Ռաֆայելի տիրամայրեր
Պերուջինոյի աշակերտ Ռաֆայել Սանտին (1483—1520) իր ուսուցչից հետո ստեղծել է Տիրամորը և Մանկանը պատկերող նկարների ընդարձակ պատկերասրահ[1]։ Նկարներն օժտված են կոմպոզիցիոն յուրահատուկ ոճավորմամբ և հոգեբանական ինքնատիպ մտածողությամբ։
Ռաֆայելի վաղ շրջանի տիրամայրերը կրկնում են կվատրոչենտոյի շրջանում ստեղծված ումբրիյան գեղանկարչության հայտնի նմուշներին։ Հովվերգական կերպարներն անկաշկանդ են, բնական և մոգական։ Ֆլորենցյան շրջանի տիրամայրերին հատուկ է բարդ բնապատկերային ֆոնի առկայությունը։ Առաջին պլանում արտահայտվել են մայրական համապարփակ զգացմունքները. Մարիամի՝ տագնապի ու հպարտության զգացումը որդու ճակատագրի համար։ Մայրության բերկրանքը շեշտվում է հատկապես Ռաֆայելի այն գործերում, որոնք ստեղծվել են նկարչի՝ Հռոմ տեղափոխվելուց հետո։ Բացառիկ գլուխգործոց է համարվում Սիքստինյան Տիրամայրը (1514), որտեղ ներդաշնակորեն միահյուսվել են հաղթական հրճվանքն ու մոտալուտ տագնապի զգացողությունը։
Ավելի ուշ շրջանի գործերում, որոնք Ռաֆայելն ստեղծել է Հռոմում՝ Ջուլիո Ռոմանոյի և մյուս աշակերտների հետ միասին, նրա ներկապնակի գույները շողարձակում են կիսախավարում, պատկերների համաչափությունն առերևույթ փոփոխվում է՝ դրսևորելով մանիերիզմին բնորոշ գծեր։
Ստեղծված Ուրբինոյում և Պերուջայում[2][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատկեր | Անվանում | Տարեթիվ | Տեխնիկա | Հիմք | Չափսեր,սմ | Երկիր | Քաղաք | Պահպանման վայր |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Տիրամայրը Սանտիի տնից | մոտ. 1498 | որմնանկար | պատ | 97×67 | Իտալիա | Ուրբինո | Ռաֆայել Սանտիի տուն-թանգարան | |
Սոլլիի Տիրամայր | 1500—1504 | յուղաներկ | տախտակ | 52×38 | Գերմանիա | Բեռլին | Բեռլինի պատկերասրահ | |
Ֆոն դեր Ռոպպի տիրամայր | 1500—1504 | յուղաներկ | տախտակ | 34x29 | Գերմանիա | Բեռլին | Բեռլինի պատկերասրահ | |
Փասադենյան տիրամայր | մոտ. 1503 | յուղաներկ | տախտակ | 55x40 | ԱՄՆ | Փասադենա | Նորտոն Սայմոնի թանգարան | |
Դիոտալևիի տիրամայր
|
մոտ. 1504 | յուղաներկ | տախտակ | 69x50 | Գերմանիա | Բեռլին | Բոդե թանգարան | |
Կոնեստաբիլեի տիրամայր | մոտ. 1504 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 17,9×17,9 | Ռուսաստան | Սանկտ Պետերբուրգ | Էրմիտաժ |
Ստեղծված Ֆլորենցիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատկեր | Անվանում | Տարեթիվ | Տեխնիկա | Հիմք | Չափսեր,սմ | Երկիր | Քաղաք | Պահպանման վայր |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Տերրանուովայի տիրամայր | 1504—1505 | յուղաներկ | տախտակ | 87x87 | Գերմանիա | Բեռլին | Բեռլինի պատկերասրահ | |
Գրանդուկայի տիրամայր | մոտ. 1504 | յուղաներկ | տախտակ | 84,4x55,9 | Իտալիա | Ֆլորենցիա | Պալացցո Պիտտի | |
Օռլեանի տիրամայր | մոտ. 1506 | յուղաներկ | տախտակ | 29x21 | Ֆրանսիա | Շանտիյի | Կոնդե թանգարան | |
