

В Петербурге до 1924 года главные улицы, в том числе Невский проспект, были замощены то́рцами — шестигранными (шестиугольными) деревянными шашками (колодками), которыми наторе́ц выстилают, мостят улицы. Такую технологию покрытия дорог в 1820 году впервые предложил действительный статский советник Василий Петрович Гурьев, служивший в Петербургском комитете городских строений^[14]. Новое дорожное покрытие было не только красиво, но и обеспечивало плавное и бесшумное движение транспорта: «Все дома на Невском проспекте избавились от беспрестанного дрожания, которое повреждало их прочность. Жители успокоились от стуку, лошади ощутили новые силы и, не разбивая ног, возят теперь рысью большие телеги. Экипажи сохраняются, а здоровье людей, особливо нежного пола, получило новый быт от приятной езды».^[15] В Москве торцовые мостовые были выложены в 40-х годах 19-ого столетия, затем появились в Лондоне, Париже и в других крупных городах Европы и Америки.^[16]

Деревянными торцами улицы Петербурга мостили почти 100 лет, ими покрывались наиболее богатые части города. В то же время такие мостовые требовали периодического обновления, то есть постоянного финансирования. Содержание торцовой улицы в чистоте было проблематично, а во время наводнений деревянные торцы покрытия вспучивались и всплывали. Движение грузовых обозов (ломовиков) по торцовым мостовым было либо запрещено, либо ограничивалось несколькими часами в сутки. Ломовики проезжали по улицам, замощённым булыжником^[17]. На улицах, по которым систематически передвигались тяжёлые грузы, иногда использовали металл. Таковы чугунные мостовые Кронштадта.

Ծանոթագրություններ

↑ Կաղապար:ВТ-НЭС
↑ Կաղապար:Книга:Энциклопедия «Москва» 1997
↑ Мостовая повинность // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.
↑ Фрик Э. Л. (1890–1907). «Бревенчатые мостовые». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ «Булыжник». Minecraft Wiki (ռուսերեն). Վերցված է 2020-08-13-ին.
↑ Фрик Э. Л. (1890–1907). «Бревенчатые мостовые». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ Կաղապար:ВТ-БСЭ1
↑ Мостовая // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.
↑ ^9,0 ^9,1 Կաղապար:ВТ-НЭС
↑ ^10,0 ^10,1 С. Князьков. Очерки из истории Петра Великого и его времени. Культура. 1990. ISBN 5-7158-0005-6. с. 600.
↑ ^11,0 ^11,1 С. Князьков. Очерки из истории Петра Великого и его времени. Культура. 1990. ISBN 5-7158-0005-6. с. 601.
↑ Կաղապար:ВТ-НЭС
↑ Կաղապար:ВТ-НЭС
↑ Гурьев, Василий Петрович.
↑ Денис Алексеев, к.и.н. Мостовые старого Петербурга // Бизнес сегодня. — 2008. — С. 24—25.
↑ «Из истории мостовых». www.vestnik.info. Վերցված է 2019-03-02-ին.
↑ Д. А. Засосов. В. И. Пызин. Из жизни Петербурга 1890—1910-х годов. Л., 1991.

Նշումներ

↑ Գրիվնա (հին ռուսիայի հիմնական դրամական միավորը՝ շուրջ մեկ ֆունտ ձույլ արծաթ։
↑ Մեկ սաժենը համապատասխանել է 213,36 սմ-ի։
↑ Արշինը գործածության մեջ է եղել մինչև մետրական համակարգի ընդունումը։

Литература

Пятунников, «Мостовые Западной Европы», — М.
Щербо Г. М. Московские мостовые за 900 лет / РАН, Институт истории естествознания и техники им. С. И. Вавилова. — М.: ТОО «Янус», 1996. — 152, [4] с. — (Библиотека «История Москвы с древнейших времен до наших дней»). — 1000 экз. — ISBN 5-88929-008-8

Կաղապար:Внешние ссылки Категория:Дорожные покрытия

[1] Կաղապար:ВТ-НЭС

[2] Կաղապար:Книга:Энциклопедия «Москва» 1997

[3] Мостовая повинность // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.

[4] Фрик Э. Л. (1890–1907). «Бревенчатые мостовые». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[5] «Булыжник». Minecraft Wiki (ռուսերեն). Վերցված է 2020-08-13-ին.

[6] Фрик Э. Л. (1890–1907). «Бревенчатые мостовые». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[7] Կաղապար:ВТ-БСЭ1

[8] Мостовая // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.

[գետ-9] 9,0 ^9,1 Կաղապար:ВТ-НЭС

[Князьков-13] 10,0 ^10,1 С. Князьков. Очерки из истории Петра Великого и его времени. Культура. 1990. ISBN 5-7158-0005-6. с. 600.

[autogenerated1-14] 11,0 ^11,1 С. Князьков. Очерки из истории Петра Великого и его времени. Культура. 1990. ISBN 5-7158-0005-6. с. 601.

[15] Կաղապար:ВТ-НЭС

[16] Կաղապար:ВТ-НЭС

[17] Гурьев, Василий Петрович.

[18] Денис Алексеев, к.и.н. Мостовые старого Петербурга // Бизнес сегодня. — 2008. — С. 24—25.

[19] «Из истории мостовых». www.vestnik.info. Վերցված է 2019-03-02-ին.

[П-20] Д. А. Засосов. В. И. Пызин. Из жизни Петербурга 1890—1910-х годов. Л., 1991.

[10] Գրիվնա (հին ռուսիայի հիմնական դրամական միավորը՝ շուրջ մեկ ֆունտ ձույլ արծաթ։

[11] Մեկ սաժենը համապատասխանել է 213,36 սմ-ի։

[12] Արշինը գործածության մեջ է եղել մինչև մետրական համակարգի ընդունումը։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[Ն 1]

[Ն 2]