Բրիջուոթերի տիրամայր | մոտ. 1507 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 81x56 | Մեծ Բրիտանիա | Էդինբուրգ | Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ | |
Կաուպերի փոքր տիրամայր | մոտ. 1504—1505 | յուղաներկ | տախտակ | 58x43 | ԱՄՆ | Վաշինգտոն | Արվեստի ազգային պատկերասրահ | |
Նորթբրուկի տիրամայր | մոտ. 1507 | յուղաներկ | տախտակ | 107x77 | ԱՄՆ | Վուսթեր | Վուստերսկի գեղարվեստի թանգարան | |
Տիրամայրը մեխակներով | 1506—1507 | յուղաներկ | տախտակ | 27,9x22,4 | Մեծ Բրիտանիա | Լոնդոն | Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ | |
Սուրբ ընտանիքը անմորուս Իոսիֆի հետ | մոտ. 1506 | յուղաներկ | տախտակ | 74x57 | Ռուսաստան | Սանկտ Պետերբուրգ | Էրմիտաժ | |
Սուրբ ընտանիքը և արմավենին | մոտ. 1506 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 101,5x101,5 | Մեծ Բրիտանիա | Էդինբուրգ | Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ | |
Ֆալկոնիերիի սուրբ ընտանիքը | 1507 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 29x21 | Իսպանիա | Մադրիդ | Պրադո | |
Կանիջանիի սուրբ ընտանիքը | մոտ. 1507 | յուղաներկ | տախտակ | 131x107 | Գերմանիա | Մյունխեն | Հին պինակոտեկ | |
Տիրամայրը կանաչի մեջ | 1506 | յուղաներկ | տախտակ | 113×88 | Ավստրիա | Վիեննա | Արվեստի պատմության թանգարան | |
Պճնված տիրամայրը | մ | յուղաներկ | տախտակ | 107x77 | Իտալիա | Ֆլորենցիա | Ուֆֆիցի | |
Չքնաղ պարտիզպանուհին | 1507 | յուղաներկ | տախտակ | 122x80 | Ֆրանսիա | Փարիզ | Լուվր | |
Էստերգազիի տիրամայր | 1508 | յուղաներկ | տախտակ | 29x21,5 | Հունգարիա | Բուդապեշտ | Կերպարվեստի թանգարան | |
Կոլոննայի տիրամայր | մոտ. 1507 | յուղաներկ | տախտակ | 77,5x56,5 | Գերմանիա | Բեռլին | Բեռլինի պատկերասրահ | |
Կաուպերի մեծ տիրամայր | 1508 | յուղաներկ | տախտակ | 68x46 | ԱՄՆ | Վաշինգտոն | Արվեստի ազգային պատկերասրահ | |
Տեմպի տիրամայր | 1508 | յուղաներկ | տախտակ | 75x51 | Գերմանիա | Մյունխեն | Հին պինակոտեկ | |
Տիրամայրն ամպհովանու տակ | մոտ. 1507—1508 | յուղաներկ | տախտակ | 276x224 | Իտալիա | Ֆլորենցիա | Պալացցո Պիտտի |
Ստեղծված Հռոմում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատկեր | Անվանում | Տարեթիվ | Տեխնիկա | Հիմք | Չափսեր,սմ | Երկիր | Քաղաք | Պահպանման վայր |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Մակինտոշի տիրամայր | մոտ. 1509 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 76,5x63 | Մեծ Բրիտանիա | Լոնդոն | Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ | |
Ալդոբրանդինիի տիրամայր | մոտ. 1510 | յուղաներկ | տախտակ | 38x33 | Մեծ Բրիտանիա | Լոնդոն | Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ | |
Տիրամայրը շղարշով | 1511—1512 | յուղաներկ | տախտակ | 120x90 | Ֆրանսիա | Շանտիյի | Կոնդեի թանգարան | |