[Ն 3]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

@@ Տող 9. / Տող 9. @@
 == Պատմություն ==
 Փողոցների և ճանապարհների ամուր ծածկույթը հին հռոմեական մշակույթի տարբերակիչ հատկանիշն է։ Առաջին քայլը, որ կատարել են հռոմեացիները զավթած տարածքներում, եղել է համապատասխան[[ինֆրակառուցվածք]]ի ստեղծումը զորքերի արագ տեղափոխման համար որպես ճանապարհ , որը զորքի համար ծառայել է նաև որպես ջրամատակարարման և կոյուղու համակարգ։ Այդպիսին է, օրինակ, [[Պալատին (բլուր)]]ը [[Հռոմ|Հին Հռոմում]]։
 [[Պոմպեյ]]ի ավերակներից լավ են պահպանվել սալահատակները, որոնք բավական հարմար են եղել տեղաշարժման համար, ինչը գրավել է նաև տեղի բնակչության ուշադրությունը։ Դրանք տարածական ճիշտ բաժանում են ունեցել բեռնափոխադրումների և սայլերի տեղաշարժման համար, որոնք միաժամանակ այսօրվա մայթերի նախատիպն են եղել։
+Ռուսաստանի անտառներով  հարուստ շրջաններում շատ հաճախ հետիոտների համար կառուցվել են տախտակյա ճանապարհներ<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Бревенчатые мостовые|[[Фрик, Эдмунд Леопольдович|Фрик Э. Л.]]}}</ref>։ Ցայտուն օրինակ՝ [[Մեծ Նովգորոդ]]ի փայտասալարկները, որոնք մի քանի դարերի ընթացքում շերտավորվել են իրար հետ։ Այդ սովորույթը պահպանվել է [[Արխանգելսկ]]ի տայգաների բնակավայրերում մինչև հիմա։ Ինչ վերաբերում է փողոցի անցումային մասին, ապա պատմական տվյալներով առաջին եղանակով ամուր իրար են  միացրել անմշակ քարեր, որոնք կոչվել են գետաքար<ref>{{Cite web |url=https://minecraft-ru.gamepedia.com/%D0%91%D1%83%D0%BB%D1%8B%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D0%BA |title=Булыжник |website=Minecraft Wiki |language=ru |accessdate=2020-08-13}}</ref>։
+Ռուսաստանում խճուղիների կառուցման գործով առաջին պաշտոնական նիստը կայացել է 1914 թվականի հունվարի 28-ին, որտեղ [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի կայսրության]]
+ճանապարհային հաղորդակցման նախարար Սերգեյ Վասիլևիչ Ռուխլովը այսպես է ծրագել Ռուսաստանի ճանապարհների կապը ըստ ծածկույթի տիպերի․
+* 4%-ը կազմում է խճուղային ճանապարհը․
+* 2%-ը կազմում է սալահատակված ճանապարհը․
+* 94%-ը կազմում է գետնային (բնահողային) ճանապարհը։
+== История ==
+Твёрдое мощённое дорожное покрытие улиц и дорог является отличительной чертой древнеримской культуры. Первое, с чего начинали [[римляне]] при освоении захваченных территории, было создание соответствующей инфраструктуры, для быстрой переброски войск, в виде дорог, организации водоснабжения и канализации. Такова, например, дорога на [[Палатин]] в древнем [[Рим]]е.
+Хорошо сохранились мостовые и в развалинах [[Помпеи]], свидетельствующие о пристальном внимании её жителей к созданию необходимых удобств при передвижении по улицам. Например путём пространственного разделения собственно мостовой для движения повозок и прототипа современного [[тротуар]]а для пешеходов.
-Ռուսաստանի անտառներով  հարուստ շրջաններում շատ հաճախ հետիոտների համար կառուցվել են տախտակյա ճանապարհներ<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Бревенчатые мостовые|[[Фрик, Эдмунд Леопольдович|Фрик Э. Л.]]}}</ref>։ Ցայտուն օրինակ՝ [[Մեծ Նովգորոդ]]ի փայտասալարկները, որոնք մի քանի դարերի ընթացքում շերտավորվել են իրար հետ։ Այդ սովորույթը պահպանվել է [[Արխանգելսկ]]ի տայգաների բնակավայրերում մինչև հիմա։ Ինչ վերաբերում է փողոցի անցումային մասին, ապա պատմականորեն առաջին եղանակով ամուր իրար են  միացրել անմշակ քարեր, որոնք կոչվել են գետաքար։՞՞՞՞՞՞ '''Սրա հղումը չի ստացվում։'''
 В богатых лесом районах России пешеходные дороги нередко делали дощатыми<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Бревенчатые мостовые|[[Фрик, Эдмунд Леопольдович|Фрик Э. Л.]]}}</ref>. Характерный пример — деревянные мостовые [[Великий Новгород|Великого Новгорода]], наслаивавшиеся друг на друга в течение нескольких веков. Эта традиция сохранилась в [[Архангельск]]е, таёжных посёлках и не только, до настоящего времени. Что касается проезжей части улиц, то исторически первым способом их мощения было использование необработанного камня — [[булыжник]]а<ref>{{ВТ-БСЭ1|Булыжник}}</ref>.
-թվականի հունվարի 28-ին Ռուսաստանի կայրության ճանապարհային հաղորդակցման նախարար Սերգեյ Վասիլևիչ Ռուխլովը ճանապարհային գործերի նախարարության անդամների առաջին նիստին  այսպես է ծրագել Ռուսաստանի ճանապարհների կապը ըստ ծածկույթի տիպերի․ խճուղու կառուցելու գործով
-%-ը կազմում է խճուղային ճանապարհը․
-%-ը կազմում է սալահատակված ճանապարհը․
-%-ը կազմում է գետնային (բնահողային) ճանապարհը։
 На I съезде деятелей по [[шоссейное дело|шоссейному делу]] который состоялся 28 января 1914 года [[Министр путей сообщения Российской империи]] [[Рухлов, Сергей Васильевич|С. В. Рухлов]] так охарактеризовал сеть дорог в России по типу покрытия:
 * 4 % составляют [[шоссейная дорога|шоссейные дороги]];