Ադամանդակուռ թագով տիրամայրը | մոտ. 1510—1511 | յուղաներկ | տախտակ | 68x44 | Ֆրանսիա | Փարիզ | Լուվր | |
Ալբայի տիրամայրը | մոտ. 1511 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 98x98 | ԱՄՆ | Վաշինգտոն | Արվեստի ազգային պատկերասրահ | |
Ֆոլինիոյի տիրամայրը | 1511—1512 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 320x194 | Վատիկան | Վատիկան | Վատիկանի պինակոտեկ | |
Սիքստինյան տիրամայր | մոտ. 1513—1514 | յուղաներկ | կտավ | 265x196 | Գերմանիա | Դրեզդեն | Դրեզդենի պատկերասրահ | |
Տիրամայրը շղարշով | մոտ. 1513—1514 | յուղաներկ | տախտակ | 158x125 | Իտալիա | Ֆլորենցիա | Պալացցո Պիտտի | |
Տիրամայրն աշտանակներով | մոտ. 153—1514 | յուղաներկ | տախտակ | 65x65 | ԱՄՆ | Բալթիմոր | Ուոլթերսի գեղարվեստի թանգարան | |
Տիրամայրը բազկաթոռին | մոտ. 1513—1514 | յուղաներկ | տախտակ | 71x71 | Իտալիա | Ֆլորենցիա | Պալացցո Պիտտի | |
Տիրամայրը վրանում | 1513—1514 | յուղաներկ | տախտակ | 68,5x51,2 | Գերմանիա | Մյունխեն | Հին պինակոտեկ |
Ուշ շրջանի «տիրամայրեր» Ռաֆայելի արվեստանոցից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատկեր | Անվանում | Տարեթիվ | Տեխնիկա | Հիմք | Չափսեր,սմ | Երկիր | Քաղաք | Պահպանման վայր |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Տիրամայրը ձկան հետ | մոտ. 1514 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 215x158 | Իսպանիա | Մադրիդ | Պրադո թանգարան | |
Տիրամոր զբոսանքը | մոտ. 1516—1518 | յուղաներկ | տախտակ | 88x62 | Մեծ Բրիտանիա | Էդինբուրգ | Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ | |
Ֆրանցիսկոս I-ի սուրբ ընտանիքը | 1518 | յուղաներկ | տեղափոխվել է կտավի վրա | 207x140 | Ֆրանսիա | Փարիզ | Լուվր | |
Սուրբ ընտանիքը կաղնու տակ | մոտ. 1518 | յուղաներկ | տախտակ | 144x110 | Իսպանիա | Մադրիդ | Պրադո թանգարան | |
Լա Պեռլա | մոտ. 1518—1520 | յուղաներկ | տախտակ | 144x115 | Իսպանիա | Մադրիդ (էսքիզը Մոդենայում) | Պրադո թանգարան | |
Տիրամայրը վարդերով | մոտ. 1518 | յուղաներկ | տախտակ | 103x84 | Իսպանիա | Մադրիդ
(կրկնօրինակը Բոգոտայում) |
Պրադո թանգարան | |
Վերամշակված Ջուլիո Ռոմանոյի կողմից | ||||||||
Աստվածային սիրո տիրամայրը | 1518 թվական | յուղաներկ | տախտակ | 152x125 | Իտալիա | Նեապոլ | Կապոդիմոնտեի ազգային թանգարան և պատկերասրահ | |
Փոքր սուրբ ընտանիքը | 1518—1519 թվական | յուղաներկ | տախտակ | 38x32 | Ֆրանսիա | Փարիզ | Լուվր |
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Стам С.М. Флорентийские мадонны Рафаэля : Вопросы идейного содержания. — Саратов: Изд-во Саратовского ун-та, 1982. — 80 с.
- Wolk-Simon, Linda. (2006). Raphael at the Metropolitan։ The Colonna Altarpiece. New York։ The Metropolitan Museum of Art. 9781588391889